Parsec

O parsec^[1] (símbolo pc) ye una unidat de longaria emplegada en astronomía. O suyo nombre se deriva de l'anglés parallax of one arc second (paralache d'un segundo d'arco).

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Un parsec ye a distancia dende a Tierra dica un obchecto astronomico que tienga un paralache d'un segundo d'arco.

Diagrama cheometrico d'a obtención d'o parsec, resultau d'a ecuación Δ = r / tg π. S'ha de notar que ni l'anglo ni as distancias son debuixadas a escala.

En sentiu estricto parsec se define como a distancia a la que una unidat astronomica (UA) soztiende un anglo d'un segundo d'arco (1"). Cheneralizando, una estrela dista un parsec si o suyo paralache ye igual a 1 segundo d'arco.

D'a definición resulta que:

1 parsec = 206 265 UA = 3,26 anyos-luz = 3,0857 × 10¹⁶ m

Definición d'o parsec

A separación basica que fan servir os astronomos ta determinar o paralache d'as estrelas ye o radio d'a orbita d'a Tierra. O paralache se mide en segundos d'arco (60 segundos d'arco = 1 menuto d'arco; 60 menutos d'arco = 1 grau). Se basa en o metodo d'o paralache trigonometrico, o mas viello y mas estendiu ta determinar a distancia ta as estrelas.

O parsec ye una distancia relativa a la unidat astronomica, y por ixo, se relaciona con a tanchent de l'anglo en P (se veiga o diagrama). Manimenos, como π (se leiga pi) gosa estar un anglo muit chicot, d'a orden de una milesima d'un segundo d'arco, se comportará como una función linial de proporcionalidat inversa respecto a Δ (se leiga delta). Ye decir, cuan Δ se fa dople, π se fa a metat, pero si Δ ye a metat, π será o dople, y asinas asinas, de trazas que a relación entre a distanaia y o paralache se torna muit simpla:

${\displaystyle \Delta ={\frac {1}{\pi }}\ }$

en do ${\displaystyle \Delta \ }$ ye a distancia en parsecs, y ${\displaystyle \pi \ }$ o paralache en segundos d'arco. Cuan s'ha mediu o paralache d'una estrela, nomás cal calcular o suyo inverso ta otener a suya distancia en parsecs.

Tamién se puet definir o parsec como a distancia a la que dos obchectos, deseparaus por 1 unidat astronomica (UA), pareixen estar deseparaus por un anglo d'un 1 segundo d'arco.

Asinas, tenemos:

360·60·60/2π UA ≈ 2,06·10⁵ UA ≈ 3,09·10¹⁶m ≈ 3,26 anyos luz.

Seguntes a recomendación d'a Unión Astronomica Internacional^[2] 1 pc = ${\displaystyle 3.0857\times 10^{16}}$ m

Distancias en parsecs

Os multiples d'o parsec mas emplegaus son:

kiloparsec (kpc). Mil parsecs; 3260 anyos luz.

megaparsec (Mpc). Un millón de parsecs. Distancia equivalent a bels 3,26 millons de anyos luz.

Eixemplos de distancias en parsecs:

• A estrela mas amanada ta o Sistema Solar ye Proxima Centauri y tien un paralache de 0,76 segundos d'arco. Alavez se troba a 1,31 parsecs, u 4,28 anyos-luz.
• O centro d'a nuestra galacsia, a Vía Láctea, se troba a 8,5 kiloparsecs, ye decir, a 8500 parsecs: arredol de 30 000 anyos-luz.
• A galaxia d'Andromeda se troba a 0,7 megaparsecs, ye decir, 700 000 parsecs, u mas de 2 millons de anyos-luz.
• O Cumulo de Virgo se troba a bels 18 Mpc (18 megaparsecs) de nusatros.

Se veiga tamién

• Astronomía
• Paralache