İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı

Rəsmi adı Alfred Nobelin xatirəsinə İqtisadi Elmlər üzrə Sveriges Riksbank Mükafatı (isv. Sveriges riksbanks pris i ekonomisk vetenskap till Alfred Nobels minne) olan İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı İsveç Kral Elmləri Akademiyası tərəfindən hər il iqtisadi elmlər sahəsində araşdırma aparan tədqiqatçılara verilir.^[1] İlk mükafatın qalibləri 1969-cu ildə Raqnar Friş və Yan Tinberqen olmuşdur.^[2] Hər bir laureat medal, diplom və miqdarı hər il dəyişən pul mükafatı alır.^[3] 1969-cu ildə Tinberqen və Frişə 375,000 İsveç kronu verilmişdi(bu pul 2007-ci ildə 2,871,041 İsveç kronudur). Mükafat Stokholmda Alfred Nobelin vəfatının ildönümü olan dekabrın 10-da illik mərasimdə təqdim olunur^[4]

2008-ci ildə Stokholmda iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatının elanı. O ilin qalibi Pol Kruqman oldu.

2018-ci ildəki mükafatla birlikdə 50 İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı 81 şəxsə verildi.^[5] 2007-ci ilə qədər 9 mükafatla ən çox mükafatın əldə edildiyi sahə makroiqtisadiyyatdır.^[6] 2018-in oktyabrından etibarən ən çox laureata sahib universitet 32 laureatla Çikaqo Universiteti olmuşdu.^[7] 2009-cu ilə qədər bu mükafatı qazanan tək qadın iqtisadiyyatçı Elinor Ostrom idi.^[8] 2019-cu ildə Ester Duflo bu mükafatı qazanaraq tarixdəki ikinci qadın İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı oldu.^[9]

Laureatlar

il		Laureat	Ölkə	Mükafatı alma səbəbi	Fəlsəfə doktoru olduğu universitet	Mükafatı aldığı zaman işlədiyi qurum
1969		Raqnar Friş	Norveç	"dinamik modelləri təkmilləşdirərək iqtisadi analizlərə uyğunlaşdıran tədqiqatlarına görə"[2]	Oslo Universiteti	Oslo Universiteti
		Yan Tinberqen	Niderland		Leyden Universiteti	Erasmus Universiteti
1970		Paul Samuelson	ABŞ	"statik və dinamik iqtisadi nəzəriyyədə və iqtisadiyyat elmində analiz səviyyəsinin yüksəldilməsində fəal çalışdığı elmi işə görə"[10]	Harvard Universiteti	Massaçusets Texnologiya İnstitutu
1971		Saymon Kuznes	ABŞ	"yeni və dərinləşmiş iqtisadi-sosial quruluşa və inkişaf prosesinə səbəb olan iqtisadi böyümənin empirik şəkildə izah edilmiş şərhinə görə"[11]	Kolumbiya Universiteti	Harvard Universiteti
1972		Con Hikk	Böyük Britaniya	" ümumi müvazinət nəzəriyyəsində və rifah iqtisadiyyatında ilk kəşf edici işlərinə görə"[12]	Oksford Universiteti	Oksford Universiteti
		Kennet Errou	ABŞ		Kolumbiya Universiteti	Harvard Universiteti
1973		Vasili Leontyev	SSRİ ABŞ	" giriş-çıxış təhlili və cədvəllərinin inkişaf etdirilməsi və bunların iqtisadi problemlərə tətbiq edilməsindəki töhfəsinə görə"[13]	Berlin Universiteti	Harvard Universiteti
1974		Qunnar Myurdal	İsveç	"pul, iqtisadi tsikllar və bunların iqtisadi, sosial və təşkilati bağlılıqlarını öyrənən tədqiqatlarına görə."[14]	Stokholm Universiteti	Stokholm Universiteti
		Fridrix fon Hayek	Avstraliya  Böyük Britaniya		Vyana Universiteti	London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbi, Çikaqo Universiteti
1975		Leonid Kantoroviç	SSRİ	" Optimallaşdırma və resurslardan səmərəli istifadənin nəzəriyyəsindəki töhfəsinə görə"[15]	Leninqrad Dövlət Universiteti	Novosibirsk Dövlət Universiteti
		Tyallinq Kupmans	Niderland ABŞ		Leyden Universiteti	Çikaqo Universiteti, Yel Universiteti
1976		Milton Fridmen	ABŞ	"istehlak təhlili, pul tarixi və nəzəriyyəsi sahəsindəki uğurlarına və sabitləşmə siyasətinin mürəkkəbliyini nümayiş etdirdiyinə görə"[16]	Kolumbiya Universiteti	Çikaqo Universiteti
1977		Bertil Ulin	İsveç	"beynəlxalq ticarət nəzəriyyəsinə və beynəlxalq kapital hərəkatına verdiyi töhfələrə görə"[17]	Stokholm Universiteti	Stokholm İqtisadiyyat Məktəbi
		Ceyms Mid	Böyük Britaniya		Kembric Universiteti	Kembric Universiteti
1978		Herbert Saymon	ABŞ	"iqtisadi təşkilatlar içərisində qərar qəbul etmə prosesində etdiyi ilk araşdırma üçün"[18]	Çikaqo Universiteti	Karneq Mellon Universiteti
1979		Teodor Şults	ABŞ	"Xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrin problemlərini nəzərə alaraq iqtisadi inkişaf tədqiqatlarında öncül tədqiqatlarına görə"[19]	Viskonsin-Madison Universiteti	Çikaqo Universiteti
		Artur Lyuis	Sent-Lüsiya  Böyük Britaniya		London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbi	Prinston Universiteti
1980		Lorens Kleyn	ABŞ	"ekonometrik modellərin qurulması, bunların iqtisadi tsikllar və iqtisadi siyasətlərə uyğunlaşdırılması sahəsində olan tədqiqatlarına görə"[20]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Pensilvaniya Universiteti
1981		Ceyms Tobin	ABŞ	"maliyyə bazarlarını və onların xərc qərarları, məşğulluq, istehsal və qiymətlərlə olan münasibətlərini təhlil etdiyi üçün"[21]	Harvard Universiteti	Yel Universiteti
1982		Corc Stiqler	ABŞ	"sənaye quruluşlarını, bazarların fəaliyyətini və ictimai tənzimlənmənin səbəb və təsirlərini tədqiq etdiyinə görə"[22]	Çikaqo Universiteti	Çikaqo Universiteti
1983		Cerard Debre	Fransa	"yeni analitik metodları iqtisadi nəzəriyyəyə daxil etdiyinə və ümumi tarazlıq nəzəriyyəsini ciddi şəkildə islah etdiyinə görə"[23]	Paris Ali Normal Məktəbi Paris Universiteti	Berkli Kaliforniya Universiteti
1984		Riçard Stoun	Böyük Britaniya	" iqtisadi fəaliyyətlərin qeydiyyatını izləmək üçün iqtisadi və sosial mühasibat sistemini təkmilləşdirdiyinə görə"[24]	Kebric Universiteti	Kembric Universiteti
1985		Franko Modilyani	İtaliya	"əmanət və maliyyə bazarlarının öncül təhlillərinə görə"[25]	Sosyal Tədqiqatlar üçün Yeni Məktəb	Massaçusets Texnologiya İnstitutu
1986		Ceyms Byukenen	ABŞ	"iqtisadi və siyasi qərar qəbul etmə nəzəriyyəsinin müqavilə və konstitusiya əsaslarını inkişaf etdirdiyinə görə"[26]	Çikaqo Universiteti	Corc Meyson Universiteti
1987		Robert Solou	ABŞ	"iqtisadi böyümə nəzəriyyəsinə verdiyi əvəzsiz töhfələrə görə"[27]	Harvard Universiteti	Massaçusets Texnologiya İnstitutu
1988		Moris Allays	Fransa	"bazarlar nəzəriyyəsinə və mənbələrdən səmərəli istifadəyə verdiyi önəmli töhfələrə görə"[28]	Fransa Politexnik Məktəbi	Paris Universiteti
1989		Trüqve Hovelmu	Norveç	"ekonometrikada ehtimal nəzəriyyəsinin əsaslarını izah etdiyinə və eyni vaxtda baş verən iqtisadi strukturların təhlilinə görə"[29]	Oslo Universiteti	Oslo Universiteti
1990		Harri Markovits	ABŞ	"maliyyə iqtisadiyyatı nəzəriyyəsində qabaqcıl işlərinə görə"[30]	Çikaqo Universiteti	Nyu-York Şəhər Universiteti
		Merton Miller			Con Hopkins University	Karneq Mellon Universiteti, Çikaqo Universiteti
		Uilyam Şarp			Los-Anceles Kaliforniya Universiteti	Stenford Universiteti
1991		Ronald Kouz	Böyük Britaniya	"iqtisadiyyatın strukturu və işləməsi üçün olan əməliyyat xərclərini və mülki hüququn əhəmiyyətini ortaya çıxardığına görə"[31]	London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbi	Çikaqo Universiteti, London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbi
1992		Hari Bekker	ABŞ	"mikroiqtisadi təhlil sahəsini insan davranışı və qarşılıqlı əlaqələrinə, o cümlədən, qeyri-bazar davranışına qədər genişləndirdiyinə görə"[32]	Çikaqo Universiteti	Çikaqo Universiteti
1993		Robert Fogel	ABŞ	"İqtisadi və nəzəri dəyişmələri izah etmək üçün iqtisadi nəzəriyyə və kəmiyyət metodları tətbiq edərək iqtisadi tarix mövzusundakı tədqiqatları yenilədiklərinə görə"[33]	Con Hopkins University	Çikaqo Universiteti
		Duqlas Nort			Berkli Kaliforniya Universiteti	Sent-Luis Vaşinqton Universiteti
1994		Con Xarsani	Macarıstan ABŞ	"kooperativ olmayan oyunlar nəzəriyyəsindəki tarazlıqları öncül təhlil etdiklərinə görə."[34]	Stenford Universiteti	Berkli Kaliforniya Universiteti
		Con Neş	ABŞ		Prinston Universiteti	Prinston Universiteti
		Reynhard Zelten	Almaniya		Frankfurt Göte Universiteti	Bonn Universiteti
1995		Robert Lukas	ABŞ	"Rasional gözləntilər fərziyyəsi üzərində çalışaraq makroiqtisadi təhlil və iqtisadi siyasət anlayışını dərinləşdirdiyinə görə"[35]	Çikaqo Universiteti	Çikaqo Universiteti
1996		Ceyms Mirrlis	Böyük Britaniya	"asimmetrik informasiya altında iqtisadi təşviq nəzəriyyəsinə verdiyi fundamental töhfələrə görə"[36]	Kembric Universiteti	Oksford Universiteti, Kembric Universiteti
		Uilyam Vikri	Kanada ABŞ		Kolumbiya Universiteti	Kolumbiya Universiteti
1997		Robert Merton	ABŞ	"bazarların dəyərini müəyyənləşdirmək üçün təkmilləşdirdikləri yeni metoda görə."[37]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Massaçusets Texnologiya İnstitutu
		Mayron Şoulz	Kanada ABŞ		Çikaqo Universiteti	Massaçusets Texnologiya İnstitutu
1998		Amartya Sen	Hindistan	"rifah iqtisadiyyatına verdiyi töhfələrə görə"[38]	Kembric Universiteti	Harvard Universiteti, Kembric Universiteti
1999		Robert Mandell	Kanada	"Fərqli məzənnə rejimləri altında pul və maliyyə siyasətini və optimal valyuta sahələrini təhlil etdiyinə görə"[39]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Kolumbiya Universiteti
2000		Ceyms Hekman	ABŞ	"seçici nümunələrin analizi nəzəriyyəsi və metodlarını inkişaf etdirdiyinə görə"[40]	Prinston Universiteti	Çikaqo Universiteti
		Deniel Makfadden	ABŞ	"kəsikli seçkilərin analizi üçün nəzəriyyə və metodlar təkmilləşdirdiyinə görə"[40]	Minnesota Universiteti	Berkli Kaliforniya Universiteti, Massaçusets Texnologiya İnstitutu
2001		Corc Akerlof	ABŞ	"bazarı asimmetrik informasiya prinsiplərinə əsasən təhlil etdiklərinə görə"[41]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Corctaun Universiteti, Berkli Kaliforniya Universiteti
		Maykl Spens			Harvard Universiteti	Harvard Universiteti
		Cozef Stiqlits			Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Prinston Universiteti, Kolumbiya Universiteti
2002		Deniel Kaneman	İsrail ABŞ	"psixoloji tədqiqatlardan iqtisadi elmə, xüsusən də qeyri-müəyyənlik altında insanın mühakiməsi və qərar qəbul etməsinə dair fikirləri birləşdirdiyinə görə"[42]	Berkli Kaliforniya Universiteti	Prinston Universiteti, Britiş Kolumbiya Universiteti
		Vernon Smit	ABŞ	"Empirik iqtisadi analizdə, xüsusən, alternativ bazar mexanizmlərinin öyrənilməsində bir vasitə kimi laboratoriya təcrübələrini qurduğuna görə"[42]	Harvard Universiteti	Arizona Universiteti
2003		Robert İnql	ABŞ	"Tarazlığı zamana bağlı olaraq dəyişən iqtisadi zaman tsikllarının modelləşdirilməsi metodunu (ARCH) inkişaf etdirdiyinə görə"[43]	Kornel Universiteti	Kaliforniya Universiteti, San-Diyeqo
		Kliv Qrendjer	Böyük Britaniya	"ümumi tendensiyaları olan iqtisadi zaman seriyalarının təhlili metodlarına görə"[43]	Nottinqem Universiteti	Kaliforniya Universiteti, San-Diyeqo
2004		Finn Kidland	Norveç	"dinamik makroiqtisadiyyata-iqtisadi siyasətin zamana uyğunluğu və biznes dövrlərinin hərəkətverici qüvvələrinə verdiyi töhfələrə görə:."[44]	Carnegie Mellon University	Carnegie Mellon University
		Edvard Preskott	ABŞ		Karneq Mellon Universiteti	Karneq Mellon Universiteti
2005		Robert Aumann	ABŞ İsrail	"oyunlar nəzəriyyəsi təhlili ilə münaqişə və əməkdaşlıq haqqında anlayışımızı artırdığına görə."[45]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Yerusəlim Yəhudi Universiteti
		Tomas Şellinq	ABŞ		Harvard Universiteti	Yel Universiteti, Harvard Universiteti
2006		Edmund Felps	ABŞ	"makroiqtisadi siyasətdəki aralıq ticarət dövriyyələrini təhlil etdiyinə görə"[46]	Yel Universiteti	Kolumbiya Universiteti
2007		Leonid Qurvits	Polşa ABŞ	"mexanizm dizayn nəzəriyyəsinin təməllərini qoyduğuna görə"[47]	London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbi	Minnesota Universiteti, Iowa State University
		Erik Meskin	ABŞ		Harvard Universiteti	Harvard Universiteti
		Rocer Mayerson			Harvard Universiteti	Şimal-Qərb Universiteti
2008		Pol Kruqman	ABŞ	"ticarət nümunələri və iqtisadi fəaliyyət yeriylə bağlı nəzəriyyələrinə görə"[48]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Prinston Universiteti
2009		Elinor Ostrom	ABŞ	"ümumi iqtisadi idarəetmənin təhlilinə verdiyi töhfələrə görə"[8]	Los-Anceles Kaliforniya Universiteti	İndiana Universiteti
		Oliver Uilyamson		"iqtisadi idarəetməni, xüsusən firmanın sərhədlərini təhlil etdiyinə görə"[8]	Karneq Mellon Universiteti	Pensilvaniya Universiteti, Berkli Kaliforniya Universiteti
2010		Piter Daymond	ABŞ	"qoşalaşdırma nəzəriyyəsinə verdiyi töhfələrə görə"[49]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Massaçusets Texnologiya İnstitutu
		Deyl Martinsen			Karneq Mellon Universiteti	Şimal-Qərb Universiteti
		Xristofor Pisserides	Kipr		London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbi	London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbi
2011		Tomas Sercent	ABŞ	"makroiqtisadiyyatda səbəb və təsirlə bağlı empirik tədqiqatlarına görə"[50]	Harvard Universiteti	Huver İnstitutu, Minnesota Universiteti
		Xristofor Sims			Harvard Universiteti	Minnesota Universiteti
2012		Elvin Rot	ABŞ	"sabit bölgülər nəzəriyyəsi və bazar dizaynının tətbiqinə görə."[51]	Stenford Universiteti	Stenford Universiteti, Harvard Universiteti
		Lloyd Şepli			Prinston Universiteti	Los-Anceles Kaliforniya Universiteti
2013		Eqini Fema	ABŞ	"aktiv qiymətlərinin empirik analizinə görə."[52]	Çikaqo Universiteti	Çikaqo Universiteti
		Lars Piter Hansen			Minnesota Universiteti	Çikaqo Universiteti
		Robert Şiller			Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Yel Universiteti
2014		Jan Tirol	Fransa	"bazar gücü və tənzimlənməsi ilə bağlı təhlillərinə görə".[53]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Massaçusets Texnologiya İnstitutu Tuluza İqtisadiyyat Məktəbi Bəşəri Elmlər üzrə Ali Təhsil Məktəbi
2015		Enqus Diton	Böyük Britaniya ABŞ	"istehlak, yoxsulluq və rifahla bağlı təhlillərinə görə".[54]	Kembric Universiteti	Bristol Universiteti, Prinston Universiteti
2016		Oliver Hart	Böyük Britaniya ABŞ	"müqavilə nəzəriyyəsinə verdiyi töhfələrə görə".[55]	Prinston Universiteti	Massaçusets Texnologiya İnstitutu, Harvard Universiteti
		Benqt Holmström	Finlandiya		Stenford Universiteti	Massaçusets Texnologiya İnstitutu, Yel Universiteti
2017		Riçard Taler	ABŞ	"davranış iqtisadiyyatına verdiyi töhfələrə görə".[56]	Roçester Universiteti	Kornel Universiteti, Çikaqo Universiteti
2018		Uilyam Nordhos	ABŞ	"iqlim dəyişikliklərinin uzun müddətli makroiqtisadi təhlilə inteqrasına verdiyi töhfələrə görə"[57]	Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Yel Universiteti
		Pol Romer		"texnoloji yeniliklərin uzunmüddətli makroiqtisadi təhlilə inteqrasiyasına verdiyi töhfələrə görə"	Çikaqo Universiteti	Nyu York Universiteti
2019		Abirjit Banerji	ABŞ Hindistan	"qlobal yoxsulluğun həllində tətbiqi yanaşmalarına görə"[58]	Harvard Universiteti	Massaçusets Texnologiya İnstitutu
		Ester Düflo	ABŞ Fransa		Massaçusets Texnologiya İnstitutu	Massaçusets Texnologiya İnstitutu
		Maykl Kremer	ABŞ		Harvard Universiteti	Harvard Universiteti

Ölkələr üzrə laureatların sayı

Bu günə qədər 84 insan İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatını qazanmağa layiq olub. 84 insanın ölkələrə görə sayı aşağıdakı cədvəldə verilmişdir. İki vətəndaşlığı olan laureatların hər bir ölkəsinə 0,5 bal əlavə olunmuşdur. Yəni bir insan həm İsrail, həm də ABŞ vətəndaşıdırsa, onda hər iki ölkəyə 0,5 bal əlavə edilir.

Ölkələr qeyd olunarkən mükafatı alan insanın mükafat aldığı vaxtki vətəndaşlığı əsas götürülüb.

Ölkə	Laureat sayı
ABŞ	58
Böyük Britaniya	7
Norveç	3
Fransa	2,5
İsveç	2
İsrail	1,5
Almaniya	1
Hindistan	1,5
Kanada	1
Niderland	1
SSRİ	1
Finlandiya	1
Kipr	0,5

Həmçinin bax

• İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı