El gurmukhi o gurmukji (AFI: ɡʊɾmʊkʰi; punyabí: شاہ مکھی, gurmukhi: ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ, significa lliteralmente "de la boca del Gurú") ye un abugida (sistema d'escritura similar a un alfabetu) usáu nel idioma panyabí, emplegáu namái con fines relixosos.
 | |
| Tipos |
abuxida, ortografía y lengua en un sistema de escritura (es)  |
|---|---|
| Llingües |
punyabí Históricamente: Dogri, Persa, Hindustaní, Sindhi,[1] Sánscritu |
| Dates | c. 1539–presente |
| Basáu en |
alfabeto laṇḍā (es) |
| Sistema d'orixe |
Brahmi
|
| ISO 15924 | Guru, 310 (310) |
| Direición del testu | d'izquierda a derecha |
| Estaya Unicode | U+0A00–U+0A7F |
| Formáu por |
Gurmukhi letter (en) |
 | |
Lletres
L'alfabetu gurmuji contién 35 lletres distintes. Los trés primeres son úniques porque formen la base pa les vocales pero ensin ser consonantes. Sacante aira, los trés primeros calteres nunca s'utilicen sueltos.
| Nome | Pron. | Nome | Pron. | Nome | Pron. | Nome | Pron. | Nome | Pron. | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ੳ | Ura | ਅ | Aira | ੲ | Iri | ਸ | Sussa | Sa | ਹ | Haha | Hai | |||
| ਕ | Kakka | Ka | ਖ | Khukha | Kha | ਗ | Gugga | Ga | ਘ | Ghugga | Gha | ਙ | Ungga | Nga |
| ਚ | Chuchaa | Ca | ਛ | Chhuchha | Cha | ਜ | Jujja | Ja | ਝ | Jhujja | Jha | ਞ | Neya | Nya |
| ਟ | Tainka | Tta | ਠ | Thutha | Ttha | ਡ | Dudda | Dda | ਢ | Dhudda | Ddha | ਣ | Nahnha | Nna |
| ਤ | Tutta | Ta | ਥ | Thutha | Tha | ਦ | Dulda | Da | ਧ | Dhuda | Dha | ਨ | Nunna | Na |
| ਪ | Puppa | Pa | ਫ | Phupha | Pha | ਬ | Bubba | Ba | ਭ | Bhubba | Bha | ਮ | Mumma | Ma |
| ਯ | Yaiyya | Yá | ਰ | Rara | Ra | ਲ | Lulla | La | ਵ | Vava | Va | ੜ | Rharha | Rha |
Amás, hai seis consonantes creaes asitiando un puntu (bindi) al pie (pair) de les consonantes (esto nun ye asina nel Gurú Granth Sahib:
| Nome | Pron. | |
|---|---|---|
| ਸ਼ | Sussa pair bindi | Sha |
| ਖ਼ | Khukha pair bindi | Khha |
| ਗ਼ | Gugga pair bindi | Ghha |
| ਜ਼ | Jujja pair bindi | Za |
| ਫ਼ | Phupha pair bindi | Fa |
| ਲ਼ | Lulla pair bindi | Lla |
Lulla pair bindi foi añadida apocayá a esti alfabetu. Delles fontes considéren-y como una lletra separada.
Referencies
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
