Dance

Un dance^[1] ye una representación teatral popular con dialogos y bailes que s'intercalan.^[2] Ye exclusivo d'Aragón, encara que bella d'as suyas partis se troban en redoladas amanadas. Tenió lo suyo apocheu en o sieglo XVIII y dende alavez ha iu esmortecendo-se y desapareixendo de muitos lugars (manimenos s'ha recuperau en cualques d'ells).

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O palotiau d'o dance de Sant Chusé.

Se scenifica al raso y l'obchectivo ye celebrar a festividat d'un Santo patrón en una especie de pacto pa recibir a suya protección y que ye esviellau cada anyo.^[3]

Partis mas habituals d'un dance

• pastorada: ye un dialogo entre pastors, per un regular entre un mairal y un repatán.
• soldadesca: ye la luita entre moros (u turcos) y cristianos, u entre lo Diaple y l'Anchel.
• alabanzas: son peticions d'os danzaires a lo Santo.
• bailes u palotiaus: os intrumentos mas usuals emplegaus son: gaita de boto, donzaina, tambor, trompa de Ribagorza, chiflo, chicotén, encara que tamién s'emplegan o vriolín, cordión u clarinet.
• mochiganga: ye un repaso satirico per parti d'o repatán d'os esdevenimientos mas destacaus ocurrius en o lugar mientres ixe anyo.

Personaches mas habituals d'un dance

• mairal, caporal d'os pastors.
• repatán, pastor choven.
• danzaires.
• diaple.
• anchel.