Allium ampeloprasum

especie de planta From Wikipedia, the free encyclopedia

Allium ampeloprasum
Remove ads

El puerru[2] (Allium ampeloprasum) ye una especie perteneciente a la familia de les amarilidacees. Cultívase como hortoliza en trés formes distintes, que constitúin subespecies: A. ampeloprasum var. porrum, el puerru o porru; A. ampeloprasum var. ampeloprasum, el folio elefante o ayu blandino y A. ampeloprasum var. kurrat, el kurrat. Amás, describiéronse una cantidá inverosímil d'otres subespecies, variedaes y formes que se quedaron en meres sinonimies.

  • Nota: nun hai que confundir esta especie con Allium ampeloprasum Thunb., Prodr. Pl. Cap.: 65, 1794, nom. illeg. que ye un sinónimu de Allium rotundum L.
Thumb
Ilustración en Dioscorides, Codex Aniciae Julianae, circa 512AD
Thumb
Vista xeneral nel so hábitat.
Thumb
Rotura de la espata.
Thumb
Antesis incipiente.
Thumb
Inflorescencia, detalle.
Thumb
Inflorescencia post-antesis con granes trigonas.
Datos rápidos Clasificación científica, Reinu: ...
Remove ads

Descripción

Plantes qu'algamen un tamañu de 1 m d'altor. Bulbu ovoide, de 3-4 cm d'anchu, con escames. Escapo que surde dende'l centru del bulbu. Fueyes 6-12, lineares, de 1-2 cm d'anchu, planes, cayíes. Les inflorescencies n'umbeles globoses con munches flores. Espata de picu llargu. Tépalos llanceolaos, 4-5 mm de llargu, de color blancu a rosáu claro, cada unu con una vena, la superficie esterior verde.[3]

Remove ads

Hábitat

Ye nativu del suroeste d'Europa hasta Asia, y paez que foi introducíu a Gran Bretaña por pueblos prehistóricos. Nel suroeste d'Inglaterra y Gales el so hábitat correspuende a llugares predresos cerca de la mariña.[4][5] Les formes cultivaes tán presentes en tol mundu y cultívense especialmente n'Europa, el norte d'África y América.

Taxonomía

Allium ampeloprasum describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 294. 1753.[3][6][7]

Etimoloxía

Allium: primitivamente ālĭum, y tamién el vulgar aleum en llatín.[8] Sicasí, paez que'l términu tien un orixe celta y significa "quemar", en referencia al fuerte golor acre de la planta.[9] Unu de los primeros n'utilizar esti nome pa fines botánicos foi'l naturalista francés Joseph Pitton de Tournefort (1656-1708).

ampeloprasum: epítetu llatín, deriváu del griegu άμπδλόπρασον de άμπδλός, viñéu, y πρασον, zostera (la "yerba de vidreros" o "sebas de mar", planta marina de fueyes verdes envainantes llargues y estreches asemeyaes a les del ajoporro), "especie de puerru que crez nos viñeos" (Ampeloprason in vinetis nascitur, foliis porri), según Plinio el vieyu (Naturalis Historia, 24, 136).[8]

Sinonimia

Homotípicos

  • Porrum ampeloprasum (L.) Mill.
  • Allium ampeloprasum subsp. euampeloprasum Hayek, des. inval.
  • Allium porrum'' subsp. euampeloprasum Breistr.
  • Allium porrum'' var. ampeloprasum (L.) Mirb.

Heterotípicos

  • Allium adscendens Kunth
  • Allium albescens Guss.
  • Allium ascendens Ten.
  • Allium babingtonii Borrer
  • Allium bertolonii De Not.
  • Allium byzantinum K.Koch
  • Allium duriaeanum Regel, nom. illeg.
  • Allium durieuanum Walp.
  • Allium gasparrinii Guss.
  • Allium halleri G.Don, nom. illeg.
  • Allium holmense Mill. ex Kunth
  • Allium kurrat Schweinf. ex K.Krause
  • Allium laetum Salisb.
  • Allium lineare Mill., nom. illeg.
  • Allium porraceum Gray
  • Allium porrum L.
  • Allium pylium De Not.
  • Allium scopulicola Font Quer
  • Allium spectabile De Not.
  • Allium syriacum Boiss.
  • Allium thessalum Boiss.
  • Porrum amethystinumv Rchb.
  • Porrum commune Rchb.
  • Porrum sativum Mill.
  • Allium ampeloprasum'' subsp. ''halleri Nyman
  • Allium ampeloprasum'' subsp. ''porrum (L.) Hayek
  • Allium ampeloprasum'' subsp. ''thessalum (Boiss.) Nyman
  • Allium scorodoprasum'' subsp. ''babingtonii (Borrer) Nyman
  • Allium ampeloprasum'' var. ''babingtonii (Borrer) Syme
  • Allium ampeloprasum'' var. ''bertolonii (De Not.) Nyman
  • Allium ampeloprasum'' var.'' bulbiferum Syme
  • Allium ampeloprasum'' var. ''bulgaricum Podp.
  • Allium ampeloprasum'' var. ''caudatum Pamp.
  • Allium ampeloprasum'' var. ''gasparrinii (Guss.) Nyman
  • Allium ampeloprasum'' var. ''gracile Cavara
  • Allium ampeloprasum'' var. ''holmense Asch. & Graebn.
  • Allium ampeloprasum'' var. ''porrum (L.) J.Gay
  • Allium ampeloprasum'' var. ''pylium (De Not.) Asch. & Graebn.
  • Allium ampeloprasum'' var. ''wiedemannii Regel
  • Allium porrum'' var. ''kurrat (Schweinf. ex K. Krause) Seregin
  • Allium ampeloprasum'' f. ''holmense (Asch. & Graebn.) Holmboe[10]
Remove ads

Nome vernáculu

  • Castellán: ahoporro, ajete barbón, ajetes monteses, ajillo, ajiporro (2), ayu, ayu bravu, ayu de les viñes, ayu d'osu, ayu de perru, ayu de víbora, folio bilanu, ayu moriscu, ayu perru (3), folio porru (12), folio puerru (5), folio puerru, folio puerru montés, ayu ruin, ayu montés (4), folio miriguanu, folio-porru, folio-puerru (2), ajoborde, ajoporro (11), ajoporro de monte, ajopuerro (4), ayos de cigüeña, ampelopraso, cebollu, cebollos, porru, puerru (3), puerru montascosu, puerru de les viñes, puerru de viñes, puerru selvaxe, puerru montés (12), puerros monteses. Les cifres ente paréntesis correspuenden a la frecuencia del vocablu n'España.[11] Ayu blandino, folio elefante, ayu chilote, folio paraguayu, kurrat.
Remove ads

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads