Unión Europea
organización supranacional formata por 27 estatos d'a rechión europea From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
A Unión Europea u UE, ye una organización supranacional formata por estaus d'a rechión europea (actualment 27) adedicata a incrementar a integración economica y politica y a reforzar a cooperación entre los suyos estaus miembros. A Unión Europea naixió l'1 de noviembre de 1993, seguntes las clausulas d'o Tractau de Maastricht, encara que ye a heredera d'a Comunidat Economica Europea, creyata en 1957, que desapareixió con a creyación d'a UE.
Con o Tractau d'a Unión Europea, s'atorgó a ciudadanía europea a los ciudadans de cada Estato miembro. S'intensificoron los alcuerdos duaneros y sobre inmigración con o fin de permitir a los ciudadans europeus una mayor libertat ta vivir, treballar u estudiar en cualsiquier d'os estaus miembros y se relaxoron los controls en las mugas.
Las especials relacions politicas se traducen en l'establimiento d'un mesmo Ordenamiento Churidico común, superior a las lechislacions nacionals, y en l'esistencia y funcionamiento d'os suyos organimos politicos y institucións, superiors a los d'os estaus miembros.
Los 27 estaus actualment miembros d'a Unión Europea (con a suya calendata de dentrada) son:
- Alemanya (1957).
- Austria (1995).
- Belchica (1957).
- Bulgaria (2007).
- Chipre (2004).
- Croacia (2013).
- Dinamarca (1973).
- Eslovaquia (2004).
- Eslovenia (2004).
- Espanya (1986).
- Estonia (2004).
- Finlandia (1995).
- Francia (1957).
- Grecia (1981).
- Hongría (2004).
- Irlanda (1973).
- Italia (1957).
- Letonia (2004).
- Lituania (2004).
- Luxemburgo (1957).
- Malta (2004).
- Países Baixos (1957).
- Polonia (2004).
- Portugal (1986).
- Republica Checa (2004).
- Rumanía (2007).
- Suecia (1995).
Actualment, con los suyos cuasi 500 milions d'habitants, a Unión Europea creya arredol d'o 30% d'o Producto Interior Bruto mundial.[1]
Dica hue, Groenlandia (parte de Dinamarca) y o Reino Uniu son os unicos territorios en haber albandonato a Unión Europea dimpués d'haber-ne feito parte, encara que Noruega refusó en 1972 y 1994 en dos referendums a suya dentrada, luego de rematar los alcuerdos previos a la suya incorporación a la UE.
Remove ads
Historia

Articlo prencipal: Historia d'a Unión Europea
Oríchens
En rematar a Segunda Guerra Mundial, prenioron fuerza en Europa antigas concepcions de tipo politico que pensaban que una mayor integración economica d'os países d'Europa portaría a evitar las friccions entre ixos países, fendo asinas mas difícil una nueva guerra en o continent. Antiparte, los Estaus Unius, ta evitar a expansión ta los países occidentals d'o comunismo dende a Unión Sovietica, establioron o clamato Plan Marshall, ta favoreixer a expansión y recuperación economica europeas, y ista aduya d'o Plan Marshall, ta estar eficaz, febe imprescindible establir mecanismos de cooperación entre las economías d'os países europeus.
En 1948 en Checoslovaquia bi habió o clamato golpe de Praga, cuan o Partiu Comunista de Checoslovaquia prenió o poder en o país, y los países d'Europa Occidental establioron o 18 de marzo de 1948 o Tractau de Bruselas, ta establir una Unión Occidental, con colaboración en temas economicos, socials, culturals y defensivos. Los países que sinyoron o Tractau estioron Países Baixos, Belchica, Luxemburgo, Francia y o Reino Uniu. Encara que dimpués s'establió (en 1949), con mas miembros y con l'aduya de Canadá y Estaus Unius a OTAN, o Tractau de Bruselas estió un punto clau en o proceso de creyación d'una Europa unita.
A Comunidat Economica d'o Carbón y de l'Acero

Ya en 1946, en una reunión en Colonia entre o francés Robert Schuman, l'alemán Konrad Adenauer y l'italián Alcide De Gasperi se charró d'a posible unión europea, cuan yeran en una reunión de partius democrata cristianos. O 9 de mayo de 1950, Robert Schuman fació a Declaración Schuman, que ye considerata l'acta de naxencia d'a Unión Europea, y bi proponeba, d'alcuerdo con Jean Monnet, a creyación d'un organismo ta meter en común a producción de carbón y d'acero de Francia y d'Alemanya Occidental, amás de cualsiquier país que se i adhibise.
Asinas, a primera institución de cooperación economica entre los países d'Europa estió a Comunidat Economica d'o Carbón y d'o Acero (CECA), establita en 1951 por o Tractau de París, que teneba a finalidat de coordinar las economías nacionales en los sectors economícos d'a menería d'o carbón y d'a industria siderurchica pesata, ta a fabricación d'acero. Los países fundadors d'ista comunidat economica estioron Belchica, Países Baixos, Luxemburgo, Francia, Italia y Alemanya Occidental. Sindembargo, o Tractau que establió a comunidat feba referencia a la voluntat politica d'una federación europea, estando asinas o primer paso enta l'actual Unión Europea.
A Comunidat Economica Europea
En 1957, los mesmos países sinyoron o Tractau de Roma, ta establir a Comunidat Economica Europea (CEE), que se definiba como un mercato común u unión duanera ta permitir en o suyo interior a libre circulación de mercaderías y de personas, fomentar a cooperación economica y augmentar o ran de vida d'os suyos ciudadans nacionals. Tamién s'establió l'Euratom u Comunidat Europea d'a Enerchía Atomica, con los mesmos estaus miembros. Ye a clamata CEE-6 u Europa d'os 6.
Antiparte, tamién se creoron los fundamentos d'a ideya d'a libre competencia y, encara mes important, d'o posterior desarrollo d'unas leis comuns a toz los estaus miembros en unas mesuras d'integración lechislativa ta favoreixer a integración economica y politica.
1973: primena enamplata d'a CEE

En 1973 se fació a primera enamplata d'a CEE, en dentrar Dinamarca, Irlanda y o Reino Uniu, luego de superar-se las reticencias francesas contra a dentrada en a CEE d'os britanicos, que heban feito que Francia en vetase a dentrada en 1966 y 1967 ta salvaguardar a suya producción agricola, encara que tamién por motivos politicos. Tamién yera prevista a dentrada de Noruega, encara que en un referendum a población noruega refusó a incorporación d'o suyo país a la CEE.
Con Dinamarca dentró o suyo territorio de Groenlandia, que albandonó dimpués a Unión Europea, encara que fa parte de Dinamarca. Ista enamplata estió a primera d'as succesivas enamplatas, y incorporó a la CEE dos países economicament muit abanzatos (Dinamarca y o Reino Uniu), reforzando amás o sector d'a CEE de l'Oceano Atlantico. Sindembargo, daneses y britanicos estioron dende a suya dentrada en a CEE parte d'os clamatos países euroscepticos, reticens a la creixencia d'as institucions politicas europeas. Ye a clamata CEE-9 u Europa d'os 9.
1981-1986: segunda enamplata d'a CEE

Los países europeus d'a mar Mediterrania (Grecia, Espanya y Portugal) miraban de dentrar en a CEE dende feba anyadas, pero lis mancaba uno d'os requisitos fundamentals, como yera a existencia d'un sistema politico interno de tipo democratico: en Grecia bi heba a clamata Ditadura d'os Coronels, en Portugal bi heba a dictadura de António de Oliveira Salazar (y dende 1968, de Marcelo Caetano), y en Espanya a dictadura de Francisco Franco.
Sindembargo, a meyatos d'os anyos 1970 istos tres países plegoron a un sistema democratico, encara que por vías diferents: en Grecia, luego de fracasar l'intento d'anexión de Chipre por a invasión d'ista isla por Turquía, cayó a dictadura en 1974, y se restablió un sistema democratico, abolindo amás a monarquía. En Portugal, un golpe d'estato d'os militars mas chóvens y ubiertos en un marco de crisis por las guerras colonials, fació cayer a dictadura, o 25 d'abril de 1974, en a clamata Revolución d'os Clavels. En Espanya, o 20 de noviembre de 1975 morió o dictador, y encara que bels elementos reacionarios d'o rechimen tentoron d'evitar-lo, en 1977 s'aprobó a Constitución espanyola de 1977, restablindo o sistema democratico.
En ixas condicions, a dentrada d'istos tres países en a CEE yera imprescindible ta enamplar a base economica, territorial, social y politica d'a propia CEE, encara que tamién ta saldar, a o menos parcialment, a deuda d'os países europeus en permetir a continidat d'as dictaduras en ixos países dica los anyos 1970. Asinas, luego d'adaptar las suyas economías en un proceso de converchencia economica con Europa, en 1981 dentró Grecia, y en 1986 dentroron Espanya y Portugal, creyando asinas a clamata CEE-12 u Europa d'os 12, ubrindo a CEE a o sud mediterranio.
Acta Unica Europea
O tractau de l'Acta Unica Europea fue sinyato o 17 de febrero de 1986 en a ciudat de Luxemburgo (Luxemburgo) y o 28 de febrero en Den Haag (Países Baixos), nomás mes y meyo dimpués de dentrar Espanya y Portugal, ta dentrar en vigor o 1 de chulio de 1987. Los suyos puntos prencipals estioron l'abance enta un sistema de libre comercio en a CEE dirichito enta un verdadero mercato común, l'aparición d'a ideya de Cooperación Politica Europea (antecedent de l'actual Politica Esterior y de Seguridat Común d'a UE) y o reforzamiento d'a cooperación entre los estaus miembros en los campos d'a rechira, a tecnolochía, o medio ambient, a seguridat y a esfensa.
L'Acta Unica Europea estió un paso fundamental enta a posterior constitución d'a Unión Europea.
Tractau de Maastricht


A sinyatura d'o Tractau de Maastricht en 1992 estió unatro paso fundamental enta o proceso d'unificación europea, estando un tractau seguntes o cual los países miembros d'a CEE cedeban importants parcelas d'a suya propia sobiranía a las institucions europeas, como o Parlamento Europeu, muit reforzato por iste Tractau, encara que se reforzaban tamién las politicas de cooperación en temas economicos y socials. Amás, a CEE se convertió formalment en a Unión Europea (UE). Tamién se remató o proceso d'unión monetaria europea, creyando o Banco Central Europeu y a moneda unica, l'euro.
1995: tercera enamplata
En 1995 dentroron en a Unión Europea Suecia, Finlandia y Austria, en a clamata UE-15 u Europa d'os 15, dentrando asinas tres d'as democracias mas estables d'o continent, con sistemas politicos y socials muit abanzatos.
2001: Moneda unica, Tractau de Niza y cuatrena enamplata
O 2 d'octubre de 1997 se sinyó en a ciudat neerlandesa d'Amsterdam o Tractau d'Amsterdam, que yera una revisión d'o Tractau de Maastricht de 1992. Se quereba fer a profundización d'a linia anterior, amillorando a posición d'os ciudadans como elements fundamentals d'o proceso de construcción europeu. Tamién se miraba d'amillorar o proceso de presa de decisions en a Unión Europea, imprescindible en una Europa d'os 15 con muitas posibilidaz de doblar o suyo numero de países miembros.
En 1998 prencipió a moneda unica, l'euro, que prencipió a circular fisicament como moneda común (encara que no pas ta toz los miembros) en 2002. Antiparte, con a sinyatura en 2001 d'o Tractau de Niza, se metieron las bases d'a cuatrena gran enamplata de miembros d'a UE en 2004, a mayor d'a suya historia dica hue, plegando dica los 25 miembros (UE-25 u Europa d'os 25).
2007: seisena enamplata
2013: cinquena enamplata
En 2013, en dentrar Croacia a UE plegó dica 28 miembros (UE-28 u Europa d'os 28).
2020: Brexit
Dimpués d'a salida d'o Reino Uniu o 31 de chinero de 2020, a Unión Europea pasó a tener 27 miembros.
Remove ads
Institucions y politica
Articlo prencipal : Institucions y politica en a Unión Europea
L'UE conta con cinco institucions, tenendo cada una d'ellas una función especifica:
- Parlamento Europeu (esleito por los ciudadans d'os estaus miembros);
- Consello d'a Unión Europea (representa a los Gubiernos d'os estaus miembros);
- Comisión Europea (motor y organo executivo);
- Tribunal de Chusticia d'a Unión Europea (guarancia o cumplimiento d'a lei);
- Tribunal de Cuentas Europeu (efectua o control d'a legalidat y a regularidat d'a chestación d'o presupuesto d'a UE).
Antimás conta tamién con cinco importants organismos: o Banco Central Europeu, o Comité Economico y Social Europeu, o Comité d'as Rechions, o Banco Europeu d'Inversions, a Esfensoría d'o Pueblo Europeu y a Europol.
Remove ads
Cheografía
- Articlo prencipal: Zona natural d'a Unión Europea
A Unión Europea tien una superficie total de 3.973.597 km². Muga con Noruega, Rusia, Belarrusia, Ucraína, Moldavia, Turquía, Suiza, Albania, Serbia, Macedonya d'o Norte, Andorra, San Marino, Liechtenstein, Mónegue, Ciudat d'o Vaticano y Marruecos.
Países y territorios d'ultramar
Los países y territorios d'ultramar (PTU) son países que no fan parte d'o territorio comunitario (a diferencia d'os DU); Los ciudadans d'os PTU tienen a nacionalidat d'os estaus miembros de que dependen (sindembargo, en bels casos los suyos ciudadans no poseyen a ciudadanía plena de tals estaus ).
Os países y territorios d'ultramar son os siguients:
- PTU franceses: Mayotte, Nueva Caledonya, Polinesia Francesa, Saint-Pierre y Miquelon, Territorios Australs Franceses y Islas Wallis y Futuna.
- PTU neerlandeses: Aruba, Antillas Neerlandesas (Curaçao, Bonaire, Sant Martín, Sant Eustaquio y Saba).
- País que tien relacions especials con o Reino de Dinamarca: Groenlandia.
Remove ads
Estatisticas
Lista organizata en orden descendent d'alcuerdo a o numero d'habitants de cada país. Ista cifra ye a suya vegada proporcional a o numero de posientos que cada país tien en o Parlamento Europeu.
Remove ads
Economía
Articlo prencipal: Economía d'a Unión Europea

L'Euro ye a moneda d'a Euro Zona u Zona de l'Euro, composata por doce d'os 25 Estaus miembros d'a UE que comparten ista moneda unica. Los billez y monedas d'euro se metioron en circulación l'1 de chinero d'o 2002.
Demografía
Articlo prencipal: Demografía d'a Unión Europea
Población d'a UE
Veyer: Migración en a Unión Europea
Remove ads
Se veiga tamién
- Arias metropolitanas en a Unión Europea
- Bandera europea
- Cultura en a Unión Europea
- Infraestructuras d'a Unión Europea
- Luengas oficials d'a Unión Europea
- Investigación y innovación en a Unión Europea
- Personaches claus d'a Unión Europea
- Relacions exteriors d'a Unión Europea
Vinclos externos
Se veigan as imáchens de Commons sobre a Unión Europea.
Se veigan as imáchens de Commons sobre a Unión Europea.- A Unión Europea online.
- Representación en Espanya.
- Información sobre l'UE y graficos interactivos.
- Diccionario: con explicacions ta a mayoría d'os termins emplegatos en o debat d'a UE.
Referencias
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads

