Brosimum alicastrum
especie de planta From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Brosimum alicastrum (ramón o ojoche) ye una especie botánica arbórea del xéneru Brosimum, de la familia de les Moraceae, división de les anxospermes, qu'inclúi nel xéneru los Ficus y les moreres. Ye endémica de Mesoamérica: dende Méxicu hasta Perú, pasando por Guatemala, El Salvador, Hondures, Nicaragua, Costa Rica, Panamá, Guyana, Venezuela, Brasil, Bolivia, Colombia, Ecuador. Tamién s'atopa nes islles del Caribe: Cuba, Xamaica y Trinidá y Tobagu
Remove ads
Descripción
Esti árbol puede algamar los 45 m d'altor y 1 m de diámetru. Dizse que ta en peligru d'estinción.
Corteza acanalada, cilíndrica; con raigaños esternos de contrafuerte, dándo-y más soporte necesariu si'l so sistema radicular ye superficial; con cazumbre llechienta duce y pegañosa. Corteza esterna nidia, abuxada clara, madera acoloratao, con seición central amarellentada.
Flores unisexuales, solitaries y axilares. Les flores masculines, de color mariellu, tán axuntaes en amentos globosos, compuestos d'escames peltaes y escarecen de corola. Les flores femenines tán axuntaes en cabezueles oblongues, ovales, con escames más pequeñes. Esta especie ye monoica consecutiva protogina: cuando'l Brosimum alicastrum maurez sexualmente (esto ye, cuando produz flores, lo qu'asocede a los cinco años de nacer dende la so grana, o enantes si reproducir por estaquilla) produz flores femenines, ente que a partir d'un ciertu puntu del so ciclu de vida la so sexualidá camuda produciendo flores masculines.
El frutu ye una drupa de 2 a 3 cm de diámetru, globosa con pericarpiu carnosu comestible de color verde amarellentáu cuando ta maureciendo y tirando a anaranxáu o coloráu cuando ta en sazón, de sabor y golor duce. La drupa contién xeneralmente una grana (más raramente, hasta tres granes por frutu, que son les llamaes nueces mayes). La grana ye cuasi esférica, de 1 a 2 cm de diámetru, con testa (piel) delgada de color castañu, y cotiledones verdes, gruesos y feculentos. Tostaes o cocíes tienen un sabor paecíu a les castañes. Molíes sirven pa faer una farina negro cola que se fai pan o tortielles galletes, sopes, tortitas, café y farina pa panqueques y atol. Puede preparse pasteles de diversos sabores, flanes, xelaos, pizzes, manxares y platos típicos. Toes riques en triptófanu, un aminoácidu esencial deficitariu en dietes basaes nel maíz.
Tamién se-y conoz col nome de Ramón.
Remove ads
Ecoloxía
Crez en Selves Mediana Subcaducifolia, Mediana Subperennifolia y n'Altes Subperennifolias y Altes Perennifolias, ente 20 y 1600 msnm; en Méxicu dende Nayarit escontra'l sur y dende Tamauilipas hasta'l sureste; floria ente 21 y 35°C. Comúnmente ye utilizáu como alimentu:; Les fueyes faen producir lleche; el latex ye melecinal; y el frutu con muncha proteína comestible. Delles vegaes, bianualmente, pierde la so xamasca, sobremanera en hábitats más grebos. En Guatemala esti árbol crez en tola Mariña Sur y la rexón Noroeste d'El Petén. Nel monte produz un bon forraxe pa les mules. Tolos animales d'estes selves alimentar de les sos fueyes y de los sos frutos. Nel pacíficu fructifica de xineru a marzu en Méxicu; y nel Golfu de Méxicu fructifica tol añu.
Remove ads
Madera
Tien duramen de color mariellu blancu o gris; y el color de la albura ye similar al del duramen.
Pesu específicu: 0,6–0,7 g/cm³
- Vasos. Madera de porosidá difusa ==Propiedaes==
La so principal aplicación melecinal ye nel tratamientu d'afecciones de les víes respiratories, siendo'l asma el carecimientu pal cual úsase con mayor frecuencia.
Ye frecuente'l so usu nel tratamientu de problemes xinecolóxicos, como la infertilidad, na lactancia y pa regular la menstruación. Nestos casos prepara una fervinchu fechu cola corteza y alminístrase per vía oral.
Les muyeres que nun pueden dar de mamar a los sos fíos o producen poca lleche, tomen un fervinchu de 2 fueyes máximu como té ó entemecíu con atole. Non más dosis, porque provoca escesu de producción. [1]
Taxonomía
Brosimum alicastrum describióse por Peter Olof Swartz y espublizóse en Nova Genera et Species Plantarum seu Prodromus 12. 1788.[2]
- Alicastrum brownei Kuntze
- Brosimum conzattii Standl.
- Brosimum gentlei Lundell
- Brosimum terrabanum Pittier
- Ficus faginea Kunth & C.D.Bouché
- Helicostylis ojoche K. Schum. ex Pittier
- Piratinera alicastrum (Sw.) Baill.
- Piratinera terrabana (Pittier) Lundell
- Urostigma fagineum (Kunth & C.D. Bouché) Miq.
- subsp. bolivarense (Pittier) C.C.Berg
- Brosimum bernadetteae Woodson
- Brosimum bolivarense (Pittier) Romero *
Brosimum columbianum S.F.Blake
- Brosimum latifolium Standl.
- Brosimum uleanum Mildbr.
- Helicostylis bolivarensis Pittier
- Helicostylis latifolia Pittier[3]
Remove ads
Nomes del Brosimum alicastrum en Méxicu
Brosimum alicastrum ye conocíu por más de 50 nomes, munchos d'ellos de les llingües indíxenes en Méxicu, (maya, totonaco, mixteco, popoluca, etc.). Un nome bien utilizáu n'español "ramón" vien del verbu "esgamotar", que significa "cortar les puntes de les cañes" (Pardo-Tejeda y Sánchez-Muñoz, 1980). Los indíxenes del estáu de Chiapas, utilicen la so grana como sustitutu del maíz, cuando la collecha nun foi bona; con esta grana preparen tortielles y les fueyes tamién sirven p'alimentu de los sos animales.
Colombia: Guáimaro
El Salvador: Ojushte
Guatemala: oxté (quiché), iximché
Venezuela: Chara (oriente), charo mariellu (llanos)
Campeche: Ramón
Colima: Moj, Mojito, Mueyo, Mojote, Tlatlacôyic (Náhuatl).
Chiapas: Folia, Ajah, Ajach, Ash, Ahx, Mo, Mueyo, Moju, Motzoque, Muju, Tsotash, Tzotz, Mohe, Talcoite.
Durango: A-agl (tepehuano).
Jalisco: Capomo, Hairi, Mojote, Mueyo, Hairi-te (huichol).
Oaxaca: Juan Diego, Nazarenu y Samaritanu (Mariña d'Oaxaca), Ojite, Gueltzé (zapoteca), Tunumi.Taján (mixteco), Ojoche, Ojotzin, Oxotzin, Ramón, Lan-Felá (chontal), Ojocosochitl, Capomo,
Michoacán: Capomo, Uji, Uxo, Huje.
Nayarit: Capomo, Jauri (cora).
Nicaragua: Ojoche.
Puebla: Ojite (norte del estáu)
Quintana Roo: Ramón, Ramón del Micu, Ramón Coloriáu.
San Luis Potosí: Ojite.
Sinaloa: Apomo, Capomo.
Tabasco: Ox.
Tamaulipas: Ojite, Oxotzin.
Veracruz: Ojoche, Ojite, Capomo, Ju-Sapu y Ju-ksapu (rexón Totonaca del Tajín), ox, Oxitl, Oxotzín, Ojochi, Moj-Cují (en popoluca).
Yucatán: Choch, Osh, Ox, Ramón.
Honduras: Masico o Masica
Remove ads
Referencies
Bibliografía
Enllaces esternos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads