Llagu Onega
From Wikipedia, the free encyclopedia
El llagu Onega (Onego, rusu: Оне́жское о́зеро; finlandés: Ääninen o Äänisjärvi; en careliu, Oniegu o Oniegu-järve; en vepsiu, Änine o Änižjärv) ye un gran llagu del noroeste de la Rusia europea, que les sos agües pertenecen a la República de Carelia, el óblast de Leningráu y el óblast de Vologda. Les principales ciudaes nel llagu son Petrozavodsk, la capital de Carelia (266 160 hab. en 2002), Kondopoga (34 863 hab. en 2002) y Medvezhyegorsk (15 698 hab. en 2008).
| Llagu Onega | |
|---|---|
| Онежское озеро (ru) | |
.jpg) | |
| Situación | |
 | |
| País |  Rusia |
| República |  República de Carelia |
| Organización territorial | Petrozavodsk Urban Okrug (en)  |
| Gran ciudá | Petrozavodsk |
| Tipu | llagu |
| Parte de |
Unified Deep Water System of European Russia (en) |
| Coordenaes | 61°41′26″N 35°39′20″E |
  Llagu Onega Llagu Onega (Rusia) | |
| Datos | |
| Altitú media | 33 m |
| Superficie | 9800 km² y 9700 km² |
| Conca hidrográfica |
cuenca del Nevá (es) |
| Superficie de la conca | 62 800 km² |
| Llonxitú | 248 km y 245 km |
| Fondura | 127 m |
 | |
Ye'l segundu llagu más grande d'Europa (tres el cercanu llagu Ladoga), con una superficie de 9894 km², un volume de 280 km³ y una fondura máxima de 120 m. Tien unes 1650 islles, con una área total de daqué más de 250 km². Desagüen nél 58 ríos, siendo los principales el Shuya (194 km), el Suna (280 km), el Vodla (149 km) y el Vytegra (64 km). El llagu desagua al traviés del ríu Svir nel llagu Ladoga.
Na parte norte del llagu atopa l'archipiélagu de Kiji, declaráu Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco. Alluga un complexu históricu de 89 ilesies ortodoxes de madera y otres construcciones de madera de los sieglos XV al XX ya inclúi alredor de 1.200 petroglifos (grabaos sobre roques) alcontraos na mariña oriental, del segundu al cuartu mileniu antes de Cristu.
El llagu ye parte de la vía fluvial de la canal Mar Blanco-Bálticu, inaugurada en 1933.
El llagu ye d'orixe glaciar-teutónicu y ye un remanente d'un cuerpu d'agua más grande qu'esistía nesa zona mientres una Edá de Xelu.[1] En términos xeolóxicos, el llagu ye abondo nuevu, formáu —como casi tolos llagos del norte d'Europa— al traviés de l'actividá de talla de les capes de xelu continental na última parte de la última Edá de Xelu, fai 12.000 años. Na yera Paleozoica (fai 300-400 millones d'años) tol territoriu de la moderna cuenca del llagu taba cubiertu por una plataforma marina asitiada cerca del antiguu, casi ecuatorial, continente Bálticu. Los sedimentos nesi momentu —piedra arenisca, arena, magre y piedra caliar— formaben una capa d'unos 200 metros d'espesura que cubría'l Escudu Bálticu, compuestu de granitu, gneis y nefrita. Al retirararse los glaciares rematada la Edá de Xelu formó'l mar Littorina. El so nivel inicial yera d'unos 7–9 m metros más altu que na actualidá, pero adulces baxó, menguando asina la zona marítima y dando llugar a la formación de dellos grandes llagos nesa rexón del Bálticu.[2][3]
El llagu Onega tien una superficie de 9.700 km², ensin islles, y un volume de 280 km³; el so llargor ye de 245 km y tien un anchu d'unos 90 km. Por superficie, ye'l segundu llagu más grande d'Europa y el 18ª llagu del mundu. La ribera sur tien una mariña na so mayoría baxo y continuo, ente que'l norte ye predresa y serrapatosa.[4]
1 - Badea Svirsk
2 - Badea Petrozavodsk y ciudá de Petrozavodsk
3 - Badea Big Onego
4 - Badea Kondopozhskaya
5 - Badea Small Onego
6 - Badea Zaonezhsky
7 - Badea Povenetsky
8 - Isla Kizhi
9 - Llagu Vodlozero y Parque nacional Vodlozero
10 - Ivinsky Spill y ríu Svir
11 - Cabu Besov Nos ("Devil's nose")
12 - Isla Big Klimenetsky
El llagu tien delles badees fondes, de forma bien allargada, que faen que la so figura paecer a la d'un cámbaru xigante. Na parte norte atopa una gran península, la de Zaonezhye (Заонежье); al sur d'ella, ta la islla Gran Klimenetsky (Большой Клименецкий). Al oeste d'elles atopa un área fonda (más de 100 m), el Gran Onego (Большое Онего), coles badees de Kondopozhskaya (Кондопожская губа) (fondura d'hasta 78 m), Ilem-Gorskaya (42 m), Lizhemskoy (82 m) y Unitskoy (44 m). Al suroeste del Gran Onega ta Petrozavodsk Onego (Петрозаводское Онего), cola llarga badea de Petrozavodsk y les pequeñes badees de Yalguba y Pinguba. Al este de Zaonezhye hai otru gran entrante, que la so parte norte llámase badea Povenetsky y la parte sur bahía Zaonezhsky. Hai seiciones fondes qu'alternen colos bancos ya islles qu'estremen la badea en delles partes. La parte más meridional de toes, el Pequeñu Onega, tien de 40-50 metros de fondura. Toles veres son cascayoses.[1][5]
La fondura media del llagu ye de 31 m y el llugar más fondu ta alcontráu na parte norte (127 m). La fondura media ye de 50-60 m nel centru y mengua a 20-30 m na parte sur. El fondu tien un perfil bien desigual, cubiertu con sedimentos, y tien numberoses trincheres de dellos tamaños y formes na parte norte, dixebraes por grandes bancos pocu fondos. Esa estructura del fondu ye favorable pa los pexes, y los bancos utilizar pa la pesca comercial.[6][7]
El nivel de l'agua ta reguláu pola presa de la central hidroeléctrica de Verhnesvirskaya[8] y varia namái de 0,9-1,5 m al añu. Álzase por cuenta de les crecíes de primavera, que duren 1,5-2 meses. El nivel d'agua ye mayor en xunu-agostu y el mínimu dar en marzu y abril. Los ríos refundien nel llagu 15,6 km³ d'agua al añu, ye dicir hasta'l 74% del balance hídricu; el restu ye apurríu pola precipitación. La mayor parte de l'agua del llagu (84% o 17,6 km³/añu) sale al traviés d'un únicu emisariu, el ríu Svir, y el restante 16% se evapora superficialmente.[6]
Hai frecuentes nubes, más carauterístiques d'un mar qu'un llagu; les foles de 2-3 metros nun son infrecuentes y pueden inclusive algamar los 5 m.[9] Cerca de la mariña y nes badees el llagu conxelar a finales de payares-avientu, y el so centru a mediaos de xineru. El destemple empieza n'abril nos afluentes y llega al llagu nel mes de mayu.[1] L'agua nes partes fondes ye clara, con una visibilidá d'hasta 7–8 m; nes badees, la visibilidá puede menguar a cerca d'un metro. L'agua ye duce, con un conteníu de sal de 35 mg/l. Ye elativamente baxa pa un llagu y ye aproximao 1,5 vegaes menor que n'otru gran llagu de la zona, el llagu Ladoga.[9] La máxima temperatura superficial de l'agua nel llagu ye de 20–24 °C y hasta de 24–27 °С nes badees. Les agües fondes son muncho más fríes: de 2–2.5 °С pel hibiernu y de 4–6 °С pel branu.[8] El clima na rexón ye relativamente fríu, con temperatures inferiores a 0 °C mientres la metá del añu y con temperatures branices medies de 16 °C.[9]
L'área de captación del llagu Onega ye de 51.540 km², desaguando nél 58 ríos y más de 110 tributarios, incluyendo'l Shuya (194 km), el Suna (280 km), el Vodla (149 km), el Vytegra (64 km) y el Andoma. L'únicu emisariu ye'l ríu Svir, que marca la llende sur de Karelia. El ríu , escurre dende la mariña suroeste del llagu Onega hasta'l llagu Ladoga, que drena pol ríu Nieva nel golfu de Finlandia.
La canal Mar Blanco-Bálticu, la conexón navegable ente'l mar Blanco y el mar Bálticu, traviesa'l llagu. La vía navegable Volga-Bálticu, de 368 km, coneuta'l llagu Onega col ríu Volga, el mar Caspiu y el mar Negru. La canal Onega, de 67 km, que sigue la ribera sur del llagu, foi construyíu en 1818-20 y 1845-52 ente les desaguaes del ríu Vytegra, nel este, y del ríu Svir, nel oeste.[9] La canal forma parte del sistema de la canal Mariinsk, un precursor de la hidrovía Volga-Bálticu, y el so fin yera disponer d'un pasu n'aselu pa los barcos qu'evitara les de cutiu agües tormentoses del llagu. Tien alredor de 50 metros d'anchu, y atópase a una distancia d'ente 10 metros y 2 km de les veres del llagu. Na actualidá la canal nun s'utiliza pa la navegación.[9]
Hai alredor de 1.650 islles nel llagu, con una superficie total d'unos 250 km².[1][8] Anque la más famosa ye la islla de Kizhi, coles sos históriques ilesies de madera del sieglu XVIII, la mayor islla ye Gran Klimenetsky, con una superficie de 147 km². Tien unos pocos asentamientos, una escuela y una llomba cental que la so altor máximu ye de 82 metros. Otres islles grandes son la Gran Lelikovsky y Suysari.[4]
La islla Sosnowets
La badea Petrozavodsk
cAlgunas islles menores
Les veres del llagu son baxes y anúbrense coles crecíes de los ríos. Son por ello pantanoses y riques en caña, siendo'l llar de coríos, gansos y cisnes. La rexón costera ta cubierta por trupos montes vírxenes.[10] Los trés tipos principales son de coníferes, pero tamién son comunes el tilal, el llamera y l'aliso européu. Los animales más comunes na zona son l'alce, el osu pardu, el llobu, el foín, l'esguil, la llebre, el llobu cerval, la foína, el melandru européu, según l'aguarón almizcleru y el visón, orixinarios d'América que s'introducieron na zona nel sieglu XX. Alredor d'unes 200 especies d'aves de 15 families distintes fueron reparaes na cuenca del llagu.[9][11][12]
El llagu Onega cuenta con una gran variedá de pexes ya invertebraos acuáticos, incluyendo reliquies del periodu glacial, como la llamprea. Hai alredor de 47 especies de pexes de 13 families, como'l esturión, salmón de llagu, trucha de llagu, trucha de regueru, golía europea, timalos, rutilos, carpes Crucian, corégonos, gobios, char, lucio, ciscu européu, carpa común, carpa platiada, carpa dorada, carpa de sable, locha espinada, siluru, anguila europea, rudd, ide, gobio, lucioperca, perca, acerina y lota.[7][8][13]
Anque l'área del llagu solía ser virxe, el nivel de contaminación ta aumentando gradualmente, especialmente na parte noroeste y norte qu'alluguen les instalaciones industriales de Petrozavodsk, Kondopoga y Medvezhyegorsk. Alredor del 80% de la población y más del 90% de les industries de la cuenca concentrar neses árees, con cerca de 190 millones de m³ d'agües residuales y 150 tonelaes d'emisiones al añu. L'actividá humana resultante rique unos 315 millones de m³ d'agua drenada al añu, de los cualos el 46% son industriales y doméstiques, el 25% ye de escorrentía d'agües pluviales y el 16% correspuende a la meyora de la tierra. Esti drenaxe contién 810 tonelaes de fósforu y 17.000 tonelaes de nitróxenu; 280 y 11.800 tonelaes d'esos elementos esaníciense al traviés del ríu Svir, ente que'l restu atropar nel llagu. Los buques y embarcaciones a motor (alredor de 8000 unidaes) contribúin con una contaminación por hidrocarburos d'alredor de 830 tonelaes al añu, amás de fenoles (0,5 tonelaes), plomu (0,1 tonelaes) y óxidos d'azufre, nitróxenu y carbonu.[14]
La cuenca del llagu ye una importante fonte de granitu, mármol y cayuela negra en Rusia, que fueron esplotaes na zona dende'l sieglu XVIII.[9] Tamién hai metalurxa avanzada, especialmente nel área de Petrozavodsk, que produz alredor del 25% de los productos industriales de Karelia.[15] El nivel d'agua del llagu ta controláu poles preses de les plantes d'enerxía hidroeléctrica de Nizhnesvirskaya (Нижнесвирская ГЭС, So Svir) y Verzhnesvirskaya (Верхнесвирская ГЭС, Alto-Svir). La primera foi construyida ente 1927 y 1938 y tien una potencia máxima de 99 MW. La construcción de la planta Verzhnesvirskaya empezó en 1938, pero foi atayada pola Segunda Guerra Mundial y namái pudo volver# a entamar en 1947. La planta terminar en 1952 y apurre 160 MW.[16] Los banzaos acomuñaos cola planta Verzhnesvirsk tienen una superficie de 9.930 km² y un volume de 260 km³, esto ye, son casi iguales al propiu llagu Onega. La so construcción alzó'l nivel d'agua del llagu 0,5 m.[17]
El llagu cunta con un ellaboráu sistema de navegación, yá que ye parte de la hidrovía del Volga-Bálticu y de la canal Mar Blanco-Bálticu, que coneuta les cuenques del Bálticu, el Caspiu y los mares septentrionales. Estes canales dexen el tresporte de mercancíes dende'l llagu escontra distintos países, dende Alemaña a Irán, anque la mayoría del tráficu va a Finlandia, Suecia, Alemaña y Dinamarca.[8] La canal Onega, que cuerre a lo llargo d'orellar sur del llagu, nun s'utiliza na actualidá.[1] El tráficu de carga nel llagu Onega xube a 10-12 millones de tonelaes al añu, con cerca de 10.300 viaxes de buques.[14] Nes veres del llagu hai dos puertos (Petrozavodsk y Medvezhyegorsk), 5 muelles (Kondopoga, Povenets, Shala, Vytegra y Ascensión (Вознесенье) y 41 cais.[5]
La pesca ye una actividá importante nel llagu. Pésquense comercialmente 17 especies, sobremanera ciscu Europea, smelt, corégonos, lota, lucioperca, perca, acerina, carpa dorada, salmón de llagu, lucio y, daqué menos, de ide, timalos, carpa común, común visiegu y carpín.[1][8][18]
Anque nun esiste un serviciu regular de pasaxeros nel llagu, hai dellos viaxes turísticos al día que faen les rutes de Petrozavodsk–Kizhi, Petrozavodsk–Velikaya Guba y Petrozavodsk–Shala. Realizar en hidroplano y barcos de motor y utilícense pal tresporte de pasaxeros.[19][20] Amás, hai barcos de pasaxeros que faen la ruta Petrozavodsk-Shala.[21]
La vela ye una actividá bien popular nel llagu y hai un club náuticu en Petrozavodsk. Dende 1972, tolos finales de xunetu'l llagu alluga la regata más grande de Rusia (Онежская парусная регата), que ye parte del Campeonatu Abiertu de Rusia na clase de Cruisers Yachts "Open800". La regata tien estatus internacional.[22]
Barcos nel muelle "Kizhi"
El puertu cargueru de Petrozavodsk
Petrozavodsk en 1915
Ciudaes
La ciudá más grande nel llagu ye Petrozavodsk, l'actual capital de la República de Carelia (266.160 hab. en 2002), fundada en 1703 por Pedru I pa esplotar los depósitos de minerales.[23] Nel área de Petrozavodsk hai gran númberu de monumentos históricos, como'l conxuntu arquiteutónicu de la Plaza Redonda (de finales del sieglu XVIII) y el Ximnasiu de 1790. Na ribera del llagu Onega alzóse una serie d'escultures, munches d'elles regalos de ciudaes ximielgues.[15][24]
Kondopoga ye conocida dende 1495 y nella destaca la ilesia Uspenskaya (Asunción) construyida en 1774. De 42 metros d'altor, ye una de les ilesies de madera más altu del norte de Rusia. Hai dos carillones na ciudá, con 18 y 23 campanes, y tamién un campu de deportes de xelu cubierto con capacidá pa 1.850 espectadores y un Palaciu de les Artes con un órganu.[25]
La ciudá de Medvezhyegorsk foi fundada en 1916 y dende 1931 convertir na base de la construcción de la canal Mar Blanco-Bálticu. Ente 1703-10 y 1766-69 tuvo operando una fábrica na ciudá. Mientres la II Guerra Mundial, mientres trés años, esta zona foi ocupada poles fuercies fineses y foi llugar de munches actividaes militares.[26]
Isla Kizhi
La principal atraición del llagu ye la islla de Kizhi, na parte norte del llagu, que ye una Área de Caltenimientu históricu, arquitectónica y etnográfica del Estáu. Hai 89 monumentos arquiteutónicos de madera de los sieglos XV al XX na isla. El más notable ye Kizhi Pogost, del sieglu XVIII, que consiste nuna ilesia braniza de 22 cúpules, una ilesia iverniza de 9 cúpules y un campanariu. El Pogost incluyir na llista del Patrimoniu Mundial de la UNESCO en 1990.[27][28] Nel periodu branizu hai conexones diaries en barcu a la islla de Petrozavodsk.
Petroglifos Onega
Otru de los curiosos del llagu Onega son los petroglifos (grabaos rupestres). Tán alcontraos na mariña oriental del llagu y remóntense a los milenios segundu a cuartu antes de Cristu. Hai alredor de 1.200 petroglifos tremaos nuna zona de 20 km, incluyendo dellos cabos, como Besov Nos (vease'l mapa de riba). Los grabaos tienen de 1-2 mm de fondura y representen animales, persones, botes y formes xeométriques, como formes circulares y de media lluna.[29]
Otros
Hai munchos monumentos históricos más esvalixaos en tou la zona del llagu, como'l monesteriu Svyat-Uspensky, nel cabu de Murom, na vera oriental. El monesteriu foi fundáu en 1350, cerró en 1918 y foi restauráu en 1991.[30]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
