Limosa lapponica

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. L'aguya roxa^[1] (Limosa lapponica) ye una especie d'ave caradriforme de la familia Scolopacidae que cría nes mariñes del Árticu y na tundra principalmente del Vieyu Mundu, y envierna nes mariñes de rexones templaes y tropicales del Vieyu Mundu.^[2] Fai'l vuelu más llargu ensin paraes que se conoza pa dalguna ave y tamién el viaxe más llargu ensin poses p'alimentase que realice dalgún animal, 13.690 quilómetros, a lo llargo d'una ruta rexistrada que va dende Alaska hasta Nueva Zelanda.^[3]

Limosa lapponica aguya roxa
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (IUCN)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Charadriiformes
Familia:	Scolopacidae
Xéneru:	Limosa
Especie:	L. lapponica Linnaeus 1758
Distribución
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Descripción

Limosa lapponica ye una especie con pates relativamente curties ente les becasinas. El permediu de llargor de picu a cola ye 37-41 cm, con valumbu d'ales de 70-80 cm. Los machos promedian daqué menos que les femes pero con rangos que se superponen; los machos pesen 190-400 g, mientres les femes pesen 260-630 g; esiste tamién variación rexonal (vea subespecies, más palantre). L'adultu tien piernes gris-azulaes y un picu bien llargu, escuru, con una llixera combadura escontra riba y rosado na punta. El pescuezu, pechu y barriga son de color coloráu lladriyu ensin interrupciones nel plumaxe de reproducción, y blancuciu pel hibiernu. L'envés ye gris motudu.^[2][4]

Estrémase de Limosa limosa pola so cola barrada, en cuenta de dafechu negra, y pola falta de barres blanques nes ales. La especie más similar ye Limnodromus semipalmatus.

Limosa lapponica, Texel Países Baxos (2007)

Güevu de Limosa lapponica

Subespecies

Esisten trés subespecies, llistaes d'oeste a este:^[2][4]

• Limosa lapponica lapponica Linnaeus, 1758. Cría dende Escandinavia hasta la Península de Taimir (Siberia, Rusia); envierna nes mariñes occidentales d'Europa y África dende les Islles Britániques y Holanda hasta Sudáfrica, y tamién alredor del Golfu Pérsicu. Ye la subespecie más pequeña, machos hasta 360 g, femes hasta 450 g.

• Limosa lapponica menzbieri Portenko, 1936. Cría dende la península de Taimir hasta'l delta del Ríu Kolyma; envierna nel sueste d'Asia y n'Australia. Ye entemedia ente les otres dos subespecies.

• Limosa lapponica baueri Naumann, 1836. Cría nel estremu nordeste d'Asia al este del Ríu Kolyma, y n'Alaska occidental; envierna n'Australia y Nueva Zelanda. Ye la subespecie más grande.

Dieta

Aliméntase sondiando col picu nes sableres enfollagaes de marea o en barraqueres. Na vexetación baxa puede recoyer inseutos a la vista. Principalmente, come inseutos y crustáceos pero tamién partes de plantes acuátiques.

Reproducción

L'hábitat de cría ye l'Árticu d'Europa, Asia y oeste d'Alaska na tundra abierta. Añera nel suelu, usualmente en vexetación baxa.

Migraciones

Les rutes de Limosa lapponica marcaes per satélite na so migración al norte dende Nueva Zelanda.

Limosa lapponica migra en bandaes escontra les mariñes d'Europa, África, sur d'Asia, Australia y Nueva Zelanda – onde la subespecie Limosa lapponica baueri ye llamada Kūaka en Maorí.^[5][6]

En 2007, demostróse que realiza'l vuelu más llargu ensin paraes que nenguna otra ave. Usando siguimientu satelital, aves de Nueva Zelanda fueron marcaes y siguíes hasta'l Mar Mariellu en China

Según el Dr. Clive Minton (del Australasian Wader Studies Group) "La distancia ente estos dos llugares ye de 9.575 km, pero la ruta real siguida por esta ave foi de 11.026 km . Ésti ye'l vuelu más llargu ensin paraes conocíu en dalguna ave. El vuelu tomó aproximao 9 díes. Siquier trés otres avocetas d'esta especie tamién paecen algamar el Mar Mariellu dempués de vuelos ensin paraes dende Nueva Zelanda."^[7]

Una fema n'especial de la bandada, moteyada "Y7", voló más palantre de China hasta Alaska y permaneció ellí mientres la estación de cría. Depués, el 29 d'agostu de 2007, partió nun vuelu ensin paraes dende la península de Avinof n'Alaska occidental, hasta'l Ríu Piako, cerca de Thames, Nueva Zelanda, estableciendo un nuevu record de vuelu conocíu de 11.570 km . ^{[3][8] [3][9]} Aves d'esta especie tresmanaes dende Europa y Asia apaecen dacuando en dambes mariñes d'América del Norte

Proteición

Limosa lapponica ye una de les especies a les cualos aplícase'l Alcuerdo sobre la Consevación d'Aves Acuátiques MigratoriasAfricanas-Eurasiáticas (AEWA).