Utilitarismu
From Wikipedia, the free encyclopedia
L'utilitarismu[1] ye una teoría y doctrina ética qu'establez que la meyor aición ye la que maximiza la utilidá. Esta "utilidá" definir de delles maneres, xeneralmente en términos del bienestar de los seres humanos. Jeremy Bentham, el fundador del utilitarismu, describió la utilidá como la suma de too prestar que resulta d'una aición, menos el sufrimientu de cualquier persona arreyada na aición. L'utilitarismu ye una versión del consecuencialismo, qu'establez que les consecuencies de cualquier aición son l'únicu estándar del bien y del mal. A diferencia d'otres formes de consecuencialismo, como'l egoísmu, l'utilitarismu considera tolos intereses por igual. Esta teoría nun nos dicta namái cómo proceder ante distintu disyuntives, sinón que, inclusive, diznos sobre qué problemes pensar. Los problemes que toma en mano van más allá de les consecuencies a un futuru al curtiu plazu, sinón que considera les consecuencies pa persones qu'inda nun esisten, una y bones les nueses aiciones tienen un impautu potencial nestes.[2]
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Na economía neoclásica, llámase utilidá al prestu de preferencies ente qu'en filosofía moral, ye sinónimu de felicidá, sía como quier la manera nel qu'esta s'entienda. L'utilitarismu ye dacuando resumíu como "el máximu bienestar pal máximu númberu". D'esta miente l'utilitarismu encamienta actuar de cuenta que se produza la mayor suma de felicidá posible en xunto nel mundu.
- Utilitarismu Negativu
Munches teoríes utilitaristes defenden la producción del máximu bienestar pal máximu númberu de persones. L'utilitarismu negativista cree necesariu prevenir la mayor cantidá de dolor o dañu pal mayor númberu de persones. Los defensores d'esta interpretación del utilitarismu argumenten qu'ésta propón una fórmula ética más eficaz, pos hai más posibilidaes de crear daños que de crear bienestar, y los daños mayores traen más consecuencies que los más grandes bienes. Ye lo contrario del utilitarismu positivu. Defenden la producción del mínimu malestar pal máximu númberu de persones.
- Utilitarismu del actu y de les normes..
- Propunxéronse otres formes d'utilitarismu. La forma tradicional d'utilitarismu ye la del utilitarismu del actu, qu'afirma que'l meyor actu ye'l qu'apurre la máxima utilidá. Una forma alternativa ye l'utilitarismu de les normes, qu'afirma que'l meyor actu ye aquel que forme parte d'una norma que sía la que nos apurre más utilidá.
- Munchos utilitaristes argumentaríen que l'utilitarismu non yá entiende los actos, sinón que tamién los deseos y disposiciones, premios y castigos, regles ya instituciones.
- Utilitarismu Preferencial
- Ye un tipu particular d'utilitarismu que define a la utilidá en términos de prestu de les preferencies. Los utilitaristes de la preferencia afirmen que lo correcto a faer ye aquello que produza les meyores consecuencies, pero definiendo a les meyores consecuencies en términos de prestu de les preferencies.
Utilitarismu Ideal
Tipu d'utilitarismu que reconoz la guapura y l'amistá, tanto como'l placer, como bienes que les aiciones deben de buscar maximizar.[3]
Los críticos argumenten qu'esta visión enfrentar a munchos problemes, unu de los cualos ye'l de la dificultá de comparar la utilidá ente distintes persones. Munchos de los primeres utilitaristes creíen que la felicidá podía ser midida cuantitativamente y ser comparada al traviés de cálculos, anque nengún consiguió faer un cálculu asemeyáu na práutica.
Argumentóse que la felicidá de persones distintes ye inconmensurable, y que esti cálculu ye imposible, pero non solo en práutica sinón como principiu. Los defensores del utilitarismu respuenden a esto afirmando qu'ante esti problema atopa cualesquier que tenga qu'escoyer ente dos estaos alternativos qu'imponen series cargues a les persones implicaes. Si la felicidá fuera inconmensurable, la muerte de cientos de persones nun sería peor que la muerte d'una.
Otru de los argumentos en contra del utilitarismu, según James Rachels nel so Introducción a la Filosofía Moral, ye l'acusación de qu'esta forma d'actuar ye demasiáu esixente y esanicia la distinción ente deberes y aiciones supererogatorias.[4] Pa sofitar esto los antiutilitaristas parten de lo que reconoz el mesmu filósofu utilitarista John Stuart Mill: "l'utilitarista obliga a ser tan puramente imparcial como un espectador desinteresao y benévolo".[5]
Tomando en cuenta como pallabra clave "obliga", los filósofos adversos a Bentham y Mill plantegaron al traviés d'exemplos imaxinarios, dos maneres d'estremar les aiciones caritatives de les persones: aquelles qu'adopten una posición utilitaria, deben forzosa y obligatoriamente desfacer de los sos bienes pa contribuyir al bienestar de los demás, entá si por esta causa la so estatus social queda al altor de los más probes.
L'utilitarista congruente debería por decisión propia o por conciencia donar parte de les sos riqueces si estes producen más felicidá que al calteneles pa sigo, o utilizales como mediu pa xenerar más riqueza destinada a aumentar la felicidá de manera indefinida.
Per otru llau, los utilitaristes respuenden a tales crítiques col argumentu de que los exemplos propuestos son totalmente imaxinarios y namái na mente de dellos filósofos asocederíen tales coses, siendo que la utilidá encargar de dicir por qué son o nun son convenientes na vida real.
El filósofu utilitarista australianu J. J. C. Smart esclárianos que debemos de tener enforma curiáu col sentíu común, porque n'ocasiones ta influyíu polos nuesos sentimientos, esto ye que dacuando la interpretación que faemos d'una situación determinada pue tar inspirada poles costume y preceptos aprendíos de los nuesos padres, la sociedá, etc. Seique, ésta sía la más grande aportación del utilitarismu, la so puesta en dulda del sentíu común como fonte de la moral.
L'utilitarismu foi tamién criticáu por llegar a tales conclusiones contraries a la moral del sentíu común. Por casu, si tuviéramos forzaos a escoyer ente salvar al nuesu propiu fíu o salvar a dos fíos de xente a la que nun conocemos, la mayoría de xente escoyería'l salvar al so propiu fíu. Sicasí, l'utilitarismu defendería salvar a los otros dos, pos dos persones tienen un potencial mayor de felicidá futura qu'una.
Los utilitaristes respuenden a esti argumentu diciendo que'l sentíu común foi utilizáu pa xustificar munches posiciones en temes revesoses y esta noción de sentíu común varia según l'individuu, faciendo que nun pueda ser una base pa una moralidá común.
John Rawls (1921-2002) refuga l'utilitarismu, tanto'l normativu como'l de los actos, pos fai que los derechos dependan de les bones consecuencies de la so reconocencia, y esto ye incompatible col lliberalismu. Por casu, si la esclavitú o la tortura ye beneficiosa pal conxuntu de la población podría ser xustificada teóricamente pol utilitarismu. Rawls defende que la ética política tien de partir de la posición orixinal. Los utilitaristes argumenten que Rawls nun tien en cuenta l'impautu indireutu de l'aceptación de polítiques inhumanes.
Ye importante destacar que la mayoría de crítiques van dirixíes al utilitarismu de los actos, y que ye posible pa un utilitarista de les normes llegar a conclusiones que sían compatibles colos críticos. Ello ye que John Stuart Mill consideró que Immanuel Kant (1724-1804) yera un utilitarista de les normes. Según Mill los imperativos categóricos de Kant solo tienen sentíu en casos de violencia si consideramos les consecuencies de l'aición. Kant afirma que'l vivir de manera egoísta nun puede ser universalizado pos toos precisamos el ciñu en dalgún o otru momentu. Según Mill esti argumentu basar nes consecuencies. Puede reparase que delles formes d'utilitarismu son potencialmente compatibles col kantianismo y otres filosofíes morales.
R. M. Hare ye otru exemplu d'utilitarista qu'afixo la so filosofía al kantianismo. Nun basa la so teoría nel principiu de la utilidá. Cree que podemos faer considerancies utilitaristes al formular xuicios universales. A esta filosofía la llapada prescriptivismo universal.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
