El galés (tamién nomáu cámbricu o címbricu)[1] ye una llingua céltica d'orixe britónicu qu'entá se fala nel país de Gales (oeste del Reinu Xuníu).
Wikiproyeutu:  Asturies - Cymru  |
 'Cymraeg' | |
|---|---|
| Faláu en |  Gales ( Reinu Xuníu) Inglaterra ( Reinu Xuníu) Estaos Xuníos.svg){kind=small} Canadá Australia |
| Rexón | Norte y oeste de Gales, sur d'Inglaterra |
| Falantes | 791.000 |
| Familia | Indoeuropéu |
| Estatus oficial | |
| Oficial en |  Gales ( Reinu Xuníu) |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | cy |
| ISO 639-2 | wel (B), cym (T) |
| ISO 639-3 | cym |
 Porcentaxe d'usu del galés nel País de Gales. | |
Anguaño, ye deprendíu nes escueles y universidaes, el gobiernu fai un usu billingüe d'esti idioma y del inglés, mientres qu'hai medios de comunicación que faen usu del galés, destacando S4C, canal de televisión que dende 1982 emite nesti idioma.
El desaniciu del idioma entamó col sometimientu de Gales a la corona británica pol rei Eduardu I d'Inglaterra nel sieglu XIII. Anque anguaño, l'inglés ye la llingua dominante, l'usu del galés tovía ye importante, considerando que nun cuerre peligru a curtiu plazu. Tien unos 600.000 falantes, el 20% de la población del país.
Historia
La so historia y evolución tan dixebraes en tres dómines:
- Dómina antigua (fasta'l sieglu XII), del que se conserven delles pallabres aisllaes, nomes y versos, asina como un códigu llegal del sieglu X.
- Dómina media (sieglos XII al XVI).D'esta dómina caltiénense testos de dos poetes Aneirin y Taliesin (poetes del sieglu VI).
- Dómina d'anguaño (dende'l sieglu XVI), de magar el sieglu XIX añíciase un resurdimientu lliterario.
Anguaño, esti idioma tien influencies de los pueblos que pasaron per eses tierres (llatín, anglosaxón, normandu y posteriormente del inglés). El númberu de falantes según dalgunes fontes sería de más de mediu millón (un cuartu dos galeses), magar que nun toos lu falaríen davezu.
Muestra testual
San Xuan V 1-8
- 1. Yn y dechreuad yr oedd y Gair, a'r gair oedd gyd a Duw, a Duw oedd y Gair.
- 2. Hwn oedd yn y dechreuad gyd a Duw.
- 3. Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth; ac hebddo ef no wnaethpwyd dim a'r a wnaethpwyd.
- 4. Ynddo ef yr oedd bywyd; a'r bywyd oedd oleuni dynion.
- 5. A'r goleuni sydd yn llewyrchu yn y tywyllwch; a'r tywyllwch nid oedd yn ei amggyffred.
- 6. Yr ydoedd gwr wedi ei anfon oddi wrth Dduw, a'i enw Ioan.
- 7. Hwn a ddaeth yn dystiolaeth, fel y tystiolaethai am y Goleuni, fel y credai pawb trwyddo ef.
- 8. Nid efe oedd y Goleuni, eithr efe a anfonasid fel y tystiolaethai am y Goleuni.
Autores
Güei, na producción lliteraria en llingua galesa destáquense autores como: Thomas Gwynn Jones, Robert William Parry y William John Gruffydd (en poesía), Islwyn Ffowc Elis, Saunders Lewis y Kate Roberts (en rellatu).
Porcentax de falantes
Referencies
Enllaces esternos
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
