Paladio

O paladio^[2] ye un elemento quimico de numero atomico 46 situato en o grupo 10 d'a tabla periodica d'os elementos. O suyo simbolo ye Pd. Ye un metal de transición d'o grupo d'o platín, blando, dúctil, maleable y poco abundant. Ye parellán quimicament a o platín y se quita de bellas menas d'arambre y níquel. S'emplega mas que mas como catalizador y en choyería.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Paladio
Rodio ← Paladio → Archent Ni ↑ Pd ↓ Pt Tabla periodica
Información cheneral
Nombre, simbolo, numero	Paladio, Pd, 46
Serie quimica	Metal de transición
Grupo, periodo, bloque	10, 5, d
Color	metalico archent-blanco
Peso atomico	106.42 g·mol−1
Configuración electronica	[Kr] 4d10
Electrons por capa	2, 8, 18, 18
Propiedaz fisicas
Fase	solido
Densidat (a t.a.)	12.023 g·cm−3
Densidat en liquido en o p.f.	10.38 g·cm−3
Punto de fusión	1828.05 K (1554.9 °C, 2830.82 °F)
Punto d'ebullición	3236 K (2963 °C, 5365 °F)
Entalpía de fusión	16.74 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización	362 kJ·mol−1
Calor especifica	(25 °C) 25.98 J·mol−1·K−1
Presión de vapor P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T/K 1721 1897 2117 2395 2753 3234
Propiedaz atomicas
Estructura cristalina	cubica centrata en as caras
Estaus d'oxidación	0, +1, +2, +4, +6 (oxido liucherament basico)
Electronegatividat	2.20 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización	1ª: 804.4 kJ·mol−1
	2ª: 1870 kJ·mol−1
	3ª: 3177 kJ·mol−1
Radio atomico	137 pm
Radio covalent	139±6 pm
Radio de van der Waals	163 pm
Atra información
Ordenación magnetica	paramagnetico[1]
Resistividat electrica	(20 °C) 105.4 nΩ·m
Conductividat termal	(300 K) 71.8 W·m−1·K−1
Dilatación	(25 °C) 11.8 µm·m−1·K−1
Velocidat d'o sonito	(20 °C) 3070 m/s
Modulo d'elasticidat	121 GPa
Mod. elast. transversal	44 GPa
Modulo de compresión	180 GPa
Coeficient de Poisson	0.39
Dureza Mohs	4.75
Dureza Vickers	461 MPa
Dureza Brinell	37.3 MPa
Numero CAS	7440-05-3
Isotopos mas estables
iso AN Vida MD ED (MeV) PD 100Pd sin 3.63 d ε - 100Rh γ 0.084, 0.074, 0.126 - 102Pd 1.02% 102Pd ye estable con 56 neutrons 103Pd sin 16.991 d ε - 103Rh 104Pd 11.14% 104Pd ye estable con 58 neutrons 105Pd 22.33% 105Pd ye estable con 59 neutrons 106Pd 27.33% 106Pd ye estable con 60 neutrons 107Pd traza 6.5×106 y β− 0.033 107Ag 108Pd 26.46% 108Pd ye estable con 62 neutrons 110Pd 11.72% 110Pd ye estable con 64 neutrons

Caracteristicas prencipals

Paladio.

O paladio ye un metal blanco-archent parellán a o platín, no s'oxida con l'aire, y ye o elemento d'o grupo d'o platín de menor densidat y menor punto de fusión. Ye blando y dúctil en fer-lo calentar, augmentando considerablement a suya dureza y resistencia en treballar-lo en fredo. Puet disolver-se en acido sulfurico, H₂SO₄, y en acido nitrico, HNO₃. Tamién se puet disolver, encara que lentament, en acido clorhidrico (HCl) en presencia de cloro u oxicheno.

Puet absorber grans cantidaz d'hidrocheno molecular, H₂, a temperatura ambient (dica 900 vegatas d'o suyo volumen), lo que s'emplega ta purificar-lo.

Os estaus d'oxidación mas comuns d'o paladio son +2 y +4.