Siero
conceyu d'Asturies From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Siero[1] ye un conceyu asitiáu na zona centru d'Asturies. Llenda al norte con Xixón, al este con Villaviciosa, Sariegu, Nava, y Bimenes, al sur colos conceyos de Llangréu y Samartín del Rei Aurelio, y pel oeste con Uviéu y Llanera. Nel centru del conceyu alcuéntrase'l de Noreña. La so estensión total ye de 211,23 km², y la so población actual ye de 51.667 habitantes (según los datos del padrón municipal de 2019), siendo La Pola Siero (capital), Llugones, la urbanización de La Fresneda y El Berrón lo sos nucleos de mayor población.
Remove ads
Historia
El territoriu qu'anguaño ocupa Siero, tuvo habitáu dende época paleolítica, como lo atestigüen distintos xacimientos prehistóricos alcontrados nelli. Apaez un grupu de cuatro túmbalos nel Altu la Mayá (Espinera) y otru grupu de trés nel Cantu Negru (Bobes). Otros xacimientos alcontraos son: el conxuntu llíticu de Meres en Tiñana, el xacimientu del Regueru del Campón n'Argüeyes, el xacimientu de Paredes en Llugones, y el conxunto llíticu de Vallín en Llimanes.
De la época comprendida ente la edá del bronce y la edá del fierro son los castros descubiertos nel conceyu destacando l'afayáu nel Picu Castiellu de La Collá que pertenez güei al muséu arqueolóxicu d'Asturies. Otros castros del conceyu son los de La Canterona en Tiñana, el Cuito en Valdesoto, y la Torre y Monte Les Muries en Llugones.
La colonización romana dexa distintes muestres nel conceyu, como les pontes de Cualloto, Bergueres, Llugones, y La Pola, que pasaba pel ríu Secu y que quedó destruyíu nel sieglu XIX.
Edá media
La primer referencia documental de Siero apaez na edá media, alredor del añu 905, nel que'l monarca Alfonsu III el Magnu, dona a la basílica uvieína la Ilesia de Santa María, asina como la de Samartín de Siero. Nel añu 967 dónase la ilesia de San Félix d'Hevia.
Na edá media ,y al ta trevesáu'l conceyu pola ruta conocida como Camín de la Costa, apaecen nel conceyu dellos hospitales y agospios pa les persones que facíen la pelegrinación, fundándose nel añu 1141 un hospital nel llugar conocíu como Ríu Secu. Otros centros hospitalarios del conceyu son La Malatería de Marcenáu en 1274 y la de La Paranza.
En 1146, Alfonsu VII permutó con María Gómez y sos fíos, la villa de Siero a cambiu de la heredá en Vega de Doña Olimpa.[2]
Remove ads
Principales poblaciones
La población más grande ye Llugones, asitiada na llende col conceyu d'Uviéu y nun habiendo más qu'un parque y el ríu Nora ente ella y La Corredoria, primera población d'Uviéu. Esta población tien unos 13.000 habitantes y una previsión de crecimientu de hasta 30.000 nos próximos años cola construcción del denomáu "Nuevu Llugones", en proyeutu. Por mor de ser la población más grande hebo un movimientu nel pasáu mui desargáu pero agora en llixera decayencia que quier promover la dixebra de Llugones del conceyu de Siero, xunto con La Fresneda y El Carbayu, dos poblaciones anguaño consideraes independientes, magar que tradicionalmete consideráronse barrios de Llugones. Llugones foi una villa industrial hasta mediaos de los 90, pero agora nun queda casi nada d'aquellos tiempos, toles fábriques tán pesllaes magar que se conserva un polígunu industrial al par de la población.
La siguiente población por habitantes ye la capital del conceyu, La Pola Siero, con unos 12.700 habitantes nos últimos censos.
Llueu hai abondes llocalidaes pequeñes repartíes, siendo la más grande d'elles Urbanización La Fresneda, una urbanización antiguamente considerada barriu de Llugones siguida de cerca por El Berrón.
Remove ads
Comunicaciones
Dáu'l so calter centralizáu cuenta con una importante y estensa rede comunicativa, tantu per vía ferroviaria como per carretera. Asina, son de destacar les autopistes A-66, que xune Uviéu, Xixón y Avilés, y la A-8, la nacional N-634, la famosa carretera carbonera, y l'autovía minera, qu'enllaza les cuenques mineres con Xixón al traviés del conceyu sierense. Al respective de la so rede ferroviaria hai que dicir que pel territoriu de Siero escurren llinies de les dos empreses qu'operen n'Asturies: RENFE FEVE y RENFE.
Capital
La Pola Siero ye la capital del conceyu que surdió de la otorgación per parte del monarca Alfonsu X d'una «Carta Puebla» al territoriu de Siero, siendo'l nucleu onde formaron les viviendes alredor de l'antigua alberguería de San Pedro. Anguaño ye la segunda llocalidá del conceyu con más habitantes detrás de Llugones, siendo centru alministrativu y comercial y amontando los servicios.
Xeografía
Dende'l puntu de vista xeolóxicu la mayor parte del suelu de Siero ye cretáceo con arenisques, pudingas y margas, anque tamién hai terrenal aluvial nes proximidaes de los ríos Nora y Noreña y terrenal carboníferu na zona suroriental.
Topográficamente falando, el conceyu de Siero ta enmarcáu na nidia depresión prelitoral asturiana, flanqueado per nidios montes con mayor elevación na so parte más oriental, quedando encuadrada la parte centroccidental nuna enorme llanura que va dende les proximidaes de la capital hasta Uviéu y Llanera. Esta llanura recibe'l nome de llanera de Siero. Les elevaciones septentrionales empiecen na llende de Peñaferruz, siguen poles sierres de Ruedes, Cruces, el picu de San Martín y acaba na peña de Huergo. Nel cantu oriental atópase'l Picu Fariu, máxima altitú del conceyu con 734 metros, y tamién los cordales de Nava y Bimenes. Un pocu más al interior atopa la Peña Careses de 520 metros. Na parte estremera meridional asítiase la sierra de Paranza, y les llombes de San Xusto, Molledo y Arenas. El Picu de los Cuatro Xueces ta alcontráu al nordeste, sirve de llende de los conceyos de Villaviciosa, Xixón, Sariegu y Siero, y recibe el so nome yá que ellí axuntábense dos talos xueces de los cuatro conceyos para aldericar problemes comunes.
Los sos accidentes fluviales más importantes son el ríu Nora y el ríu Noreña. El Nora vien de la fonte de Valvidares nel conceyu de Sariegu, traviesa'l conceyu pela zona central en direición este oeste, saliendo del conceyu en busca del Nalón. El Noreña naz nes estribaciones de les llombes de La Collada, traviesa'l conceyu y flúin les sos agües al Nora en Llugones.
En cuanto al clima, el del conceyu de Siero ye de los más templaos d'Asturies y atópase englobado dientro del clima templáu-oceánicu, sicasí presenta unes traces diferenciadores que-y conceden ciertu calter de continentalidad, por cuenta de la distancia al mar y de la esistencia de barreres orográfiques.
De la so vexetación hai que comentar que nel conceyu de Siero los praos naturales ocupen la mayor parte del suelu municipal, tando la superficie forestal poblada de pinos, ocalitos de repoblación, castañales y hayas.
Remove ads
Parroquies[1]
Remove ads
Gobiernu y alministración
Alcaldes
Eleiciones de 1979
Eleiciones de 1983
Eleiciones de 1987
(1) Comparanza fecha col resultáu de 1983 de Coalición Popular, a la que pertenecía AP.
(2) Comparanza fecha col resultáu de 1983 del Partíu Comunista d'Asturies, que pa 1987 presentóse integráu n'IX.
Eleiciones de 1991
(1) Comparanza fecha col resultáu de 1987 d'Alianza Popular, partíu del que ye socesor el PP.
Eleiciones de 1995
(1) Comparanza fecha col resultáu de 1991 del Centru Democráticu y Social, del que naz n'Asturies CAS.
Eleiciones de 1999
Eleiciones de 2003
Eleiciones de 2007
Eleiciones de 2011
Eleiciones de 2015
Remove ads
Economía
| Ganaderíes de bovín | 1.054 | ||||
| Cabeces de ganáu bovín | 12.140 | ||||
| Cabeces de ganáu ovín | 2.619 | ||||
| Cabeces de ganáu cabrín | 1.051 | ||||
| Ganaderos con cuota llechera | 81 | ||||
| Quilos de cuota llechera | 9.852.786 | ||||
| Metros cúbicos de madera valtao | 6.891 | ||||
| * Datos tomaos del Anuariu Estadísticu d'Asturies 2011, SADEI | |||||
Remove ads
Referencies
Enllaces esternos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads