Mannheim
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Manne (standardditsch Mannheim, kurpfälzisch Mannem oder Monnem) isch e Stadt im badische Deil vo Bade-Württeberg. S isch mit 310 000 Ywohner nooch Stuegard die zweitgröschti Stadt vo Bade-Württeberg.
Zämme mit Ludwigshafe uf dr andere Rhysite bildet Manne e Doppelstadt mit iber ere halbe Million Ywohner im Kern un 1,3 Millione Ywohner as Agglomeration. Manne isch s Zentrum vu dr Metropolregion Rhy-Neckar mit guet 2 Millione Ywohner. D Agglomeration Manne isch dr sibtgröscht ditsch Balligsrüm.
Remove ads
Geografy
Lag
Manne isch im üsserste Nordweste vom Bundesland Bade-Württeberg. S ligt am Dreiländereck Bade-Württeberg-Rhyland-Pfalz-Hesse. Ufgrund vu synere Lag in dr Oberrhiebeni un im induschtrielle Kernrüm vu Europa, dr sognennte Blaue Banane, isch Manne e wichtige Verchehrsknotepunkt.
Stadtglyderig
Manne wird in sibzä Stadtbezirk glydert. Vo denne ghöre di folgende sechs Bezirk zu de "innere" Stadtbezirk:
- Innestadt/Jungbusch
- Lindehof
- Neckarstadt-Ost/Wohlgelege
- Neckarstadt-West
- Neuostem/Neuhermse
- Schwetzingerstadt/Oschtstadt
Ölf witeri definiert mer als „üsseri“ Stadtbezirk:
- Feudenem
- Fridrichsfeld
- Käfertal
- Neckarau
- Rhynau (hochdytsch:Rheinau)
- Sandhofe
- Seckenem
- Schönau
- Vogelstang
- Waldhof
- Wallstadt
Remove ads
Gschicht
Manne isch 766 zum erschte Mol urkundlig erwähnt worre. D Festig Manne hät de Friedrich IV. im Johr 1606 baut. E Johr druff hät mer d Stadträcht verlihe. Im 18. Johrhundert isch Manne durch de Sitz vom Kurfürscht zun re wichtige Stadt worre. Wo de Kurfürscht uff Münche gange isch, hät sälli Zit e End gha.
Uff sälli „Erschti Goldeni Ära“ isch im 19. Johrhundert die „Zweiti Goldeni Ära“ gfolgt, wo d Stadt e Hafe und e Bahnhof kriegt hät.
Im Zweite Wältkrieg hät s schweri Luftagriff ge.[2]
Remove ads
Gmeinderot
Ergebnis vo dr Kommunalwahl am 25. Mai 2014:
Sehenswürdigkeite
- Jesuitekirch: Di mittlerwyli widderuffbauti Kirch isch noch ihrem Bau im Johr 1760 Hofkirch gsi.
- D KZ-Gedenkstätte isch am Änd vom Zweite Wältchrieg e Lager vo Zwangsarbeiter gsi.
Witeri:
Verchehr
- Stroß: D Agglomeration Manne/Ludwigshafe isch vo insgsamt siebe Autobahne umge. Dodezüe ghöre z. B. d A6 (Saarbrucke-Nürnberg), d A67 wo uff Frankfurt am Main und Darmstadt führt, d A656 uff Heidelberg und d A659 uff Wyheim.
- Ysebahn: Manne isch de zweitgröscht Hafe vo Südwestdütschland. S git ICE-Verbindige uff Stuegard und anderi, insgsamt 185 Züg pro Dag. Au de Gieterbahnhof isch mit 440 Züg däglich eine vo de gröschte vo Dütschland. Au Nochverkehr isch vorhande; s hät e Stroßebahn und vyli Buslinie.
- De Hafe isch eine vo de gröschte Binnehäfe vo ganz Europa. 2005 sin 8,1 Tonne Gieter umgschla worre.
- Luftverchehr git s relativ wenig, s hät zwar e Militär- und Zivilflughafe, wo Verbindige uff Berlin, Hamburg und Saarbrucke zur Verfiegig stellt. Für d Mannemer günstiger isch aber de Flughafe vo Frankfurt, wo 40 Kilometer eweg und mit em ICE z erreiche isch.
Remove ads
Dialäkt
Für Främdi isch de Mannemer Dialäkt zum Deil schwer z verstoh. Er underscheidet sich dütlig vo de andere Fränkische Dialäkt und wird numme im Stadtgebiet eso gschwätzt. Charakteristischi Wörter sin állaa (= alsdann, au los!), usserdem heer am Afang und gell am Änd vo me Satz. Mer merkt dytlig de Yfluss vom Französische, Jiddische und Rotwelsch (ener Gheimsproch vu de Bettler und Vagante).
Witeri charakteristischi Wörter sin z. B.
- Schees (vo frz. chaise) = Chinderwage
- Boddschamber (vo pot de chambre) = Nachtgschirr
- Waschlafoor (vo laver) = Wäschschüssel
- Buttig (vo boutique) = baufälligs Hus[5]
Remove ads
Weblink
Quelle
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads