Tartaros

From Wikipedia, the free encyclopedia

Tartaros
Remove ads

Tartaro[1] (en tartaro татарлар) ye o nombre común que se da a bels pueblos de luenga turquica de Siberia y Europa Oriental.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Más información Tartaros татарлар, Población total ...
Remove ads

Etimolochía y significato

O nombre tien un caracter ambigo, no s'aplica a toz os pueblos de luenga turquica, pero bels pueblos de luenga turquica que huei no son ditos tartaros lo yeran dica fa poco. Por atra parte con o termin tartaro s'ha dito tamién a los pueblos mongols en cheneral y en l'Imperio Ruso a os musulmans en cheneral.

Pareix que lo nombre derive en parte de Ta-ta u Dada, un pueblo mongol que habitaba lo nord-ueste de l'actual Mongolia en o sieglo V. S'emplegó por primera vegata pa describir a los pueblos que dominoron parz d'Asia y Europa dende Chenguis Khan. Dimpués lo termin s'estendilló pa incluir a cualsiquier invasor nomada d'orichen asiatico, tanto de Mongolia como d'Asia Occidental.

En aragonés lis dicen tartaros en o Libro de Marco Polo, y en a versión A d'as Cronicas d'os Chueces de Teruel:

Anno Mº CC LXXXXVIII. Don Simón de Corvon. Prisieron los tartres a Jherusalem

pero los dicen tartaros en as atras versions d'as Cronicas d'os Chueces de Teruel u Efemerides turolenses, lo cual mos fa pensar que existió una alternancia tartaro/tartro como sepulcre/sepulcro u cuatre/cuatro, u talment que a espardidura d'a traducción d'o Libro de Marco Polo cheneralizó a conoixencia d'a forma tartaro, que por atra part yera usual en catalán medieval, luenga que podió estar transmisora d'este etnonimo oriental, igual que a denominación "vin grec" ("vin griego"), referindo-se a la "malbasía".

Antes d'a decada de 1920 os rusos feban servir a palabra Tatar pa dicir lumerosos pueblos, dende os azerins dica a bellas tribus de Siberia. Dimpués o termin s'ha restrinchito a bels grupos etnicos como por eixemplo os tartaros de Kazán y Siberia que charran una luenga turquica d'o grupo quipchac (como os cazacos, kirguizes y nogais), os tartaros de Crimea, que en charran una d'a mesma branca que o turco d'Anatolia, y os tartaros de Lituania, Polonia y Belarrusia aislatos de tot respecto a los atros.

Os diferents pueblos tartaros, dimpués d'estar chusmesos a los rusos, han desembolicato tendencias nacionalistas como o panturquismo, manimenos os tartaros de Crimea gosan considerar-se a parte d'os atros pueblos tartaros grans, unificatos por a gran diaspora d'os tartaros de Kazán en Siberia.

Remove ads

Lista de comunidaz tartaras

Os tartaros de Crimea u atras d'atras zonas refuchiatos en a Turquía moderna recibiban o nombre de Muchatchirs (como atras minorias musulmanas d'orichen europeu refuchiatas tals como os bosnios u os pomacos), y s'han ito asimilando a los turcos d'Anatolia.

Remove ads

Personaches famosos tartaros u con oríchens tartaros

Thumb
Tartaro luitando contra un cosaco
  • Marat Kabaev
  • Galima Shugurova
  • Shihabetdin Marcani
  • Pyotr Gavrilov
  • Gabdulkhay Akhatov
  • Ruslan Chagaev
  • Dinara Safina
  • Gabdulla Tuqay
  • Timati
  • Dinara Gimatova
  • Aliya Garaeva
  • Diniyar Bilyaletdinov
  • Rudolf Nureyev, bailarín ruso
  • Alsou, cantaira ruso
  • Zemfira, cantaira rusa
  • Marat Safin, chugador de tenis ruso
  • Raschid Nurgalijew, ministro d'interior ruso
  • Rinat Dasaew, futbolista ruso
  • Tschulpan Chamatowa, actriz rusa
  • Rinat Achmetow, oligarca ucrainés
  • Musa Cälil, poeta
  • Charles Bronson, actor estausunidense, que fació bels papers d'indio u mestizo por los rasgos mongoloides que tienen bels tartaros
  • Elvira Nabiullina, ministra rusa
  • Rashid Sunyaev, astrofisico ruso
  • Roald Sagdeev, fisico ruso

Referencias

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads