Городцов Василий Алексеевич

Городцов Василий Алексеевич (11 март (23 март) 1860 йыл — 2 февраль 1945 йыл) — Рәсәй империяһы һәм СССР археологы, Мәскәү дәүләт университеты профессоры.

Городцов Василий Алексеевич
Зат	ир-ат[1]
Гражданлыҡ	Рәсәй империяһы  СССР
Тыуған көнө	11 (23) март 1860 или 1860[1]
Тыуған урыны	Дубровичи[d], Рязанский район[d], Рязань округы[d], Мәскәү өлкәһе
Вафат булған көнө	2 февраль 1945({{padleft:1945|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:2|2|0}})
Вафат булған урыны	Мәскәү, СССР
Ерләнгән урыны	Новодевичье зыяраты[d]
Һөнәр төрө	антрополог, археолог, офицер
Эшмәкәрлек төрө	археология
Эш урыны	Государственный исторический музей[d] Институт археологии РАН[d] Мәскәү археология институты А. Л. Шанявский исемендәге Мәскәү дәүләт халыҡ университеты М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты Мәскәү философия, әҙәбиәт һәм тарих институты[d]
Уҡыу йорто	Алексеевское военное училище[d] Рязанская духовная семинария[d][2]
Ғилми дәрәжә	тарих фәндәре докторы[d][2]
Ғилми етәксе	Сизов, Владимир Ильич[d]
Аспиранттар	Борис Рыбаков[d], Артемий Владимирович Арциховский[d], Евтюхова, Лидия Алексеевна[d], Смирнов Алексей Петрович һәм Рыков, Павел Сергеевич[d]
Уҡыусылар	Артемий Владимирович Арциховский[d]
Хәрби звание	подполковник[d]
Ғәскәр төрө	Урыҫ император армияһы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Биографияһы

Василий Алексеевич Городцов 1860 йылдың 11 (23) мартында Рязань губернаһы Рязань өйәҙенең Дубровичи ауылында (хәҙер Рязань өлкәһе Рязань районы) тыуған.

1880 йылдан 1906 йылға тиклем хәрби хеҙмәттә була һәм бер үк ваҡытта фәнни йәмғиәттәрҙә һәм ойошмаларҙа: Рязань архив комиссияһы (1889—1892), Ярославль архив комиссияһы (1898—1899), Мәскәүҙең тарихи музейында (1903 йылдан) хеҙмәттәшлек итә.

Отставкаға сыҡҡас, 1929 йылға тиклем эшләгән тарихи музейға даими эшкә урынлаша. Уның менән музейҙың археология залдарының киңәйеүе һәм төп экспозицияһы, музей буйынса күрһәткестәр баҫмаһы (1921—1923) бәйле. 1907—1914 йылдарҙа Мәскәү Археология институтында, 1915—1918 йылдарҙа Шанявский исемендәге халыҡ университетында археологиянан уҡыта. 1918 йылдан башлап Мәскәү университеты профессоры, һуңыраҡ Чернышевский исемендәге Мәскәү философия, әҙәбиәт һәм тарих институтында профессор; ике вузда ла археология кафедраһын етәкләй. Бер үк ваҡытта СССР Фәндәр Академияһының материаль культура Тарих институты хеҙмәткәре ҙә. Бик күп уҡыусылар ҡалдырҙы.

1920 йылда В. А. Городцов һәм Австрия археологы Геро фон Мергарт менән ҙур низағлаша, уны Городцов палеолит һәйкәлдәрен фальсификациялауҙа ғәйепләй^[3] .

РАНИОН археология секцияһын ойошҡандан алып етәкләй. Бер нисә йыл РСФСР Халыҡ комиссариаты баш Археология фәненең бүлеген етәкләй. Ул күп кенә совет һәм сит ил фәнни йәмғиәттәренең һәм учреждениеларының маҡтаулы һәм тулы хоҡуҡлы ағзаһы була. 1941 йылдан Мәскәү дәүләт университетының тарих факультеты профессоры.

Ул 1945 йылдың 2 февралендә вафат була. Мәскәүҙә Новодевичье зыяратында ерләнә.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• РСФСР-ҙың атҡаҙанған ғалимы (1/14/1943)
• Ленин ордены (11/04/1944) - мәҙәни төҙөлөш өсөн белгестәр әҙерләүҙә күренекле хеҙмәттәре өсөн

Фәнни эшмәкәрлеге

Уның төп ғилми хеҙмәте 1888 йылда Ока неолит майҙандарын өйрәнеү булды.

Илдең оло территорияһында үткән Огородовтың күп һанлы ҡаҙылмалары бай археологик материал бирҙе, бигерәк тә бронза осоронда. Уның культуралары серияһын асты, уларҙы периодизациялау.

СССР көньяғы археологик тарихының өс стадияһын билдәләп үтә: соҡорло, катакомбалы, буралы. Беренсе тапҡыр фатьяновск, волосовка һәм урман һыҙаттарының башҡа мәҙәниәттәрен айырып күрһәтә. Киммериялылар өсөн археологик база яһай^[4]. Скиф-ер һөрөүселәр археологияһын (Бельск ҡалаһы тикшеренеүҙәрен) байыта. Дьяков һәм Городец мәҙәниәтен (Кәшер ҡаласығын, Муром янындағы Болотьевский ҡәберлеген табыу һ.б.) өйрәнеүгә ҙур өлөш индерә.

СССР территорияһында беренсе тапҡыр палеолит кешеһенең ҡаҙылдыҡтарын аса һәм тикшерә ( Тимонова сайты, 1928). Беренсе тапҡыр ул боронғо Рязандә ҙур ҡаҙыныу эштәре алып бара. Боронғо тормышның иҡтисади нигеҙҙәрен өйрәнә.

Археология эшен геология өлкәһендә эҙләнеүҙәр менән бергә алып бара. Дүртенсел соҡорҙарҙы, бигерәк тә Ока дюналарына һәм террасаларына күҙәтеү үткәрә. Ул Ярославль тирә-яҡ Үрге юра формаларын өйрәнеү, далаларҙа ҡара тупраҡтың үҫеүе һәм юғалыуы менән шөғөлләнә. Ул геологик проблемалар буйынса тиҫтәнән артыҡ мәҡәлә, шул иҫәптән «К вопросу об установлении натурального масштаба по времени аллювиаль отложения в долинах кесе Омской системы» мәҡәләһен яҙа.

Ул археологик ҡомартҡыларҙың ялан тикшереү методикаһын булдыра, СССР-ҙың боронғо әйберҙәрен фәнни классификациялай, археологияла типологик һәм сағыштырма ысулдар теорияһын эшләй.

"Палеометалл" терминын актив әйләнешкә кертә^[5] .

Хеҙмәттәре

Ике йөҙҙән артыҡ фәнни хеҙмәт авторы. Шул иҫәптән:

• Результаты археологических исследований в Изюмском уезде Харьковской губернии // Труды XII Археологического съезда. — М., 1901.
• Результаты археологических исследований в Бахмутском уезде Екатеринославской губернии // Труды XIII Археологического съезда, т. I. — М., 1907.
• Первобытная археология. — М., 1908.
• Бытовая археология. — М., 1910.
• Культуры бронзовой эпохи в Средней России // Отчёт Российского исторического музея в Москве за 1914 г. — М., 1915.
• Археология. Т. 1. Каменный период. — М. — П., 1923.
• Археологическая классификация. — М., 1925.
• Дако-сарматские религиозные элементы в русском народном творчестве // Труды Исторического музея. — М., 1926.
• К вопросу о Киммерийской культуре // Труды Научно-исследовательского института археологии и искусствознания, том II. — М., 1927.
• Типологический метод в археологии. — Рязань, 1927.
• Старшее Каширское городище // Известия Государственной академии истории материальной культуры. — Вып. 85. — М.; Л., 1933.
• Тимоновская палеолитическая стоянка. — М. — Л., 1935.