Vigna angularis
especie de planta From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
La planta Vigna angularis, conocida como xudía, frijol o poroto adzuki (o azuki) y tamién dacuando como soya colorada, ye una llegume cultivada n'estremu oriente y el Himalaya.
La so grana mide unos 5 mm y de normal tien un color coloráu intensu y uniforme con poques variaciones, anque raramente pue ser blanca, negra o gris.
Remove ads
Descripción
Son yerbes añales, erectas o trenzaes qu'algamen un tamañu de 30-90 cm d'altor. Tarmos angulares, esparcidamente pilosos. Axustes peltaes, llanceolaes, de 8 mm, puntu d'unión allargáu; foliolos ovaos o romboidales-ovaos, de 5-10 x 5-8 cm, esparcidamente pilosos en dambes superficies, ápiz llargamente triangular o subredondeáu, fueyuques llaterales oblicues, enteres o llixeramente con 3 lóbulos. Les inflorescencies en recímanos axilares con 5 ó 6 flores, con pedúnculos. Mota acampanada, de 3-4 mm. Corola mariella de 15 mm. Llegumes cilíndriques, de 5-8 x 0,5-0,6 cm, glabres o casi. Granes d'un colloráu opacu o con otros colores, oblonga, de 5-6 x 4-5 mm, atayar o subredondeada en dambos estremos. Fl. jun-jul, fr. setiembre-ochobre.[1]
Remove ads
Distribución
Llargamente cultivada y montesa en China [orixinaria d'Asia; introducíu n'América, África y otros llugares].
Gastronomía
Pol so sabor duce, utilizar en delles gastronomíes pa la repostería na forma de pasta (en xaponés anko). En Malasia usar en xeláu, como Ais kacang. En Xapón y China utilícense tamién pa granar los "biltos de soya" solo que de color coloráu. Como tamién se fai pa la variedá negra (Vigna mungo) y la mariella (auténtica soya: Glycine max).
Amás tienen menos grases y son más fáciles de dixerir qu'otres variedaes de xudíes.
Historia
Evidencies xenétiques amuesen que'l azuki foi cultiváu primero nel Himalaya y dempués en China y Corea (dempués del 1000 e.C.), pa más tarde llegar a Xapón, onde anguaño ye la segunda llegume más popular dempués de la soya.
Nomes
El so nome occidental vien del so nome xaponés: アズキ (azuki). En Xapón tamién s'utiliza'l préstamu chinu shōzu (小豆), que significa ‘pequeña grana’ (en comparanza cola soya: 大豆 [daizu], la ‘gran grana’). Ye común qu'en kanji ye escriba shozu pero pronúnciese /azuki/.
En China el so nome correspondiente (小豆 xiǎodòu) úsase inda na agricultura y la botánica. Pero'l términu más utilizáu anguaño ye hongdou (红豆; hóngdòu) que'l so significáu ye ‘xudía colorada’, por cuenta del so uniforme color coloráu.
Sicasí, n'otros idiomes hai que tener curiáu d'utilizar "xudía colorada" yá que puede llevar a tracamundios coles xudíes comunes de color coloráu.
Remove ads
Taxonomía
Vigna angularis describióse por (Willd.) Ohwi & H.Ohashi y espublizóse en Journal of Japanese Botany 44(1): 29. 1969.[2]
Vigna: nome xenéricu que foi dau n'honor del botánicu italianu Dominicu Vigna que lo afayó nel sieglu XVII.
angularis: epítetu llatín que significa "con ángulos, angular"[3]
- Variedá
- Vigna angularis var. nipponensis (Ohwi) Ohwi & H.Ohashi
- Sinonimia
- Azukia angularis (Willd.) Ohwi
- Dolichos angularis Willd.
- Phaseolus angularis (Willd.) W. Wight
- Phaseolus chrysanthos Savi
- Phaseolus mungo auct. non L.[4]
Remove ads
Ver tamién
Referencies
Bibliografía
Enllaces esternos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads