Ríu Amazones

L'Amazones^[6], cursu fluvial allugáu en Sudamérica, ye'l ríu más llargo y más caudalosu del nuesu planeta, siguíu en llonxitú con gran cercanía pol ríu Nilu nel norte d'África y en cuanto al caudal pol ríu Congo (ríu Zaire), nel centru d'África.

Ríu Amazones
Situación
Tipu	ríu
Coordenaes	4°26′54″S 73°27′21″W
Ríu Amazones Ríu Amazones (Perú)
Datos
Noamáu por	amazona (es)
Conca hidrográfica	conca del Amazones
Superficie de la conca	7 050 000 km²[1]
Llonxitú	6400 km[1], 6800 km[2], 6992,15 km[3], 6436 km[4] y 3690 km
Caudal	209 000 m³/s[5] y 168 700 m³/s[5]
Nacimientu	Ríu Marañón Ríu Ucayali
Desembocadura	Océanu Atlánticu
Afluentes	ver Ríu Madeira, Ríu Tapajós, Ríu Xingú, Ríu Negro, Ríu Caquetá, Ríu Napo, Ríu Putumayo, Río Preto da Eva, Río Nanay (es) , Ríu Javary, Ríu Paru, Ríu Trombetas, Ríu Jari, Ríu Jutai, Río Urubu (es) , Río Jandiatuba (es) , Manacapuru River (en) , Río Uatumã (es) , Río Nhamundá (es) , Río Arabela (es) , Guajará River (en) , Ríu Ucayali, Paraná Urariá (es) , Ampiyacu River (en) , Río Apayacu (es) , Río Atacuari (es) , Río Itaya (es) , Ríu Juruá y Ríu Marañón

Xeneralidaes

Enantes de la conquista, el ríu nun tenía un nome únicu, a la escontra, los indíxenes nomaben a les distintes estayes con nomes como Paranaguazú (Gran Pariente del Mar), Guyerma, Solimoes, etc. En 1500, Vicente Yañez Pinzón, comandante d'una espedición d'esploración española convirtióse nel primer européu n'aventurase pel ríu llueu de descubrir que les sos agües yeren navegables y bebibles. Pinzón denomó al cursu d'agua ríu Santa María de la Mar Dulce, qu'a la fin foi abreviáu a Mar Dulce (nome que tamién se-y dio neses dómines al Ríu de la Plata). Demientres dalgunos años postreros a 1502 tamién se-y denomó Ríu Grande y Orellana. Los compañeros de Pinzón bautizaren al desagüaderu como ríu Marañón, voz de probable orixe indíxena. Ye dable tamién que'l nome remaneza del términu maraña en representación de les descomanaes torgues qu'aquellos homes alcontraren al esplorar l'área. De toes toes, el nome entá esiste nel Estáu brasilanu de Maranhão y nel del ríu homónimu.

Toponimia

La voz Amazones remanez de ríu de les Amazones dau al Marañón por Francisco de Orellana, llueu d'enfrentase a una etnia llocal na que los homes y les muyeres lluchaben per igual. Orellana derivó'l nome del mitu griegu de les guerreres amazones d'Asia y África, cuntáu por Herodotu y Diodoru, sicasí, ye abondo dable que la pallabra Amazones fore una deformación d'una pallabra indíxena que'l so pronunciamientu a los oyíos españoles fore asemeyáu a "Amazones", pallabra indíxena que significaba "frañedor d'embarcaciones" esto especialmente ente los marayoara que podíen adicar el descomanáu macaréu ("pororoca") qu'esti ríu prevoca nel encontu de la so boca col Océanu Atlánticu.

Referencies

1. Andrew Bell. «Encyclopædia Britannica» (inglés británicu). Encyclopædia Britannica. Consultáu'l 21 ochobre 2015.
2. «Amazon Longer Than Nile River, Scientists Say» (18 xunu 2007). Consultáu'l 21 mayu 2016.
3. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20110411011122/http://www.inpe.br/ingles/news/news_dest29.php. Data de consulta: 21 mayu 2016. Títulu: Studies from INPE indicate that the Amazon River is 140km longer than the Nile. Data d'espublización: 1r xunetu 2008. Editorial: Instituto Nacional de Investigación Espacial del Brasil.
4. Central Intelligence Agency. «The World Factbook» (inglés). Central Intelligence Agency. Consultáu'l 21 mayu 2016.
5. URL de la referencia: http://www.cprm.gov.br/pgagem/Manuscripts/seylerp.htm. Data de consulta: 21 ochobre 2015.
6. Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: tupí (pela conca del Amazones)

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Ríu Amazones .

• Ríu Amazones n'OpenStreetMap.

• Datos: Q3783
• Multimedia: Amazon River