Томск

Томск — Томск өлкәһенең административ үҙәге. Томь ярында ята. 574 002 кеше йәшәй (2018).

Ҡала
Томск
Флаг Герб
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Томск өлкәһе
Координаталар	56°29′19″ с. ш. 84°57′08″ в. д.HGЯO
Эске бүленеш	4 район: Кировский, Ленинский, Октябрьский, Советский
Мэр	Иван Кляйн
Нигеҙләнгән	1604
Ҡала с	1629
Майҙаны	294,6 км²
Бейеклеге	80 м
Халҡы	574 002 кеше (2018)
Телефон коды	+7 3822
Почта индексы	634xxx
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	70
ОКАТО коды	69 401
ОКТМО коды	69 701 000 001
Рәсми сайт	admin.tomsk.ru  (рус.)
Награды
Томск

Тарихы

XVII—XIX

160 йылда Мәскәүгә Борис Годунов һарайына Урыҫ дәүләтенә инеү тураһындағы ғариза менән кенәз Тоян етәкселегендә Себер татарҙары вәкилдәре бара^[1].

Совет осоро

2006 йылда Томскиҙа Ангела Меркель һәм Владимир Путин осраша^[2][3].

Фән һәм мәғариф

1. Рәсәй Президенты ҡарамағындағы Халыҡ хужалығы һәм дәүләт хеҙмәте академияһы(РАНХиГС) филиалы.
2. Томск политехник университеты
3. Томск медицина университеты

Билдәле шәхестәре

• Готман Альфред Леонидович (2.10.1947), ғалим-инженер-төҙөүсе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәре докторы (1995), профессор (2008). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған (1997), Рәсәй Федерацияһының почётлы төҙөүсеһе (2007). Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (2008).
• Жеравина Әнисә Нурылғаян ҡыҙы (22.05.1932), ғалим-тарихсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы, йәмәғәтсе. 1965 йылдан Томск дәүләт университеты уҡытыусыһы. Тарих фәндәре докторы (1989), профессор (1990). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған юғары мәктәп хеҙмәткәре (2011) һәм почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2002).
• Камалетдинов Морат Абдулхаҡ улы (18.07.1928—1.07.2013), нефтсе геолог, геология-минералогия фәндәре докторы (1972), Башҡортостан Фәндәр академияһы академигы (1991), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1976), Рәсәй тәбиғәт фәндәре академияһының почётлы ағзаһы, Рәсәй Экология академияһы һәм Урал Геология академияһы академигы.
• Мельников Борис Васильевич (8.08.1923—6.12.1951), 1939 йылда Өфө аэроклубын тамамлаған һәм Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби осоусы, эскадрилья командиры урынбаҫары, гвардия өлкән лейтенанты. Советтар Союзы Геройы (1945)^[4].
• Степанов Лев Борисович (26.12.1908—25.06.1971), композитор. 1939 йылдан СССР Композиторҙар союзы ағзаһы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Беренсе башҡорт балеты «Сыңрау торна» авторҙарының береһе. Сталин премияһы лауреаты (1951)^[5].

Климат

Ҡала климаты
Күрһәткес	Ғин	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Йыл
Абсолют максимум, °C	3,7	7,1	17,7	26,5	34,4	34,7	35,9	33,8	31,7	25,1	11,6	6,5	35,1
Уртаса максимум, °C	−13	−9,6	−1,1	7,0	17,5	22,3	24,8	21,7	14,4	6,0	−4,8	−11,1	6,2
Уртаса температура, °C	−17,1	−14,7	−7	1,3	10,4	15,8	18,7	15,7	9,0	1,7	−8,3	−15,1	0,9
Уртаса минимум, °C	−20,9	−18,9	−11,9	−3,3	4,7	10,5	13,7	11,1	5,1	−1,3	−11,4	−18,9	−3,5
Абсолют минимум, °C	−55	−51,3	−42,4	−31,1	−17,5	−3,5	1,5	−1,6	−8,1	−29,1	−48,3	−50	−55
Яуым-төшөм нормаһы, мм	35	24	25	34	41	61	75	67	50	55	52	49	568
Сығанаҡ: [6]

Ҡояш уты, айға сәғәт[7].
Месяц	Янв	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Год
Солнечное сияние, ч	56	105	171	225	257	315	316	254	171	87	51	40	2048