Mislata
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Mislata ye un conceyu de la Comunidá Valenciana, España. Ta asitiáu na provincia de Valencia, na contorna de la Huerta Oeste, magar formar parte de la Mancomunidá Intermunicipal de L'Horta Sud. Pertenez al área metropolitana de Valencia y, ello ye que'l so cascu urbanu ta xuníu al de la capital.[3] Cuntaba con 43 042 habitantes en 2017 (INE)[4] y, con 20 894,17 habitantes per quilómetru cuadráu, siendo asina'l conceyu más densamente pobláu d'España.[5]
Remove ads
Toponimia
El topónimu provién del árabe منزل عطاء manzil 'Aţā' («posada o parador de Atá»).[6] Esta denominación suxer la so función de llugar d'abellu nun camín importante escontra l'interior valencianu.[3]
Xeografía física
Mislata ta asitiada ente l'antiguu calce del ríu Turia al norte y el nuevu calce al sur.[3] [ensin referencies]
La población ta asitiada en terrén llanu, y el so nucleu urbanu forma un espaciu compactu colos barrios valencianos de Soternes y La Llum.[3]
Llocalidaes estremeres
| Norte: Valencia | ||
| Oeste: Quart de Poblet |  |
Este: Valencia |
| Sur: Xirivella |
Remove ads
Historia
Atopáronse nel términu dalgunos afayos aisllaos d'ocupación humana mientres la dómina romana.[3] [ensin referencies] Nesta dómina yá se regaríen los cultivos coles agües de la primitiva acequia de Favara, inda n'usu.[7]
L'orixe del conceyu remóntase a la de la dominación musulmana. Yá esistía nel sieglu XI, yá que El Cid llibró nes sos cercaníes una batalla contra los almorávides.[7] El poeta musulmán Abu Abd Allah Muhammad ibn al-Abbar (1199-1260) menta a la Mislata d'esta dómina nunos de los sos versos:[8]
¿Ónde tán Valencia y les sos cases, los gritíos y el gorgear de los sos páxaros y los cantares de los sos palombos?
¿Ónde tán les paraxes de la so Ruzafa, del Djisr, del so Mislata y del so Massanassa?Abu Abd Allah Muhammad ibn al-Abbar
Mientres la conquista cristiana yera una alquería de la que Xaime I d'Aragón partió cases y tierres a dellos caballeros (seique en pagu de la so aportación pa sufragar los gastos de la conquista), pero ensin faer concesión del pobláu nel so conxuntu.[3] [ensin referencies] En 1239, la familia de Sanz Llopiç d'Albero facer colos trés molinos del llugar, que s'atopaben dos sobre la acequia de Mislata y otru nel antiguu camín de Requena o carretera de les Cabrillas (actual cai de San Antonio).[3]
Por cuenta de la curtia distancia qu'hai ente esti conceyu y la capital, la hestoria de Mislata ta rellacionada, en munchos aspeutos, cola esta últimu. Unu de los fechos polo que más se -y conoz ye pola batalla de Mislata», que tuvo llugar en 1348 y punxo fin a la rebelión de Valencia contra Pedro'l Ceremoniosu.[9]
Nesta dómina, Mislata taba formada por dos nucleos estremaos ya independientes. La Mislata puramente dicha taba poblada principalmente por cristianos, y entamábase alredor de l'actual ilesia de los Ánxeles. L'otru nucleu, la Morería, allugada daqué más al este, yera'l llugar de residencia de los moriscos. Trátase d'un caserío independiente, yá que tenía batllia (alcaldía) propia, y nél allugábase'l castiellu de los barones.[3] Tres la espulsión d'estos en 1609, la Morería quedó casi despoblada, polo que'l conde de Aranda estendió carta puebla en 1611.[3] Nun foi hasta mediaos del sieglu XVIII que la Morería se anexonó a Mislata, perdiendo asina la so independencia.[10] Coles mesmes los barones abandonaron el castiellu en favor de la Casa Grande, un palaciu fortificáu que se llevantó na plaza Mayor, na cortil qu'anguaño ocupa'l conceyu dende 1972.[3][7]
En 1748 el conde de Aranda vendió'l señoríu a Pablo Inat, vecín de Gandía. Este fundó un venceyu que, al quebrase la llinia direuta, acabó nel barón de Campu Olivar a principios del sieglu XIX.[3]
Mientres la Guerra de la Independencia d'España (1808-1814) fueron dellos los fechos d'armes qu'asocedieron nes cercaníes de Mislata. [ensin referencies]
Tres años más tarde, n'avientu de 1811, el mariscal Suchet esplegó les sos tropes p'asaltar Valencia, allugándoles ente Soternes y Campanar.[7] [ensin referencies]
Mientres la insurrección cantonal de 1873, el xeneral Arsenio Martínez-Campos Antón agospiar na Casa Grande de Mislata el tiempu que duró l'asediu de Valencia.[7]
Arriendes de les obres del Plan Sur pa esviar el calce del ríu Turia, en 1969 esaniciáronse les víes del ferrocarril de Valencia a Llíria, que constituyía una barrera artificial, pero efectiva, a la espansión urbana.[3] Los terrenes qu'ocupaben fueron vencíos por RENFE al conceyu, dando llugar a la urbanización en 1973 de l'avenida de Gregorio Gea, anguaño la principal arteria de la población.[3]
Remove ads
Demografía
En 1510, Mislata cuntaba con un centenar de families (unes 450 persones). En 1713, el pueblu concentraba tan solo unos 500 habitantes, anque en 1787 yá devasaba'l millar. En 1857, al empiezu de la serie estadística española, Mislata cuntaba con 1116 habitantes, ente qu'en 1877 asitiar en 1215 persones.[3] La crecedera acentuar cola inmigración del primer terciu del sieglu XX, y en 1930 yá se llegaba a los 4500 habitantes. Con tou, el periodu fundamental foi ente les décades de 1950 y 1970, de resultes de les corrientes inmigratorias. Nel añu 1960 devasóse la frontera de los 10 000 habitantes, y en 1970 llegaben yá a 20 000.[3]
A fecha de 2017 cuntaba con una población de 43 042 habitantes. Con 20 894,17 habitantes per quilómetru cuadráu Mislata ye'l conceyu más densamente pobláu d'España.[5]
Remove ads
Política
Mislata ta gobernada por una corporación local formada por conceyales escoyíos cada cuatro años por sufraxu universal que de la mesma escueyen un alcalde. El censu eleutoral ta compuestu por tolos residentes empadronaos en Mislata mayores de 18 años y nacionales d'España y de los otros países miembros de la Xunión Europea. Según lo dispuesto na Llei del Réxime Eleutoral Xeneral,[12] qu'establez el númberu de conceyales elegibles en función de la población del conceyu, la Corporación Municipal de Mislata ta formada por 21 conceyales. El Conceyu de Mislata ta anguaño presidíu pol PSPV-PSOE y consta de 14 conceyales d'esti partíu, 5 del PP, 1 de Compromís y unu de C's.[13]
Remove ads
Economía
Tradicionalmente, la güerta de Mislata producía trigu, maíz, seda, cáñamu, vinu, aceite y llegumes.[14] Anguaño l'actividá agrícola ye residual, yá que solo queda 33 ha (hortolices, pataques y cítricos) qu'ocupaben tan solo al 1, 3% de la población en 2005.[3]
Un 32 % de los ocupaos trabayaben nel sector secundariu en 2005. Bastante ye que la crecedera económica de Mislata deber al estímulu que suponía pa la industria y el comerciu mientres la Edá Media l'asitiase cerca de Valencia, pero fora de les sos llendes, lo cual lliberaba a estes actividaes del pagu de ciertos impuestos y de un preciu del suelu escesivu.[3] Na actualidá esiste un polígonu industrial de 15 ha ente'l nuevu calce del Turia y l'A-3 en direición a Madrid. Los sectores industriales más representaos son los de la madera, los productos alimenticios, los productos metálicos, el papel y cartón y el cueru.[3]
El sector terciariu ye'l que predomina na actividá económica (67 % en 2005).[3] [ensin referencies]
Remove ads
Tresporte
Carretera
Mislata atopar xunto a l'autovía V-30, que percuerre los márxenes del nuevu calce del ríu Turia, que cunta con dos entraes nel conceyu. Estes nueves infraestructures nun menguaron el calter camineru del conceyu, a pesar d'estremar y modificar delles víes tradicionales, como'l Camín de Riega (avenida de Vicente Blasco Ibáñez) y el de Madrid.[3]
Autobús
Delles llinies del consorciu MetroBus crucien el términu municipal, enllazando colos conceyos próximos de Quart de Poblet, Manises, Aldaia o Alaquàs; y otros más alloñaos como Godelleta y Torís. Tamién tienen parada en Mislata delles llinies interurbanes que se dirixen escontra la provincia de Cuenca y la d'Albacete.[ensin referencies]
Metro
El términu de Mislata tuvo derrotu hasta entrada la década de 1960 peles víes del ferrocarril de Valencia a Liria y delles llinies de tranvíes. Les primeres retirar en 1969 pola mor del Plan Sur, ente que les segundes fueron sustituyíes per llinia d'autobús.[3]
[ensin referencies] soterrada so l'actual avenida de Gregorio Gea.[3] [ensin referencies] Tienen parada nestes estaciones trenes de la Llinia 3 (Rafelbunyol - Aeroport), la Llinia 5 (Marítim Serrería - Aeroport) y la llinia 9 de Alboraia-Peris Aragó a Riba-colorada del Túria.
Estación de Mislata.
Estación de Mislata Almassil.
Remove ads
Servicios públicos
Sanidá
El conceyu de Mislata cuenta, ente otros, colos siguientes centros sanitarios:
- Hospital Militar Vázquez Bernabéu: asitiáu ente los términos municipales de Quart de Poblet y Mislata.
- SERMESA: policlínica d'iniciativa privada.
- Asamblea llocal de la Cruz Roja Española: [ensin referencies]
Remove ads
Accesibilidá
Patrimoniu
Patrimoniu arquiteutónicu
- Cruz Cubierta (Creu Coberta): Construcción rehabilitada d'estilu góticu, que marca la llinde municipal de Mislata con Valencia y sirvía d'aduana pa esta última ciudá. Ta allugada nel llugar d'una cruz que se baltó'l 6 de mayu de 1411, y el 22 d'abril del añu siguiente vender a Antonio Ametler el plomu resultante. La so reconstrucción empezó'l 28 de marzu de 1432.[15]
- Ilesia de La nuesa Señora de los Ánxeles (Església de la Mare de Déu dels Àngels): Construyir ente 1704 y 1755, añu de la so inauguración, sobre un templu anterior, del sieglu XVI. Trátase d'un templu de fachada senciella, torre campanario y tres naves con capiyes llaterales.[3] [ensin referencies] La torre del campanariu cunta con cinco campanes.[16] La de menor tamañu atopar nel interior del campanariu y nun ye visible dende l'esterior; ye anterior a 1936. La segunda en tamañu, asitiada nel buecu cara al conventu, fundir en 1970. La tercera, asitiada nel buecu cara al Conceyu, fundir en 1798. La cuarta ta nel buecu cara a la cai Mayor, y nun tien fecha de fundición, pero ye similar a l'anterior en tamañu ya inscripciones, polo que se supón que ye de la mesma dómina. A lo último, la de mayor tamañu ta instalada nel buecu cara a la plaza; fundir en 1942 y tien unes dimensiones de 113 cm d'altu coles argolles y 114 cm de diámetru, con un pesu envaloráu de 835 kg.[16] Ta declarada bien de relevancia llocal.[17]
- Ilesia del Sagráu Corazón (Església del Sagrat Cor): ta declarada bien de relevancia llocal.[18]
- Fábrica de Payá: La chimenea y la parte de la fábrica de Payá recayente a la cai de San Antonio, son un exemplu de construcción del sieglu XX. La chimenea, restaurada en 2013, ta declarada bien de relevancia llocal.[19]
- Pou del Quint: [ensin referencies]
- Cai de l'Antoxana: Cola antoxana que-y da'l so nome, da entrada al barriu de La Morería.[3]
Remove ads
Urbanismu
;_de_1883.jpg)
Nel so orixe, Mislata componer de dos nucleos estremaos ya independientes. La Mislata puramente dicha allugábase alredor de la primitiva ilesia de los Ánxeles (actual plaza Mayor) y, daqué más al este, llevantábase la Morería, ordenada alredor del castiellu de los barones.[3] Esta población se anexonó a Mislata a mediaos del sieglu XVIII, momentu nel que los barones abandonaron el castiellu en favor de la Casa Grande de la plaza Mayor.[3][20]
Amás, arriendes de la construcción de la Cruz Cubierta nel sieglu XV y en redol a ella, surdió un pequeñu pobláu qu'en sieglu XVII entendía diez cases y que, yá que yeren propiedá de Cerdà de Tallada, pasó a conocese como «El Cerdanet».[3] Nun foi hasta finales del sieglu XIX y a lo llargo de sieglu XX que se fueron xuniendo urbanísticamente estos trés nucleos, primero los dos orixinales y finalmente los trés xunto cola trama urbana de Valencia capital.[3]
Remove ads
Cultura
Centro y asociaciones
- Bilblioteca Municipal: La Biblioteca nació un 15 de setiembre de 1983 na Plaza 9 d'Ochobre, xunto a la Ilesia Parroquial Virxe de los Ánxeles, nun espaciu amenorgáu, casi simbólicu, compartiendo un guapu edificiu modernista, antiguu Conceyu, colos Xulgaos y la Casa de la Cultura. Nació pequeña y nuna dómina de munchos cambeos. Biblioteca Mislata
- Centru Instructivu Musical: Nel añu 1908 fundóse como «Banda Nova» (Banda Nueva), lo que da pie a pensar qu'esistieren otra o otres agrupaciones anteriores.[21] En 1932 remocicóse y pasó a denominase Centru Instructivu Musical.[21] Cuenta con una plantía de más de cien músicos.[21]
- Coral Ramón Ibars: [ensin referencies]
Fiestes
- Fiestes mayores: Celebrar n'honor al Santísimu Cristu de la Fe y a Nuesa Señora de los Ánxeles l'últimu llunes d'agostu, festividá de la Virxe, y el día anterior, domingu, festividá del Cristu.[3]
- San Miguel Arcánxel: Celebrada en setiembre.
- San Francisco d'Asís: Celebrada n'ochobre.
- Virxe de los Dolores: Celebrada en setiembre.
- La Cruz de Mislata: Celebrada n'abril.[ensin referencies]
Eventos culturales
- Concursu de teatro Villa de Mislata (Concurs de teatre Vila de Mislata): Empieza na segunda selmana de setiembre. Nél actúen distintos grupos teatrales d'aficionaos cada fin de selmana hasta'l 15 d'avientu. [ensin referencies]
Gastronomía
Deportes
Instalaciones deportives
En Mislata esisten tres zones d'instalaciones deportives coles siguientes instalaciones.
Entidaes deportives
Persones destacaes
- Gregorio Gea Miquel (1832-1886): educador, fundador del Patronatu de la Mocedá Obrera.
- Joaquín Martí Gadea (1837-1920): llingüista. Anque nacíu en Balones (Alicante), desenvolvió'l so principal trabayu en Mislata, d'onde yera cura párrocu.
- José Pomer (? -1931): Relixosu de la congregación de los Dominicos. Morrió'l 23 d'agostu
- Ramón Ibars Monsell (1909-2003): compositor, autor del Himnu a Mislata». Anque nacíu en Burjassot]] (Valencia), moró en Mislata mientres la década de 1980.
- José Mir Pallardo (1940-): ciruxanu especializáu en tresplantes hepáticos.
- Miquel Navarro (1945-): escultor.
- Empar Ferrer (1947-): actriz de teatru, cine y televisión
- Álvaro Campos Estellés (1987-): futbolista, porteru anguaño nel Club Lleida Esportiu.
Referencies
Enllaces esternos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads