Түбәнге Новгород

Түбәнге Новгород (рус. Нижний Новгород) (1932—1990 йылдарҙа — Горький) — Түбәнге Новгород өлкәһенең үҙәге. Халыҡ һаны буйынса Мәскәү, Санкт-Петербург, Новосибирск, Екатеринбург ҡалаларынан һуң илдә 5-се урынды биләй. Волга буйы федераль округы үҙәге.

Түбәнге Новгород
Байраҡ[d]	Герб[d]
Нигеҙләү датаһы	1221
Рәсми атамаһы	Нижний Новгород
Кем хөрмәтенә аталған	Бөйөк Новгород һәм Городец[d]
Этнохороним	Nizhegorodian, нижегородцы, нижегородец һәм нижегородка
Нигеҙләүсе	Юрий Всеволодович[d]
Рәсми тел	урыҫ теле
Девиз тексы	Купно за едино, All together for one, Todos juntos para uno, Tutti insieme per uno һәм Tous ensemble pour un
Донъя ҡитғаһы	Европа
Дәүләт	Рәсәй[1]
Административ үҙәге	Түбәнге Новгород өлкәһе, Волга буйы федераль округы һәм Город Нижний Новгород[d][1]
Административ-территориаль берәмек	Город Нижний Новгород[d][1]
Сәғәт бүлкәте	UTC+3:00[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан	Волга, Ока[d] һәм Почайна[d]
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан	Волга буйы федераль округы
Хөкүмәт башлығы вазифаһы	Мэр
Хөкүмәт башлығы	Шалабаев, Юрий Владимирович[d][2]
Башҡарма власть	Мэрия Нижнего Новгорода[d]
Закондар сығарыу органы	Нижегородская городская дума[d]
Халыҡ һаны	1 198 245 кеше (1 ғинуар 2025)[3]
Идари бүлектәре	Автозаводский район[d], Сормовский район[d], Канавинский район[d], Советский район[d], Ленинский район[d], Московский район[d], Приокский район[d] һәм Нижегородский район[d]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	200 метр
Туғандаш ҡала	Эссен[4], Линц[5][6], Филадельфия[7], Нови-Сад[8][9], Минск[10], Цзинань[d][11], Матансас[d][12], Сувон[d][13], Сант-Бой-де-Льобрегат[d][14], Сухум[15], Дьёр[d][16][17], Бельцы[d][18], Добрич[19], Ираклион[20], Хэфэй[d][21], Симферополь һәм Барселона
Сиктәш	Түбәнге Новгород өлкәһе, Бор[d], Дзержинск, Кстово[d], Балахна[d] һәм Город Нижний Новгород[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Тимер юл һыҙаты	Горьковская железная дорога[d]
Майҙан	410,6 км²
Почта индексы	603000–603999
Рәсми сайт	admgor.nnov.ru
Һәйкәлдәр исемлеге	Список памятников культурного наследия Нижнего Новгорода (левый берег)[d], Список памятников культурного наследия Нижнего Новгорода (правый берег)[d], Список памятников культурного наследия Нижнего Новгорода (Кремль и монастыри)[d], Список памятников культурного наследия Нижнего Новгорода (кладбища)[d] һәм Список памятников культурного наследия Нижнего Новгорода (утраченное)[d]
Изге ҡурсалаусы	Юрий Всеволодович[d]
Тема иҡтисады	экономика Нижнего Новгорода[d]
Иң тәүге яҙма ваҡыты	1221
Аббревиатуралар таблицаһындағы ҡыҫҡартыу	Н. Новгород
Урындағы телефон коды	831
Номер тамғаһы коды	52, 152 һәм 252
Категория для почётных граждан субъекта	Категория:Почётные граждане Нижнего Новгорода[d]
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы	Категория:Түбәнге Новгородта ерләнгәндәр
Элементтың күренеше өсөн категория	Category:Views of Nizhny Novgorod[d]
Түбәнге Новгород Викимилектә

География

Волга һәм Ока йылғалары ярында урынлашҡан.

Тарих

1714—1929 йылдарҙа Түбәнге Новгород губернаһының үҙәге.

Билдәле шәхестәре

• Голдобин Сергей Анатольевич (22.09.1954—21.01.2011), архитектор. 1990—2011 йылдарҙа Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. Рәсәй Федерацияһының почётлы (2005) һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған (1992) архитекторы, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (2000).
• Чернов–Шер Александр Александрович (4.11.1863—2.05.1948), йырсы, педагог. 1892—1917 йылдарҙа Рәсәй империяһының төрлө ҡалаларында опера театр артисы, 1922 йылдан Башҡорт музыка техникумы (хәҙер Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1940)^[22].

Мәғариф

1. Н. И. Лобачевский исемендәге Түбәнге Новгород дәүләт университеты
2. Волга дәүләт һыу-транспорт университеты
3. Козьма Минин исемендәге Түбәнге Новгород дәүләт педагогия университеты
4. Р. Е. Алексеев исемендәге Түбәнге Новгород дәүләт техник университеты

Климат

Һылтанмалар

• Официальный сайт Администрации г. Нижнего Новгорода 2017 йыл 25 сентябрь архивланған.
• Ҡала Түбәнге Новгород