Alfabetu Fonéticu Internacional

L'Alfabetu Fonéticu Internacional (AFI, API en francés e IPA n'inglés) ye un sistema de notación fonética creáu por llingüistes. El so envís ye es otorgar una forma estandarizada, precisa y única de representar los soníos de cualesquier llinguax oral, y úsenlu llingüistes, logopedes y terapeutes, maestros de llingua extranxera, lexicógrafos y traductores. Na so forma básica (en 2005) tien aproximao 107 símbolos base y 55 modificadores.

Alfabetu Fonéticu Internacional

Tipos	alfabetu fonéticu
Creador	Alexander John Ellis (es) , Henry Sweet y Daniel Jones
Dates	agostu 1888
Basáu en	Alfabetu rómico, alfabetu llatín y alfabetu griegu
Historia	historia del Alfabeto Fonético Internacional (es)
Formáu por	símbolos IPA (es)
Sitiu web	Sitiu web oficial

Diagrama illustrando l'Alfabetu Fonéticu Internacional.

Historia

En 1886, un grupu de profesores de llingua franceses y británicos, lideraos pol llingüista francés Paul Passy, formaron la que sería conocida a partir de 1897 como l'Asociación Fonética Internacional (en francés: Association Phonétique Internationale). El so alfabetu orixinal tuvo basáu nel d'una reforma ortográfica pal inglés, conocíu como l'alfabetu rómicu, pero pa faelo aplicable por otros idiomes, dexóse que los valores de los símbolos camudaren (por casu, el soníu [ʃ] yera representáu orixinalmente cola lletra ⟨c⟩ n'inglés, pero col dígrafu ⟨ch⟩ en francés). Sin embargu, en 1888, l'alfabetu foi revisáu por que fuera uniforme en tolos idiomes, aproviendo asina la base pa les versiones futures d'este.^[1]

Fonemes

Consonantes

AFI
Punto →	Labial					Coronal										Dorsal						Laríngea
↓ Modo	Bilabial		Labiodental		Linguolabial		Dental		Alveolar		Postalveolar		Retroflexa		Alveolopalatal		Palatal		Velar		Uvular		Faríngea / Epiglotal		Glotal
Nasal	m̥	m		ɱ	n̼̊	n̼			n̥	n			ɳ̊	ɳ			ɲ̊	ɲ	ŋ̊	ŋ	ɴ̥	ɴ
Oclusiva	p	b	p̪	b̪	t̼	d̼			t	d			ʈ	ɖ			c	ɟ	k	ɡ	q	ɢ	ʡ		ʔ
Africada sibilante									ts	dz	tʃ	dʒ	ʈʂ	ɖʐ	tɕ	dʑ
Africada no sibilante	pɸ	bβ	p̪f	b̪v			tθ	dð	t͡θ̠	d͡ð̠	t̠͡ɹ̠̊˔	d̠͡ɹ̠˔					cç	ɟʝ	kx	ɡɣ	qχ χ͡ʀ̥	ɢʁ	ʡħ	ʡ͡ʢ	ʔh
Fricativa sibilante									s	z	ʃ	ʒ	ʂ	ʐ	ɕ	ʑ
Fricativa no sibilante	ɸ	β β̞	f	v	θ̼	ð̼	θ	ð	θ̠	ð̠	ɹ̠̊˔	ɹ̠˔					ç	ʝ	x	ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	h	ɦ ʔ̞
Aproximante			ʋ̥	ʋ					ɹ̥	ɹ			ɻ̊	ɻ			j̊	j	ɰ̊	ɰ
Vibrante simple		ⱳ		ⱱ		ɾ̼			ɾ̥	ɾ			ɽ̊	ɽ								ɢ̆		ʡ̮
Vibrante múltiple	ʙ̥	ʙ		ʙ̪		r̼			r̥	r			ɽ͡r̥	ɽ͡r							ʀ̥	ʀ	ʜ	ʢ
Africada lateral									tɬ	dɮ			ʈɭ̊˔				c͡ʎ̥˔		kʟ̝̊	ɡʟ̝
Fricativa lateral									ɬ	ɮ			ꞎ	ɭ˔			ʎ̝̊	ʎ̝	ʟ̝̊	ʟ̝
Aproximante lateral						l̼			l̥	l			ɭ̊	ɭ			ʎ̥	ʎ	ʟ̥	ʟ		ʟ̠
Vibrante simple lateral						ɺ̼				ɺ				ɭ̆				ʎ̮		ʟ̆

Vocales

Artículu principal: Vocal

Les Vocales

Ver tamién: IPA, Consonantes

Editar	Anterior	-	Central	-	Posterior
Pesllada	i • y ɨ • ʉ ɯ • u ɪ • ʏ • ʊ e • ø ɘ • ɵ ɤ • o ə ɛ • œ ɜ • ɞ ʌ • ɔ æ ɐ a • ɶ ɑ • ɒ
Semipesllada
Media pesllada
Media
Media abierta
Semiabierta
Abierta

Au los símbolos apaecen en parexes,
el de mandrecha representa una vocal redondeada.

L'AFI define una vocal como un soníu qu'asocede nel núcleu d'una sílaba.^[2] Na tabla amuésense les vocales con signu propiu nel AFI, onde s'alluguen les vocales n'un gráficu bidimensional según la posición de la llingua. Les dos dimensiones del gráficu correspuenden a l'anterioridá (vocal anterior/central/posterior) y l'altor o abertura (vocal pesllada/media/abierta, etc.). Al mesmu tiempu vienen dadas pola segunda y la primera formante, atopaos na espectrograma de dichos soníos:

• La exa vertical de la tabla ta determinada pol altor de la vocal. Les vocales pronunciaes cola llingua baxa tán na base, y les vocales pronunciaes cola llingua alzada tán nel visu. Por exemplu, [ɑ] ta na base porque la llingua ta baxa nesta posición. Sicasí, [i] ta nel visu porque'l soníu ye pronunciáu cola llingua alzada escontra'l techu de la boca.
• De manera similar, la exa horizontal ta determinada pol fondu de la vocal. Les vocales cola llingua movida escontra'l frente de la boca (como [ɛ]) tán a la manzorga de la tabla, ente que aquelles en que se mueve escontra tras (como [ʌ]) son asitiaes a la mandrecha de la tabla.
• Onde les vocales tán en pares, la derecha representa una vocal arredondiada ente que la manzorga ye la equivalente non arrondada. Esti arrondamientu s'acomuña a la tercer formante (que ye menos prominente na mayoría de llingües).
• En dellos idiomes como'l guaraní, el portugués o'l francés esisten vocales nasales (vocales idéntiques pero pronunciaes cola ñariz).