Passiflora edulis
especie de planta From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
El maracuyá, parcha, parchita, chinola o mburucuyá (Passiflora edulis) ye una fruta pastusa del xéneru Passiflora.
Remove ads
Remove ads
Descripción
La pasionaria ye una enredadera trepadora; puede algamar los 9 metros de llargor en condiciones climátiques favorables, anque'l so periodu de vida nun supera polo xeneral la década. El so tarmu ye ríxidu y maderizu; presenta fueyes alternes de gran tamañu, perennes, llises y de color verde escuru. Una mesma planta puede presentar fueyes non lobulaes cuando s'empezar a desenvolver, y depués fueyes trilobulaes, pol fenómenu d'heterofilia foliar. Les raigaños, como ye habitual nel esguiladores, son superficiales.
La flor preséntase individualmente; puede algamar los cinco centímetros de diámetru nes variedaes monteses, y hasta'l doble nes escoyíes pol so valor ornamental. Ye de normal blanca, con tintes arrosaos o acolorataos, en P. edulis; otres especies presenten colores que van dende'l colloráu intensu hasta l'azul pálido.
L'apariencia de la flor, similar a una corona d'escayos, indució a los colonizadores españoles a denominala el frutu de la pasión; la so estructura pentarradial recibió una interpretación teolóxica, colos cinco pétalos y cinco sépalos simbolizando a los diez apóstoles (dolce, menos Judas Iscariote y Pedro), ente que los cinco estames representaríen los cinco estigmes. Finalmente, los trés pistilos corresponderíen a los clavos de la cruz.
La fruta de la pasionaria ye una baga oval o redonda, d'ente 4 y 10 cm de diámetru, carnosa y jugosa, recubierta d'una pulgu gruesa, cerosa, delicada y incomestible. La magaya contién numberoses granes pequeñes. El color presenta grandes diferencies ente variedaes; la más frecuente nos países d'orixe ye mariella, llograda de la variedá P. edulis f. flavicarpa pero, pol so superior curiosu visual, suel esportase a los mercaos europeos y norteamericanos el frutu de la P. edulis f. edulis, de color coloráu, naranxa intensu o púrpura. Esta variedá ye conocida como gulupa en Colombia.
Remove ads
Distribución y hábitat
Ye nativa de les rexones templaes de Centroamérica y Suramérica como Paraguái. Cultívase comercialmente na mayoría de les árees tropical y subtropical del globu, ente otros países: Colombia, República Dominicana (Chinola), Méxicu, Bolivia, Brasil, Ecuador, Perú, Venezuela, Hondures, Costa Rica, Nicaragua, Panamá, El Salvador, partes del Caribe.
Usos
Esta especie ye por demás apreciada pol so frutu y en menor midida poles sos flores, siendo cultivada n'ocasiones como ornamental. La fervinchu de los sos fueyes y flores utilízase, amás, con efeutos medicina-yos. La flor del maracuyá ye la flor nacional del Paraguái. La maracuya ye un frutu tropical o tamién llamada fruta de la pasión, d'un sabor un pocu ácidu y con arume. Les variedaes en tamañu, color y sabor, anguaño 40 países utilicen la maracuya nel campu comercial pa satisfaer les necesidaes del mercáu.
Cultivu del maracuya
- Aniciáu de la rexón amazónica del Brasil.
- Ye una planta trepadora vicvcgorosa y maderiza.
- Crez hasta 20 metros de llongura nel so tarmu, verde acanalaos nes partes cimeres.
- El frutu ye una baga de color coloráu y mariellu cuando esta maduru.
Carauterístiques pal usu del maracuya
- Llibres de daños, ataques d'inseutos, magulladuras o podrén del alimentu.
- D'aspeutu frescu y consistencia firme, llimpies ensin mugor anormal.
- Caltener l'área d'usu llimpiu y ensin residuos.
- Les refugayes de la producción nun tienen de tar nel puntu de trabayu del frutu pa evitar contaminaciones.
Procesu pal despulpáu
- Mientres el procesu de sanidá y desinfeición del maracuya empecipiamos en llavar l'alimentu p'asina poder controlar y esaniciar les bacteries y microorganismos.
- Introduzse'l maracuya cortáu en metaes na maquina llamada "despulpadora", p'asina poder ayudar a llograr la magaya totalmente llimpia y ensin residuos y per otru llau salir toles residuos del maracuya.
Caltenimientu de la magaya
Darréu al rematar el despulpáu empecipiamos a empacar nun recipiente en bolses o vidriu tresparentes pa depués sellar el productu y unvialo a una nevera pa conxelalo y evitar daños y contaminaciones del productu.
Historia
La Passiflora edulis considérase orixinaria de la rexón amazónica, anque crez de forma montesa nun área que toma principalmente dende'l norte de Suramérica hasta'l norte de Chile, Arxentina y Paraguái. En Paraguái, onde recibe'l nome en guaraní de mburucuyá, ye considerada como flor nacional, que les sos distintes variedaes tán afeches a rexímenes más o menos tropicales.
A lo llargo del sieglu XIX les variedaes d'utilidá gastronómica introducir con ésitu en Ḥawai, Australia y otres islles del Pacíficu sur. Les condiciones climátiques favorables fixeron que la planta afixérase rápido; magar en Hawaii la esplotación comercial nun tuvo verdaderu impulsu hasta mediaos del sieglu XX, la planta yera frecuente n'estáu montés dende diba décades.
L'ésitu comercial de la producción de maracuyá, según el valor ornamental de les flores, afaló a Kenia y a Uganda a intentar el so cultivu nos años 1950; aproximao coles mesmes introducióse'l plantíu comercial a Sudáfrica. Nun ye seguru si fueron estes variedaes o les cultivaes n'Australia les que s'introducieron na India al traviés de Sri Lanka, onde güei se cultiva de manera predominantemente doméstica.
El cultivu de la pasionaria estendióse a numberoses islles del Caribe, Israel, l'archipiélagu malayu y la Polinesia.
Remove ads
Variedaes cultivares
Cultivar comerciales pertenecen casi ensin esceición a les variedaes mariella (P. edulis f. flavicarpa) y púrpura (P. edulis f. edulis).
La primera crez y desenvuélvese perbién en zones tropicales; rique invariablemente más de 1000 mm añales d'agua y proteición del vientu y les xelaes, pero ye otra manera más rústica y brengosa que'l maracuyá púrpura, y produz colleches más regulares; pol so cimeru resistencia a los nematodos y otros parásitos, utilízase dacuando como pie pa inxertos de la variedá púrpura.
La segunda ta meyor afecha a zones templaes, polo que puede cultivase a mayor altor; los sos requisitos de pluviosidá son similares a los de la variedá mariella.
L'adopción d'una o otra ta dada con frecuencia poles preferencies gastronómiques. El cultivu de maracuyá mariellu ta más estendíu en Suramérica, Hawaii y Australia, ente que nel África y la India les variedaes púrpures predominen.
Les variedaes cultivares más frecuentes son les siguientes:
- 'Ouropretano' (púrpura): Brasil
- 'Muico' (púrpura): Brasil
- 'Peroba' (púrpura): Brasil (conocida como 'Brasileira Rosada' en Venezuela)
- 'Pintáu' (púrpura): Brasil
- 'Mirim' (mariella): Brasil
- 'Redondo' (mariella): Brasil (conocida como 'Brasileira Mariella' en Venezuela)
- 'Guazú' (mariella): Brasil
- 'Hawaiiana' (mariella): Colombia, Venezuela
- 'Australian Purple' (púrpura): Australia, Hawaii (tamién conocida como 'Nelly Kelly')
- 'Common Purple' (púrpura): Hawaii
- 'Kapoho' (mariella): Hawaii
- 'Sevcik' (mariella): Hawaii
- 'University Round' (mariella): Hawaii
- 'Pratt' (mariella): Hawaii
- 'Waimanalo' (mariella): Hawaii
- 'Yee' (mariella): Hawaii
- 'Noel's Special' (mariella): Hawaii
- 'Maracuyá' (mariellu): Colombia, Méxicu
- 'Parcha' (mariella): Puertu Ricu
- 'Parchita' (mariella): Venezuela
- 'Iniap 2009' (mariella) Ecuador
- 'Quicornac' (mariella) Ecuador
Remove ads
Gastronomía
El puntu de maduror de la fruta ta dau pol so desprendimientu; la recoyida tien de faese nel suelu, manualmente. Sía pal so consumu frescu o procesáu, el pulgu nun tien de presentar daños esternos de nengún tipu. Tien De tenese especial curiáu en nun consumir la fruta enantes del so maduror, yá que presenta cianogénicos.
Dambes variedaes peracábense crudes, en batíos y zusmios, y en mermelaes.
Pa consumila en crudu nun ye necesariu retirar les granes. Puede comese direutamente de la fruta, una vegada abierta, o utilizase en macedonia de frutes macedonies; la cocina contemporánea apreciar enforma n'ensalaes con fueyes verdes, onde'l so sabor llixeramente ácidu ufierta una combinación sorprendente. Tamién la flor puede utilizase n'ensalaes; ye perfectamente comestible y sabrosa, anque según la variedá pueda tener un llixeru efeutu sedante.
El zusmiu de la fruta llográu al prensar la magaya o procesala— ye con frecuencia demasiáu trupu pa bebelo direutamente; lo habitual ye combinalo con zusmios d'otres frutes, yogur, lleche o a cencielles agua.
La magaya puede utilizase pa la confección de mermelaes; ye recomendable pa esti casu nun refugar les granes, pos el so conteníu de pectina ayuda a la gelificación del productu. El pulgu ye tamién rica en pectina, pero nun resulta necesaria si empléguense les granes.
Tanto'l zusmiu como la magaya pueden conxelase ensin problemes; magar el procesu afecta la testura de la fruta, el sabor caltener ensin cambeos apreciables hasta un añu.
La magaya y zusmiu del maracuyá son ricos en calciu, fierro y fósforu, amás de vitamines A y C.
Los frutos de les especies rellacionaes P. mollissima, P. antioquensis y P. incarnata son menos duces, anque similares en sabor; suelen tomase en mermelaes o otres cocciones. La P. quadrangularis y la P. laurifolia, otra manera, son descomanadamente duces, polo que s'empleguen en zusmios disueltos con otru líquidu.
En Colombia ye bien común l'usu d'esta fruta en diverses preparaciones que van dende dulces y mermelaes hasta zusmios, postres y néctares, siendo bien apreciada comercialmente pola gran popularidá que tien dientro de la población por cuenta del so sabor agriduz.
En Méxicu la fruta nun foi bien conocida hasta principios de los años 1990, cuando se consolidó'l mercáu de la mesma xunto con dellos productores que tomaron la iniciativa de cultivala. La variante mariella del maracuyá ye la que se viende nel país.
En Venezuela puede preparar colos pulgos primeramente fervíos entemeciéndoles col zusmiu del frutu una bébora trupo llamada nesti país carato de parchita. Tamién puede entemecese el zusmiu con ron blancu, llogrando asina un cóctel lamáu guarapita.
Remove ads
Ecoloxía
La planta ye l'alimentu de les bárabos de la caparina Acraea acara.
Usu melecinal
La magaya, el zusmiu, les flores y el fervinchu de les fueyes del mburucuyá tienen un efeutu relaxante, muncho más pronunciáu nel casu del fervinchu, que puede utilizase como sedante llixeru o como calmante pa dolores musculares o cefalees; contién dellos alcaloides, ente ellos el harmano y el harmol.
En dosis normales — una taza o dos de fervinchu al día — ayuda a conciliar el suañu y puede tener amás efeutos antiespasmódicos; ta encamentada tamién en casu de tiemblos bronquiales o intestinales d'orixe nerviosu, según pa los dolores menstruales.
Tien tamién un llixeru efeutu vasodilatador, pero nun s'encamienta'l so usu regular pa evitar efeutos tóxicos.
La flor de determinaes especies tien efeutos llixeramente allucinóxenos.
Remove ads
Taxonomía
Passiflora edulis describióse por John Sims y espublizóse en Journal of Botany, British and Foreign 66: 141. 1928.[1]
Passiflora: nome xenéricu qu'adoptáu por Linneo en 1753 y significa "flor de la pasión" (del llatín passio = "pasión" y flos = "flor"), foi dau polos misioneros xesuites en 1610, por cuenta de la semeyanza de delles partes de la planta con símbolos relixosos de la Pasión de Cristu, el llátigu col que foi azotáu = bilortos, los trés clavos = estilos; estames y la corola radial = la corona d'escayos.
El nome fruta de la pasión foi adoptáu polos españoles tres el contautu con nativos de Perú, que agasayaron a los mesmos con estes frutes qu'ellos denominaben Poru-p'osqo y que la so traducción al español sería "bolsa-aceda". Los españoles de primeres referíense a ella como "pollina vieya".[2] Al conocer el arbustu d'esta fruta y n'especial la so flor, los ibéricos sorprendiéronse y llamar “la flor piadora” yá que a los sos güeyos, esta, recordar los elementos de la Pasión de Xesucristu”. El color de la flor ye coloráu bien intensu, d'ello esprende la frase “Coloráu Pasión”.[3]
El nome el maracuyá —introducíu a les llingües europees al traviés del portugués— ye una corrupción del guaraní mburucuja; etimológicamente mberu kuja, "hamaca de dípteros", pola dulzura del néctar que resulta curiosu pa la friega de los inseutos o más bien porque'l conteníu de los sos frutos recuerda un grupu de dípteros.
Aceite de passiflora
L'aceite de fruta de la pasión tien una amplia aplicación en cosméticos: cremes, xampúes, lociones, aceites, xabones, etc. L'aceite tamién puede utilizase tantu n'alimentos y piensos, como na industria de pintures, xabones, alimentos y otros.[4]
Magar la base d'aceite de pasiflora productu cosméticu, esto ayuda na rexeneración post peeling y ayuda a anidiar y hidratar la piel seco. Tamién ayuda na rexeneración de la piel con estríes y normaliza l'alteriáu conteníu de lípidos.[5]
Producto pasión base d'aceite de fruta apurre sensación relaxante y antiestrés.[6]
edulis: epítetu llatín que significa "comestible"[7]
- Variedaes aceptaes
- Passiflora edulis f. flavicarpa O. Deg.
- Passiflora edulis var. kerii (Spreng.) Mast.
- Sinonimia
- Passiflora diaden Vell.
- Passiflora edulis f. edulis
- Passiflora edulis var. pomifera (M. Roem.) Mast.
- Passiflora edulis var. rubricaulis (Jacq.) Mast.
- Passiflora gratissima A. St.-Hil.
- Passiflora incarnata L.
- Passiflora iodocarpa Barb. Rodr.
- Passiflora middletoniana J. Paxton
- Passiflora pallidiflora Bertol.
- Passiflora picroderma Barb. Rodr.
- Passiflora pomifera M. Roem.
- Passiflora rigidula J. Jacq.
- Passiflora rubricaulis Jacq.
- Passiflora vernicosa Barb. Rodr.[8]
Remove ads
Ver tamién
Referencies
Bibliografía
Enllaces esternos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads