Labial-palataler Approximant

De labiopalatali Approximant isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch [ɥ]. Es isch di labialisierte (= mit grùndete Lippe) Variante vùm Luut [j].

Labiopalatale Approximant
IPA-Nummere	171
IPA-Zeiche	ɥ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	H
Kirshenbaum	j<rnd>
Hörbiispiil/?

De Luut [ɥ] wird oft au als s halbvokalischs konsonantischs Gägestùgg zum Vokal [y] aagluegt; also als en Luut, wo im Gägesatz zum [y], nit de Gipfel vùnere Silbe bildet. Was debi gnau de Ùnterschid isch, isch ùmstritte.

Artikulation

• Es isch en Approximant, er wird ohni Verschlùss oder Engi im Muul bildet.
• Er het zwei Artikulationsstelle: zum eine duet sich de hintere Zùngerùgge em harte Gaume aanööchere, wie bimene palatale Konsonant, glychzytig sin d Lippe grùndet (labialisiert), wie bimene bilabiale Konsonant.
• D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Abchasisch		ауаҩы	[awaˈɥə]	‚Mänsch‘
Chinesisch	Nordchinesischi Dialäkt	月/yuè	[ɥe˥˩]	‚Moo‘
	Shanghaiisch[1]	[ɥo̽ʔ⁵]		‚Bad‘	Allophon vo /j/ vor grùndete Vokal[1]
Frankoprovenzalisch	Greyerzerisch	l'ivuè	[liˈvɥɛ]	‚s Wasser‘
Französisch		nuire	[nɥiʁ]	‚schaade‘	Isch im belgische Französisch mit /w/ oder /y/ verschmùlze.
Koreanisch		귀/gwi	[kɥi]	‚Ohr‘
Schwedisch	mittelschwedischi Dialäkt	ful	[fʉ̟ɥl]	‚hässlig‘	Deil vo de Diphthong-Ussprooch vo /ʉː/ als [ʉ̟ɥ]); cha au en Frikativ sy.
Obersorbisch[2]		wem	[ɥem]	‚I weiss‘	Gägestùgg vùm [β][3]
Xumi	ùntere Dialäkt	[Rdʑɥɛ]		‚Fangzaan‘	Allophon vo /w/ nooch eme alveolopalatale Konsonant or vor eme Vorderzùngevokal /i, e, ɛ/ (im oobere Xumi au /ĩ/).[4]
	oobere Dialäkt[5]	[Rdɥe]		‚frooge‘