Cranio

From Wikipedia, the free encyclopedia

Cranio
Remove ads

O cranio[1] (d'o griego < κρᾱνίον (kraníon)) ye una estructura osia que se puet trobar en muitos animals y que sirve ta protecher o encefalo. Se pueden distingir dos partis diferents: o neurocranio, que ye o cranio propiament dito, y recubre o encefalo de l'exterior; y o esplancnocranio, d'a on que sale a variella. O cranio, chunto con os uesos d'a cara, forma a calavera. Una calavera sin o esplancnocranio ye simplament un cranio; ista ye a fuent d'un error muit frecuent en l'uso d'a terminolochía.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Thumb
Vista frontal d'una calavera humana
Thumb
Vista lateral d'una calavera humana
Remove ads

Calavera humana

Thumb
Uesos (frontal)
Thumb
Uesos (lateral)

En os humans, a calavera d'un adulto consta por un regular de 22 uesos. Fueras d'a variella, toz os uesos son unitos a traviés de suturas, que són articulacions que permeten una movilidat muit reducita. Trobamos 8 uesos d'o neurocranio, una capa protectora rodiando o encefalo. 14 uesos d'o esplancnocranio, que son os uesos que soportan a cara. En o temporal podemos trobar 6 gosez que forman os gosez de l'oyiu meyo.

Contiene os siguients uesos:

  • Frontal.
  • Temporal (2).
  • Occipital.
  • Parietal (2).
  • Etmoide.
  • Esfenoide.
  • Vómer.
  • Unguis.
  • Cornet nasal.
  • Maxilar superior.
  • Maxilar inferior.
  • Zigomatico u Malar.
Remove ads

Simbolochía d'a calavera

A calavera humana ye asociata a la muerte y como tal apareixe en a-saber-las obras d'arte, mas que mas ta remerar a fugacidat d'a vida y a desgracia d'a suya finitut. Una d'as escenas mas famosas de Hamlet, en a imachinería popular, representa o protagonista d'a trachedia con una calavera en a man en o suyo monologo existencialista "estar u no estar".

Por iste significato de muerte apareixe en frascos de verenos u toxicos (mas que mas en os debuixos animatos) y en a bandera pirata. Igualment sinyala que un personache ye muerto en os videochuegos. En o folklore y as cintas de terror determinatos escletos pueden tornar a la vida ta asasinar u espantar y a sobén portian a calavera en as mans.

Remove ads

Atras denominacions

En aragonés, o cranio como parte d'a capeza que ye, he recibiu tamién atros nombres coloquials, que caldría aliniar con atras denominacions coloquials de a capeza mesmo, como o tozuelo, «dar-se una tozolada», etc.

Asinas, a forma crapacín la documentaba William Dennis Elcock en os anyos 1930 en Fanlo, en Sercué, en Bielsa, en Yeba y en Cámbol.[2] En Torla (Valle' Broto) deciban calapacín y, en Buesa en ixa mesma valle, carapacín.[2] Tamién en Chillué y en Chesera (Sarrablo) documentó l'anglés que en deciban o crapacino.[2]

En atros lugars Elcock trobó atras formas que sonorizaban a -P- intervocalica, como crabacín,[2] calabacín[2] y calabacino,[2] entre Alto Galligo y Chacetania. En toz ixes puestos con a mesma parabla se diz tamién a hortaliza con mesmo nombre (Cucurbita pepo).

Referencias

Se veiga tamién

Vinclos externos

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads