Вардё

Вард (норв. Vardø ) — Норвегиялағы ҡала һәм коммуна .

Вардё
Герб
Этнохороним	vardøværing[1], vardøværing[1], vårøyværing[1] һәм vårøyværing[1]
Дәүләт	Норвегия[2][3]
Административ үҙәк	Вардё[d]
Административ-территориаль берәмек	Финнмарк[d][4]
Сәғәт бүлкәте	UTC+1:00[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан	Варангер-фьорд[d][3]
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан	Варангер[d]
Хөкүмәт башлығы вазифаһы	мэр Вардё[d]
Хөкүмәт башлығы	Ørjan Jensen[d][5]
Халыҡ һаны	1982 кеше (1 ғинуар 2025)[6]
Сиктәш	Вадсё һәм Ботсфьорд[d]
Ҡулланылған тел	букмол[d]
Майҙан	600,61 км² (1 ғинуар 2020)[7]
Почта индексы	9950
Рәсми сайт	vardo.kommune.no
Төп көйләүсе текст	Act relating to municipalities and county authorities[d]
Число домохозяйств	1109[8]
Вардё Викимилектә

Географияһы

Варде фюлькала (административ берәмектә) Финнмарк — Варангер ярымутрауында, Норвегияның иң төньяҡ өлөшөндә урынлашҡан. Варяг ҡултығының төньяғында оҙонса Варде утрауында (оҙонлоғо 6 км) урынлашҡан.

Халыҡ

2008 йылдың 1 ғинуарына Нарвегияның үҙәк статистика бюроһы мәғлүмәте буйынса, ҡала халҡы 1930 кеше иҫәпләнә.^[9] Халҡтың төп массаһын норвегиялар тәшкил итәләр.

Транспорт

Ҡала Бөтә Норвегия шоссе юлдары системаһы менән бәйле. Утрау менән материк араһынан туннель һалынған.

Ҡалала (материк өлөшөндә) аэропорт эшләй.

Ҡаланың портына Хюртирутанан пассажир йүнәлешендәге ҡараптар инә.

Хужалыҡтағы әһәмиәте

Гавань, порттар, балыҡ сығарыу функциялар бар. Шунда уҡ Вардехюс, йәки Вардегуз (Vardøhus) — Норвегияның һәм донъяның иң төньяҡ урта быуаттарҙан ҡалған ҡәлғә урынлашҡан. Ҡәлғәлә, климатик сәбәптәр арҡаһында Вардела бик аҙ булған бер ағас үҫә, уны һыуыҡтан һәм елдән һаҡлап һәр ҡыш һайын урайҙар.?

Globus радары

1998 йылдан алып ҡалала Globus II (AN/FPS-129 «Stare Have») радары урынлаша. Радарҙың бурысы, Ер эргәһендә осоп йөрөгән суп - сарҙар артынан ҡарау.

II Радар Globus

Әммә, радар Рәсәй сигенә яҡын булғас һәм, Варде радарының американың ракеталарға ҡаршы булған оборона системаһы менән бәйле булыу ихтималы өсөн, станция Рәсәй менән Норвегия араһында дипломатик бәхәскә сәбәп булды^[10]. Рәсәй яғы, станцияның баш бурысы - ул баллистик ракеталарының ебәрелеуе артынан ҡарау, - тип һанай.^[10]. Күрәһең, радиолокация станцияһы ПРО АҠШ милли мәнфәғәтендә ҡулланыла ала, был, үҙ сиратында, ПРО-72 килешеүен туранан-тура боҙоу булып тора ^[11].

2017 йылдың майында Вардела тағы ла көслөрәк Globus III радарының монтажы башлана^[12].

Вардехус Ҡәлғәһе

Вардела 13-14 быуаттан тарихы күҙәтелгән Вардехус ҡәлғәһе урынлашҡан. Егерменсе быуатта ла ҡәлғә үҙ ролен Икенсе донъя һуғышында уйнай һәм әҙерәк төрмә булып торҙо. Әлеге ваҡытта ул туристар өсөн иҫтәлекле урын.

• Виды Вардё
• 
  Кирха Вардар
• 
  Вард Кирха, 1933 йылда