Sergey Paracanov

Sergey Paracanov (erm. Սարգիս Հովսեփի Փարաջանյան; 9 yanvar 1924^[1][2][…], Tiflis^[3] – 20 iyul 1990^[1][2] və ya 21 iyul 1990^[4], İrəvan) — sovet kinorejissoru və ssenari müəllifi. Ukrayna (1990) və Ermənistan SSR xalq artisti (1990).^[5] Mar del Plata Film Festival, Istanbul Beynəlxalq Film Festivalə, Nika Awards, Rotterdam Beynəlxalq Film Festivalı, Sitges — Katalan Beynəlxalq Film Festivalı, Sao Paulo Beynəlxalq Film Festivalı kimi festivallarda dəfələrlə mükafatlar qazanıb.

Sergey Paracanov
erm. Սարգիս Հովսեփի Փարաջանյան rus. Сергей Иосифович Параджанов
Doğum adı	Սերգեյ Փարաջանով Սարգիս Հովսեփի Փարաջանյան
Digər adı	Sarkis Hovsepi Paracaniants
Doğum tarixi	9 yanvar 1924(1924-01-09)[1][2][…]
Doğum yeri	Tiflis, Tiflis qəzası, Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikası[d], ZSFSR, SSRİ[3]
Vəfat tarixi	20 iyul 1990(1990-07-20)[1][2] (66 yaşında) və ya 21 iyul 1990(1990-07-21)[4] (66 yaşında)
Vəfat yeri	İrəvan, Ermənistan SSR, SSRİ
Vəfat səbəbi	ağciyər xərçəngi
Dəfn yeri	Komitas adına panteon[d]
Vətəndaşlığı	SSRİ
Fəaliyyəti	kinorejissor, ssenarist, rəssam, montajçı[d], film ssenaristi[d], vizual incəsənət rəssamı
Fəaliyyət illəri	1951–1990
Təhsili	Sergey Gerasimov adına Ümumrusiya Dövlət Kinematoqrafiya Universiteti
Mükafatları
IMDb	ID0660886
parajanov.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

9 yanvar 1924-cü ildə Tbilisidə İosif Paracanov və Siranuş Becanovanın ailəsində doğulub. Orta təhsili 1932–1942-ci illərdə 42 saylı Tbilisi orta məktəbində alıb.^[6] 1945-ci ildə Sergey Gerasimov adına Ümumrusiya Dövlət Kinematoqrafiya Universitetinə daxil olaraq rejissorluq üzrə təhsil almağa başlayıb. 1950-ci ildə ilk həyat yoldaşı Nigar Kərimova ilə evlənib. Onun sonrakı il qohumları tərəfindən öldürülməsindən sonra 1956-cı ildə Svetlana Şebartiuk ilə evlənib.^[6]

Həbsi

1973-cü ildə Sergey Paracanov homoseksuallığını (və ya biseksuallığını^[7]) gizlətmədiyinə görə İrəvandan Kiyevə gələrkən həbs edilmişdi.^[8][9] Sənətkarın beş illik həbs cəzasına məhkum edilməsinə dünyanın ən nüfuzlu sənət xadimləri etiraz etmişlər. Fransua Trüffo, Jan-Lük Qodar, Federiko Fellini, Lukino Viskonti, Roberto Rossellini, Mikelancelo Antonioni, Andrey Tarkovski və Lui Araqon Brejnevə məktubla müraciət edərək Paracanovun azad edilməsini xahiş etmişdilər və yalnız bundan sonra 30 dekabr 1977-ci ildə Paracanov azadlığa buraxılmışdır.^[10]

Filmoqrafiya

İl	Azərbaycanca adı	Orijinal adı
1951	Moldova nağılı	Молдавская сказка
1954	Andrieş	Андриеш
1958	Dumka	Думка
1958	İlk adam	Первый парень
1959	Nataliya Ujviy	Наталия Ужвий
1960	Qızıl əllər	Золотые руки
1961	Ukrayna Rapsodiyası	Украинская рапсодия
1962	Daşda gül	Цветок на камне
1965	Unudulmuş əcdadların kölgəsi	Тіні забутих предків
1965	Kiyev Freskoları	Киевские фрески
1967	Hakob Hovnatanyan	Հակոբ Հովնաթանյան
1968	Komitasın uşaqları	Երեխաներ Կոմիտասին
1969	Narın rəngləri	Նռան գույնը
1985	Suram qalası əfsanəsi	ამბავი სურამის ციხისა
1985	Pirosmani mövzusunda arabesk	Арабески на тему Пиросмани
1988	Aşıq Qərib	აშიკი ქერიბი
1989–1990	Etiraf	Խոստովանանք

Həmçinin bax

• Sergey Paracanov muzeyi

İstinadlar

1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
2. Sergey Yosifovich Paradzhanov // Encyclopædia Britannica (ing.).
3. Deutsche Nationalbibliothek Record #119251302 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
4. IMDb (ing.). 1990.
5. "Sergei Parajanov, Biography at IMDB". 2008-12-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-30.
6. "Sergey Parajanov – Chronology". 2017-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-18.
7. "Осужден за изнасилование члена КПСС (rusca), Moskovskiy Komsomolets, 2004". 2009-04-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-18.
8. Александр Корчинский. Вся правда о судимостях Сергея Параджанова. Часть I Arxivləşdirilib 2012-03-04 at the Wayback Machine // Газета "Сегодня", 29 января 2008.
9. Александр Корчинский. Вся правда о судимостях Сергея Параджанова. Часть II Arxivləşdirilib 2012-05-24 at the Wayback Machine // Газета "Сегодня", 30 января 2008.
10. Мария Малевская: "Параджанов раскрашивал листья краской. Природы ему было мало". Беседа с Валентиной Шедания Arxivləşdirilib 2016-10-30 at the Wayback Machine // РИА Новости — Украина

Xarici keçidlər

• Azərbaycanın Aşıq Qəribi haqqında filmi azərbaycanca çəkən erməni rejissor: Sovet film dahisi Paracanovun 100 yaşı tamam olur // BBC Azərbaycanca  (az.)