Aberdeen

Aberdeen [/æbəˈdiːn/] (escocés: Aiberdeen gaélicu: Obar Dheathain /ˈopər ˈʝɛhɪn/) ye una ciudá y un conceyu d'Escocia (Reinu Xuníu).^[1][2] Conócenla como La Ciudá de Granitu y ye la tercer ciudá en tamañu d'Escocia, con una población d'aproximao 210 000 habitantes. Constitúi un importante centru comercial y ye amás el principal puertu marítimu del nordeste d'Escocia y pela rodiada de la ciudá alcuéntrase allugáu l'aeropuertu.

Aberdeen
Alministración
País	Reinu Xuníu
Nación constitutiva	Escocia
Región escocesa (es)	Grampian (es)
Conceyu	Aberdeen City (en)
Tipu d'entidá	ciudá
Nome oficial	Aberdeen (en) Aiberdeen (sco) Obar Dheathain (gd)
Nome llocal	Aberdeen (en-gb) Aiberdeen (sco) Obar Dheathain (gd)
Códigu postal	AB10-AB13 (parte), AB15, AB16, AB22-AB25
Xeografía
Coordenaes	57°09′N 2°06′W
Aberdeen Aberdeen (Reinu Xuníu)
Superficie	65.1 km²
Demografía
Población	200 680 hab. (2016)
Porcentaxe	100% de Aberdeen City (en)
Densidá	3082,64 hab/km²
Más información
Fundación	1175
Prefixu telefónicu	1224
Estaya horaria	Tiempu mediu de Greenwich UTC±00:00 (horariu estándar) UTC+01:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes	Stavanger, Atirau, Ratisbona, Clermont-Ferrand, Bulawayo, Houston, Gómel, Bakú y Barranquilla
aberdeencity.gov.uk

Historia

Cases de granitu n'Aberdeen.

Describiéronse asentamientos na estaya d'Aberdeen dende polo menos el 6000 a. C.

La primer referencia que tenemos ye l'itinerariu de la incursión fecha por Severu nel norte d'Escocia nel sieglu III, nel qu'Aberdeen recibe'l nome de Devana, esto ye Ciudá na ribera del Deva (o Dee). Anque'l llugar nun va garrar importancia hasta 1179 cuando Guillermu'l Lleón concéde-y un fueru, confirmáu darréu por David I.

En 1319 concedióse-y l'estatutu de burgu real.

En 1336 Eduardu III d'Inglaterra quema la ciudá, pero reconstruyéronla aína y ampliáronla col nome de Nueva Aberdeen. Los archivos municipales son los más antiguos d'Escocia, datando de 1398.

Xeografía

Climatoloxía

Parámetros climáticos permediu d'Aberdeen, United Kingdom
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima absoluta (°C)	17	17	20	23	24	26	27	27	24.4	21	16	15	27
Temperatura máxima media (°C)	6	6	8	10	13	15	18	18	15	12	8	6	11
Temperatura mínima media (°C)	0	1	2	3	5	8	10	10	8	6	3	1	5
Temperatura mínima absoluta (°C)	-18	-15	-11	-3	-3	0	2	0	-2	-3	-15	-14	-18
Precipitación total (cm)	6.3	5.0	5.3	4.8	5.3	5.0	7.1	7.1	6.3	7.6	7.8	7.3	75.4
Fonte: Weatherbook[3] xineru 2009

Economía

Anguaño caltién el títulu de Capital Petrolera d'Europa, gracies a la provisión estensiva de petroleu crudo estrayío de la mar del Norte.

Les industries rellacionaes col petroleu y el gas son les mayores fontes de riqueza de la ciudá.

Les tradicionales industries pesqueres y agrícoles completen la so economía.

Llingüística

La llingua tradicional de la ciudá ye l'escocés (una llingua xermánica), magar que güei la llingua más falada ye l'inglés.

El gaélicu escocés  fálenlu un 0,66 % de la población, a la qu'hai qu'añader un 0,54 % que lo entiende (2001).

Llocalidaes hermaniaes

Les ciudaes hermaniaes con Aberdeen son:

• Stavanger ( Noruega)
• Bakú ( Azerbaixán)^[4]
• Clermont-Ferrand ( Francia)
• Bulawayo ( Zimbabue)
• Atirau ( Kazakstán)
• Ratisbona (dende 1955) ( Alemaña)
• Gómel (dende 17 xunu 1990) ( Bielorrusia)
• Houston (dende 1996) ( Estaos Xuníos)^[5]
• Barranquilla (dende 2021) ( Colombia)^[6]

Ver tamién

• Persones d'Aberdeen