Parque Natural de Posets-Maladeta

O Parque Natural de Posets-Maladeta ye un parque natural aragonés situau en o norte d'a comarca de Ribagorza y nord-este de Sobrarbe, en a provincia de Uesca. Engloba dos d'os macizos mas alteros d'os Pirineus: o macizo de la Maladeta y o macizo de Posets.

Posets-Maladeta
Punta de Lardana dende a cabecera d'a val d'a Cinqueta
Datos chenerals
Tipo	Parque Natural
Establiu
Superficie	33.267 ha
Situación
Situación	Ribagorza, Uesca
Latitut	42.634
Lonchitut	-0.665
Mapa

Abraca parte d'os termins municipals de Benás, Chistén, Montanui, Saúnc y Sant Chuan de Plan. Tiene una amplura d'unas 33.267 ha y a suya altura baila d'entre os 1.500 m (en as vals) y os 3.404 m (a tuca d'Aneto, o pico mas altero d'os Pireneus).

O parque fue declarau como tal por a lei 3/1994 d'o Gubierno d'Aragón, o 23 de chunio de 1994, baixo o nombre de parque de Posets-Maladeta.^[1] Ye tamién PIC y ZEPA.

Cheolochía

Fotografía dende a vall d'Estós

Amás d'a tuca d'Aneto tamién i son trobatos drento d'él atros picos importants como a punta de Lardana (3369 m), a punta d'Astorg (3355 m), o mont Maldito (3350 m), a tuca d'el Mich (3346 m), a tuca de Corones (3293 m), a tuca de Tempestaz (3290 m) y a tuca d'Alba (3118 m). .

Son d'intrés os suyos glaciars (Aneto, Maladeta, Posets, Tempestaz,...), morrenas y ibons (Vallhibierna, Creuenya, Vaticielles, Millars, Remunye,...), amás d'a flora y fauna propias d'o clima de montanya altera.

Os glaciars d'este parque conoixioron una expansión mientres a chicota edat de chelo, cuan se facioron morrenas frontals que amuestran as midas que plegoron a tener.^[2]. Actualment son en proceso de desaparición abanzada.

Flora y fauna

A vida s'escalona seguntes l'altaria y as condicions ambientals. A menor altaria mos trobamos serberas (Sorbus), avellaneras (Corylus avellana) y abetoches (Betula), en as laderas mas humedencas apareixen faus (Fagus sylvatica), pins (Pinus) y abez (Abies), y en as cotas mas altas o pin royo (Pinus sylvestris) da paso a o pin negro (Pinus uncinata). Entre ista vechetación s'acubilla una variada fauna. As marmotas (Marmota marmota), fácils de detectar por os suyos agudos chiflius, os chabalins (Sus scrofa scrofa) y o sarrio (Rupicapra rupicapra), son os mamiferos mas fácils de veyer, pero amás atros animals como a perdiz blanca (Lagopus muta), o guardafuents (Calotriton asper), o escurzón pirinenco (Vipera aspis), o vueitre (Gyps fulvus), o trencauesos (Gypaetus barbatus) y l'alica crabitera (Aquila chrysaetos) resisten a crudeza d'as tucas mas alteras.^[3]

Atras feguras de protección

Coinciden en parti con o parque natural atras feguras de protección:

• Molimento Natural d'os Glaciars Pirenencos
• PIC: Posets-Maladeta
• ZEPA: Posets-Maladeta.

O Parque Natural de Posets-Maladeta ye un d'os espacios naturals protegius d'Aragón certificaus con a Q de Calidat Turistica, un distintivo que guarencia cualques livels de calidat en os equipamientos y servicios d'atención a visitants.

Panoramica d'o macizo de la Maladeta y d'a zona alta d'a vall de Benás