Хуннуҙар (Һуннуҙар)
Үҙәк Азияла йәшәгән боронғо халыҡ / From Wikipedia, the free encyclopedia
Хуннуҙар (лат. hunni, соғд. hwn, ҡыт. 匈奴 сюннуға, башҡа кит. әйтелеше: **qʰoŋ — naː) боронғо күсмә халыҡ, беҙҙең эраға тиклем 220 йылдан беҙҙең эраның II быуатына тиклем Ҡытайҙан[1] төньяҡҡа табан урынлашҡан далаларҙа йәшәгән. Цинь Шихуаньди уларҙың һөжүменән һаҡланыу өсөн Бөйөк ҡытай диуарын төҙөгән. Хуннуҙар ҡытай империяһы Хань менән әүҙем һуғыштар алып бара, уның барышында күрше күсмә ҡәбиләләрҙе буйһондороп, берҙәм державаға берләшә. Һуңыраҡ Ҡытай һәм сянби ҡәбиләләре менән һуғыштар һөҙөмтәһендә, шулай үҙ-ара талаш-тартыш арҡаһында, Хунн державаһы тарҡала.
Хуннуҙар | |
Флаг | |
Нигеҙләү датаһы | Б. э. т. III быуат |
---|---|
Рәсми тел | Гуннский язык[d] һәм Монгол теле |
Донъя ҡитғаһы | Азия |
Административ үҙәк | Chanyu Ting[d] |
Идара итеү формаһы | каганат[d] |
Дәүләт башлығы вазифаһы | шаньюй[d] |
Ғәмәлдән сыҡҡан дата | V быуат |
Рәсми дине | Тәңреселек һәм шаманлыҡ |
Хуннуҙар Викимилектә |
Хунну тураһында боронғо ҡытай сығанаҡтарынан һәм археологик ҡаҙыныуҙар барышында табылған ҡомартҡыларҙан билдәле, уларҙың тәүгеләре XIX быуат аҙағында — XX быуат башында Ю. Д. Талько-Гринцевич (Ҡяхта ҡалаһы эргәһендәге суджа ҡәберлектәре) тарафынан табыла, ә һуңынан әһәмиәтлеләре XX быуат башында П. К. Козлов[2](Селенга үҙәнендә ноин-улин ҡурғандары) тарафынан табыла.