Atabaska gölü

Atabaska (ing. Athabasca) — Kanadanın Saskaçevan (26 faizi) və Alberta (74 faizi) əyalətlərində yerləşən iri şirin sulu göl.

Atabaska
ing. Lake Athabasca
Ümumi məlumatlar
Mütləq hündürlüyü	213 m
Eni	50 km
Uzunluğu	283 km
Sahil uzunluğu	1900 km
Sahəsi	7850 km²
Həcmi	204.000 hm³
Su tutumu	274540 km²
Dərin yeri	124 m
Orta dərinliyi	20 m
Tökülən çay	Atabaska çayı
Axan çay	Kölə çayı
Yerləşməsi
59°16′00″ şm. e. 109°27′57″ q. u.HGYO
Ölkə	Kanada
Regionlar	Saskaçevan Alberta
Atabaska
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Dene dillində Atabaska sözü ilə ilkin olaraq gölün cənub-qərb küncündə Atabaska çayının birləşməsindən yaranan böyük deltanı adlandırırdılar. 1801-ci ildən gölün adı indiki adına bənzəyən — "Athapaskow" olmuşdur 1820-ci ildə Corc Simpson həm gölü, həm də çayı Atabaska adlandırdı.

Coğrafiyası və təbii tarixi

Atabaska gölü, Kanada

Gölün sahəsi 7850, uzunluğu və eni müvafiq olaraq 283 və 50, maksimum dərinliyi 124 metrə bərabərdi. Böyüklüyünə görə göl Kanadanın 8-ci gölüdü.^[1] Su Kölə və Makkenzi çayların sistemləri vasitəsilə göldən şimala axır, nəticədə Şimal Buzlu Okeanına axır.

Fort Chipewyan Albertada Avropanın ən qədim yaşayış məskənlərindən sayılır və gölün qərb sahilində yerləşir. Elə buradada Rivière des Rochers Atabaska gölünü qurudur və Kölə çayı tərəfinə axaraq, Vud Buffalo Milli Parkının şərq sərhədləri üzrə öz şimala yolunu tutur. Gölün şimal sahillində yerləşən Fond du Lak icmasının yaxınlığında gölün şərq hissəsi təxminən 1 km eninə qədər daralır, ordanda o, ən ucqar şərq nöqtəsinə olan Fon-Dyu-Lak çayının mənsəbinə qədər davam edir.

Böyük Ayı, Böyük Kölə və digər göllər kimi, Atabaskada böyük buzlaq gölü sayılan Makkonellin qalığı sayılır.

İnkişafı və ətraf mühiti

Şimal sahilində uran və qızıl hasilatı burada Uran şəhəri sayılan Saskatchewan-ın yaranmasına gətirib çıxartdı, hansı ki mədən işçiləri və onların ailələri üçün yeni ev oldu. Sonuncu mədən 1980-ci ildə bağlansa da, hasilat əməliyyatlarının nəticələri şimal sahillərini çirkləndirdi. İddia olunur ki, yaxınlıqda əldə ədilən neft qumları göldə cari çirklənmə səviyyəsini artırır.^[2] Atabaska gölün qum təpələri dünyada 58° şimalda yerləşən qum təpəlirndən ən böyüyüdü, onlar cənub sahilə aiddi.

Burada 23 növ balıq vardır, onun dərinliklərindən 1961-ci ildə rekord çəkidə 46.3 kq forel tutulmuşdur.^[3]

İstinadlar

1. Lake Athabasca // Atlas of Alberta Lakes. Edmonton: University of Alberta Press. 1990. ISBN 0-88864-214-8. 2011-09-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-26.
2. Elizabeth Southren. "Deep In Canadian Lakes, Signs Of Tar Sands Pollution". National Public Radio. 2013-01-08. 2013-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-26. Canadian researchers have used the mud at the bottom of lakes like a time machine to show that tar sands oil production in Alberta, Canada, is polluting remote regional lakes as far as 50 miles from the operations. (#invalid_param_val)
3. "Lake Trout". Perspective Visuals, Inc. March 8, 2006. December 25, 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 26, 2015.