A Espunya
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ista fuella ye escrita en aragonés de Baixo Penyas.
.svg){kind=link}
 |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A Espunya (Laspuña en castellano, anque tamién se puede sentir Laespuña) ye un municipio aragonés d'a provincia de Uesca, en a comarca de Sobrarbe.
A población d'o municipio ye de 278 en una superficie de 45,52 km² y una densidat de población de 6,11 hab/km².
Remove ads
Cheografía
A Espunya como lugar ye en l'alto d'un pueyo sobre a Cinca, en a baixadeta mas occidental d'a Penya Montanyesa, con anvista d'a valle d'a Cinca y d'a valle de Puértolas delante; está a 725 metros d'altaria sobre o livel d'a mar y a una distancia de 125 km de Uesca, a capital d'a suya provincia.
Historia
Existe, aintro d'o termino municipal, enrunas d'un puente sobre a Cinca, d'a epoca romana.
Os oríchens d'o lugar no son guaire conocius en l'actualidat, fueras de bel documento historico que los sitúan en o sieglo X u XI, igual con relación con as posesions d'o monesterio de Sant Veturián d'Asán.
A epoca de mas expansión demografica y social d'o lugar estuvo arredol d'o sieglo XVII, cuando s'estabilizó iste municipio, derivau d'as propiedaz de Sant Veturián, se'n empezó a quitar madera, mas que mas d'a Plana de Ceresa, siendo ixe momento o prencipio de l'actividat navatera d'a localidat. D'ista epoca ye o molino navatero que estuvo activo hasta l'anyo de 1960, siendo uno d'os simbolos d'a fertil actividat industrial madedera d'o lugar entre 300 anyos.
Remove ads
Demografía
Luenga
L'aragonés d'a Espunya ye o mas castellanizau d'o dialecto de Baixo As Penyas. Bella cosa pa nombrar sobre l'Aragonés de Baixo Penyas que se charra en A Espunya ye que:
-S'ha perdiu, como en a resta de lugars de Baixo Penyas, o diptongo -it- castellanizándo-se en -ch-. Mucha, fecho, lucha.
-S'ha trafegau o pronombre i/-ie, anque en otros lugars mas chicarrons de Baixo Penyas aún puede trobar-se. Manimenos, o pronombre en/-ne s'emplea mucho.
-S'emplea o verbo ser como en castellano, separau d'o verbo estar.
-Existe a preposición pa d'intención y a preposición ta de dirección. Me'n voi ta l'Ainsa. T'o puerto y ta o molino. Pa fer ixo caldrá parar cuenta. Pa tu.
O normal en a Espunya ye charrar mas en castellano y ficar palabras aragonesas, pero usando mas estructuras y palabras castellanas que no aragonesas. Ye cuasi imposible tener una parla con toz os elementos de l'Aragonés de Baixo Penyas sin sentir palabras u estructuras castellanas.
Remove ads
Administración
Reparto de concellers
| Partiu | 1979 | 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 | 2019 |
| Partido Popular | - | - | - | - | - | - | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 |
| Partido de los Socialistas de Aragón | 4 | 7 | 7 | 4 | 7 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 |
| Partido Aragonés | - | - | - | 3 | - | - | - | 0 | 1 | - | - |
| Independients | - | - | - | - | - | 4 | - | - | - | - | - |
| Unión de Centro Democrático | 3 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Total | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 |
Alcaldes
Remove ads
Fiestas
- 20 de chinero, fiesta d'os casaus, d'as casadas y d'a caridat.
- 5 de febrero, fiesta d'as mullers.
- O primer domingo de mayo, s'i fa una romería cada anyo, salindo d'a ilesia d'o lugar enta la Ermita d'a Fuent Santa.
- O antezaguero cabo de semana d'o mes de mayo se fa a baixada en navatas en o Cinca.
- 21 de setiembre, Fiesta Mayor, fendo honor a sant Mateu apóstol.
- 30 de noviembre, fiesta curta, fendo honor a sant Andreu apóstol.
Remove ads
Curiosidaz
A motada que tienen os d'a Espunya ye de Pegunteros.
Veyer tamién
Referencias
Vinclos externos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads