From Wikipedia, the free encyclopedia
Bedau (dt.: Beton - sog. Betong, engl.: concrete) is a kinstlicha Stoa, dea wos aus Wossa, an Bindemittl (Zement), Stoanskeanungan (friacha Zuaschlog gnaunt), Poren, Zuasotzstoffn und Zuasotzmittl bsteht. Ea kriagt seine Eignschoftn duach de Hydratatiaun vom Zement. Da Bedau hod a hoche Druckfestigkeit. De gresstn Vuatäu san de Wiatschoftlikeit, Fuamboakeit, Dauahoftigkeit und hoche Feiafestigkeit.
Ma unterscheidt:
Noch da Dichtn:
Ob Eisn drin san:
Noch da Heastölung:
De Festigkeit van Bedau hängt oh vo da Zementfestigkeitsklassn, da Festigkeit vom Zuaschlog, dem Wossa-Bindemittlwert und da Vadichtung. Da Bedau hod a guade Wärmespeichafähigkeit, owa a schlechte Wärmedämmfunktion. Ea hod a guade Luftschoidämmung, owa a schlechte Trittschoidämmung. Aa Daumpfdiffusion is nua schwaa megli.
Bliatn nennt ma a Wossaohsondarung aun da Obaflächn infoige vo Sedimentation. Kriachn oda Schwindn nennt ma a Volumsvamindarung infoige vom Ohbindn.
Bedau (des Wuat is 1753 vom franzesischn Ingenieur Belidor eigfiaht wuan) woa scho in da Antikn bekaunt. De Rema haum zwischn zwoa Scholungan Stoana aufgschlicht und nocha mit an giaßfähign Mäuta iwagossn, so dass de Zwischnraim' aufgfüüt wuan san. Des is heit ois Remischa Bedau bekaunt. Ois Bindemittl haums Koichhydrat mit Ziaglmöö oda vuikaunische Oschn vawendt (opus caementitium), z. B. des Pantheon in Rom, des steht no imma. 1791 hod da Englända John Smeaton de hydraulischn Koich genaua eafuascht, 1796 hod da James Parker den Romancement aus brenndn Koichmergl eafundn. 1824 hod da Joseph Aspdin an Romancement mit an hochn Deglghoid heagstööt, den sognauntn Portlaundzement (benaunt nochm Portlaundstoa, wäu dea aa de gleiche Forb hod). In Östareich hod da Alois Kraft 1857 in Perlmoos bei Kuafstoa es easchte Moi Portlaundzement eazeigt. 1880 is da Bauuntanehmung Pittel & Brausewetter glungan, eahna Projekt vo da Kanäulisatiaun in Pressburg in da Bedaubauweisn zan duachsetzn. In de Zwanzgajoah is de Bedaupumpn und da Spritzbedau eafundn wuan. Ob de Sechzgajoah hod se aa da Transportbedau duachsetzn kennan, vuahea is a imma vua Uat gmischt wuan.
Da sognaunte Zementloam entsteht ausm Zement, waunst eahm mim Wossa vamischt. Da Zementloam ummauntlt de Stoanakeanung, und bickts zaum. Duachs Eahärtn entsteht da Zementstoa - des is a chemischa Vuagaung duach de Hydratatiaun vo Kalziumsilikatn; es kennan aa aundare chemische Vabindungan aun da Eahärtung beteiligt sein, wia Aluminate oda Aluminatferrite (da Bedau drickat ned oafoch aus!). Zua vuiständign Hydratatiaun san ca. 21-25 Massnprozent Wossa notwendig (Kristoiwossa vo de Hydratphasn). Zuasätzliche 15 m% Wossa san ois Dispersiaunsmittl fia de Hydratphasn notwendig (Gelwossa), des Iwaschusswossa wiad in de Kapillarporen eiglogat und varingat da de Festigkeit, Frost-Taubständigkeit, Dichtn und Dauahoftigkeit vom Bedau.
Wichtig is des Vahötnis vo de Massn vom Zement zan Wossa, da sognaunte W/B-Wert oda W/Z-Wert, der suitat 0,4 - 0,55 betrogn (z. B. doppet so vü Zement wia Wossa). Z'vü Wossa vaschlechtat da de Eignschoftn vom Bedau (Kapillarporen). Bei da Berechnung is aa da Feichtigkeitsghoid vo de Zuaschläg zan beochtn. Wichtig is, des Aunmochwossa deaf koane Chloride ned enthoidn.
Hochweatiga Zement (CEM 42,5 und 52,5) wiad fia hochweatign Bedau vawendt, zan Bedaunian bei koida Wittarung und fia kiazare Ausschoifristn (schnölara Baufuatschritt). Zement is ca. zwoa Maunad logafähig. Des Aumochwossa muass Trinkwossaqualität haum, sunstan is zan nochweisn, dass sa se fian Bedau eignat.
De Zementhydratatiaun is a stoak exotherme Reaktiaun, des muasst bei voluminösn Bauweakn beachtn (z. B. Staumauan). Bei da Reaktiaun mim Wossa (Hydratatiaun) büdn se Kalziumsilikathydrat-Fosan, kuaz CSH, de wos se mitaranaund vafüüzn und so de Festigkeit bewiakn. Daneben wiad Ca(OH)2 freigsetzt, des wos alkalisch is. De untaschiedlichn Klinkaphasn reagian untaschiedli schnöö. Am schnööstn reagiats C3A zua Tetrakalziumaluminathydrat. Duachn Zusotz vo kloanan Mengan Gips im Zementwerk büdt se stottdessn Ettringit („Trisulfat“) bzw. späta draus Monosulfat. Da Zement bleibt so vaorwadboa. (Söwa deafst des nia mochn, Zement und Gips zaummischn!)
De wichtigstn Klinkaphasn san:
Phasn vo da Hydratatiaun:
De Reaktiaunsgleichungan lautn:
Beiträg vo de oanzlnan Klinkaphasn zua Festigkeit:
De Zuaschläg miassn fest sei und ned vaunreinigt. Des haßt, koane tonign, vawittertn oda schiefrign Stoana. De Kormform suitat drungan sei (l : b ≤ 3 :1), wäu Keana mit großn Obaflächn z'vü Zementloam bindn. Ohschlämmbare Bstaundtäu (< 0,002 mm) vahindan den festn Vabund vom Zuaschlog mim Zementloam. Vo da Fuam täut ma de Keana in Rund- und Kauntkoan ei. Bei Koangressn iwa 4 mm entsteht Bedau, drunta kriagst Mäuta (Mauamäuta, Putzmäuta, Estrichmäuta).
Ma untascheidt zwischn Locka- und Festgstoa.
Flusskias, Flusssaund, Gruamkiassaund, vuikaunische Ohlagarungan:
ausm Stoabruch, z. B. Koichstoa, Basalt, Diabas, Magnetit, ...:
Des zualässige Greßtkoan hängt oh vo da Dickn vom Bautäu oda da Bedauiwadeckung vo da Bewehrung:
Dassd a dichtes Gefüge kriagst, wosd möglichsd wenig Zementloam brauchst, muasst de Koangressn genau aufanaund ohstimman. Des mocht ma aunhaund vo Sieblinian. De Keanungan wean duach de Maschnweitn vo de Sieb' in de fuigendn Nenngressn eitäut: 0,25, 1, 4, 8, 16, 32, 63 (es gibt a no aundare). Do hod ma an Siebturm, wo obm es grebste Sieb is und untn es feinste. Nocha nimmt ma jeds Sieb owe und schaut, wiavü dass drauf liagn bliem is. Beispü: de Koangruppn 4/8 enthööt Kias in da Keanung vo 4 bis 8 mm, mit an gwissn Autäu aun Iwa- und Untakoan - des haßt, de Keanung fööt duachs 8er-Sieb und bleibt aum 4er liegn. Fia jeds Sieb wiad da Duachgaung und da Rückschlog eamittelt, des wiad in a Diagraum eizeichnat, des is de sognaunte Sieblinian.
Meistens Wiedavaweatung vo industriöön Ohfoiproduktn.
Is a Ne'mprodukt vo da Stoieazeigung, de Hochofnschlackn schwimmt aufm Roheisn.
Rezyklierta Bedau wiad zaklanat und es brochane Koan wiedavawendt
Kummt in da Natua ois Tonschiefa vua, des wiad mit vadaumpftm Wossa aufbläht.
Zua Ohschiamung vo medizinischn Aulagn (Röntgn) nimmt ma Zuaschläg mit ana hochn Rohdichtn.
Aus natialichn Hortstoana wie Basalt, Diabas, Quarzit, Porphyrit; de wean fia hechare Aunfordarungan wie im Industrie- oda Autobauhnbau vawendt. Es wean kinstliche Schmöözn wia synthetischa Korund zuagsetzt.
Im Zementstoa kennan Zuaschläg in Fosaform a Zugbewehrung büdn.
Natialiche Stoana mit oana bstimmtn Mengn Wossa wean bei 1000 - 13000 °C eahitzt. Daduach beginnt a Schmöözvuagaung; des Wossa vadaumpft und blahtn Stoa auf (aufs 15- bis 20-foche Voluman).
Zuasotzstoffe san fein vatäulte Stoffe, die währendm Mischvuagaung zuage'm wean. Daduach kaunst maunchane Eignschoftn vabessan.
Es kennan no Zuasotzmittl (wenige Gramm) in Bedau eine tropft wean, um de Eignschoftn vom Frisch- oda Festbedau zan vaändan. Se miassn grundsätzlich fuigende Aufordarungan erfülln: Wiaksamkeit, Unschädlichkeit und Chloridfreiheit. De Dosierung eafuigt nochm Zementgwicht. Fia Rezeptbedau (Bedau auf Kloabaustöön) diafn koane Zusotzmittl vawendt wean.
Waunst an flissigan Bedau wüüst, deafst ned oafoch meah Wossa dazuaschittn, weu sunstn ändert se da W/Z-Wert und damit aa de Festigkeit. Drum gibts Bedauvaflissiga, mit denenst a bessare Vaoaweitbarkeit, an geringan Wossaauspruch, a hechare Festigkeit und Dichtigkeit sowia a vabessate Frostbeständigkeit kriagst. Megliche Nochtäu san Bliatn, Ändarung vom Eastorrungvahoidn, Beeiflussung vo da Luaftpornfiahrung und vo de Luaftpornkennweate.
Fliaßmittl brauchst fiara seah hoche Wossaeisporung, owa v. a. fia de Heastöllung vo Fliaßbedau oda SCC (sööbstvadichtenda Bedau). So kriagst a wesentlich oafochare Vadichtung, leichtars Ausfülln vo kompliziatn Scholungan, oafochars Bedaunian vo stoak bewehrtn Bautäun und a hoche Frühfestigkeit. Owa es kau da passian, dass se da Bedau entmischt, dass a zan Bliatn auhebt, Schwindrisse büdt, wauns woam und windig is, oda dass se's Eastorrungsvahoidn und de Luaftpornkennweate ändan.
Stabilisiera vamindan des Ohsondan vo Zugabewossa, des haßt, des Bliatn. So kriagst a bessare Vaorweidboakeit und a gringare Entmischung. Negative Eiflüsse kennans auf de Luaftpornkennweate und de Festigkeit haum.
Luaftpornbüdna eazeign da a gwisse Auzoi vo kloanan Luaftporn, de im eahärtetn Bedau gleichmäßig eahoidn bleim. Bei Frostbelostung stehngans ois Expansiaunsaime zua Vafügung; da Bedau wiad frost- und tausoizbständiga, de kapillare Saugfähigkeit wiad vamindat. Da Nochtäu is a meglicha Festigkeitsohfoi.
Eastorrungsbschleiniga varingan de Zeit vom Beginn vom Iwagaung vom plastischn aufn festn Zuastaund. Vortäu san kuaze Vaorwadungszeid, schnölare Festigkeitsentwicklung und bessare Haftung (z. B. fia Spritzbedau). Dofia is de Festigkeit meglichaweis bei spädan Prüfterminan varingat.
Eahärtungsbschleiniga erhöhn de Aunfaungsfestigkeit vom Bedau. Daduach wiad a gfrierbständig; nocha kaunst aa bei tiafn Temparatuan bedaunian (Frostschutzmittl) und du kaunst ihn Bedau fricha ausschoin. Dofia is de Festigkeit meglichaweis bei spädan Prüfterminan varingat.
Vazegara erhähn de Zeit vom Beginn vom Iwagaung vom plastischn aufn festn Zuastaund. Drum kaunst ihn Bedau länga beorwadn und aa bei hochn Temparatuan bedaunian. Temparatuaspaunungan wean varingat und de 28-Toge-Festigkeit erhäht. Durch a stärkare Wärmeentwicklung bsteht de Gfoah vo Spaunungsrissn.
Dichtungsmittl varingan de kapillare Wossaaufnauhm vom Festbedau; nocha kaunst ihn bessa vaoawadn, ea kriagt a hechare Festigkeit und Dichtigkeit. Megliche Nochtäu san Bliatn, Beeiflussung vom Eastorrungsvahoidn und vo de Luftpornkennweate.
Da Bedau kau ois Uatbedau, Staumpfbedau, Pumpbedau oda Spritzbedau eigsetzt wean. Noamäulaweis wiad easchta de Scholung aufgstööt, da Bewehrungskorb eibrocht, da Bedau eineglaat (in Schichtn vo 40 cm) und nocha vadicht.
De Scholung is de Fuam, wosd ihn Bedau eine laarst. Des is de exakte Negatiavfuam vo da spädan Gstoit. Ma untascheidt zwischn noamäula Scholung, bleibanda Scholung und valurena Scholung. De Bemessung vo da Scholung hängt oh vom Frischbedaudruck, und dea wiedarum vo da Konsistenz, da Frischbedaurohdichtn, dem Rüttlvafoahn, da Rüttldaua, da Frischbedautemperatua, da Steiggschwindigkeit währendm Bedaunian, da hydrostatischn Druckhechn in da Scholung und dem Eastorrungsend vom Bedau. In da Norm san Scholungsdrücke vo 30 bis 100 kN/m² Scholungsflächn vuagsehn. Ois Schoihaut vawendt ma serienmäßig gfeatigte Schoitofln aus Speahuiz oda dreischichtig valoamtn Huiz. Auf da Obaflächn hosd de Brettastruktua oda a hochdruckvapresste Kunstharzbschichtung; de Schoitafln san vo 50/100 bis 100/600 cm groß. De Schoihaut wiad aufn Scholungsträga bfestigt. Dassd das nocha wieda leicht owe kriagst, muasst das vorher eiöin. Waun da Bedau fest gnua is, kaunst eahm ausschoin (fia seitliche Scholungan: 3 N/mm² - nach 1 bis 2 Togn, fia trogende Scholungan: 80 % vo da rechnarischn Endfestigkeit - nach 1 bis 2 Wochn). De Scholung wiad gemäß Schoiplan aufgstöt. Wichtig is, es muass gnua Plotz nocha zan Entfeanan vo da Scholung vuahaundn sei.
Noamäulaweis mocht ma a dopplhäuptige Scholung, des haßt, auf beidn Seitn vo da spätan Bedauwaund. Ma untascheidt zwischn Rauhman-, Träga-, Kletta- und Stütznscholungan. A Beispü fiara moderns Schoisystem is Framax und Alu-Framax vo Doka. Alu-Framax hod den Vuatäu, dassd koan Kran ned brauchst, weu de Elemente leichta san.
De Decknscholung muass des gaunze Gwicht vom Bedau und vo da Bewehrung trogn. Des obaste is de Schoihaut, de vo Trägern untastützt wiad. De Träga wean vo da Untastöllung untastützt; de bsteht aus Schraubspindln und Metoisteha, Hoizsteha miassn imma auf Käun glogat sei. Ma unterscheidt flexible Decknscholungssysteme, Deckntische und Rauhmengerüste. Um Duachbiegungan durch Kriechn oda Schwindn zan vameidn, miassn nachm Ausschoin no Hüüfsstützn (Spindlstützn) aufgstöt wean.
Wäu da Bedau a hoche Druckfestigkeit (um de 30 N/mm²) aufweist, owa a schlechte Zugfestigkeit (3-5 N/mm²), legt ma duatn, wo Zug auftritt, Bewehrungseisn eine (bei Biegeträga is des noamäulaweis auf da Untaseitn), des is da Stoibedau, wäu da Stoi kau a Zugfestigkeit vo 300-500 N/mm² aufnehman. Da Stoibedau funktioniat nua, wäu Stoi und Bedau eppa die sööm Wärmedehnungskoeffizientn (ca. 10−5/K) haum. Um a guade Haftung im Bedau zan gwährleistn, diafn nua Rippntorstähle vawendt wean. Da Stoi muass vuiständig vom Bedau umge'm sei, wäu da Bedau duach sein hochn pH-Wert den Stoi vua Korrosiaun schützt. De Mindestiwadeckung cnom beträgt 3 cm; damit de eighoidn wiad, muasst Ohstaundshoida vawendn. Fia de Aufnauhm vo Quea- und Toasiaunskräfte wean in da Regl Bügl vawendt, bei Säuln hööfns aa gengans Ausknickn vo da Längsbewehrung. De Stoieilagn wean laut Bewehrungsplan valegt.
Damit de Luftporn ausm Bedau aussetriem wean und de oanzelnan Schüttlogn mitanaund vabundn wean, muass da Bedau so laung vadichdt wean, bis a a gschlossane Obaflächn eahööt und koane Luftblosn meah aufsteign. Du kaunst ihn Bedau duach Staumpfn, Stochan oda mit da Rüttlfloschn vadichtn; wosd wöst, hängt vo da Konsistenz oh. Bei an woachan Bedau reicht Staumpfn oda Stochan, sonst muasst an Rüttla vawendn. Da Ohstaund vom Rüttla zur Scholung sui gressa wia 10 cm sein, alle Stöön muasst gleich laung rüttln. Dabei muasst aufpassn, dassd de Bewehrung ned berührst. Ma unterscheidt Innan-, Scholung- und Owaflächnrüttla. Da Rüttla is ned dazua da, dassd ihn Bedau in da Schalung vatäulst. A poa Volumsprozent an Poren wean nocha imma no drin sein.
Um de gfuadate Bedaugütn zan eareichn, muass da Bedau so laung nochbehaundlt wean, bis de Aunfaungsfestigkeit eareicht is. Ea is vua da Sunn, vua Hitzn, Frost, Regn und Wind zan schützn. Damit da Eahärtungsprozess so owerennan kau wiara suit, muasst de Bedauobaflächn mit Wossa auspritzn, ihn Bedau mit ana Folie ohdeckn oda an chemischn Vadunstungsschutz aufbringan, sunst kriagst Risse eine.
Waun de Bedauowaflächn sichtboa bleibt, san gwisse Kriterien zan eafüün. Wäu de Owaflächn des Ohbüd vo da Scholung is, kauns a Brettstruktua aufweisn, a glatte Owaflächn oda a strukturiate (z. B. durch Gummimattn in da Scholung).
De Bedaugütn is de Summan vo de Eignschoftn, de wos vom frischn und hoatn Bedau valaungt wean. Se hängt oh vo da Gütn vo de Ausgaungsstoff', vom richtign Mischungsvahöötnis, vo da Vaorwadung und Vadichtung, vo da Nochbehaundlung und vom Schutz vom greanan Bedaun vua schädlichn Wedaeiflüssn.
De Konsistenz gibt au, wia zachflüssig dass da Bedau is. Woache Konsistenzn wean noamäulaweis mim Ausbroatmoß a bstimmt, steife mim Vadichtungsmoß v.
Konsistenzbereiche vom Frischbedau noch ÖNORM B 4710-1 | ||||
---|---|---|---|---|
Konsistenzbereich | Ausbroadtmoßklassn | Vadichtungsmoßklassn | ||
Klass | Ausbroadtmoß [mm] | Klass | Vadichtungsmoß | |
seah steif | – | – | C0 | = 1,46 |
steif | F1 | ≤ 340 | C1 | 1,45 bis 1,26 |
plastisch | F2 | 350 bis 410 | C2 | 1,25 bis 1,11 |
woach | F3 | 420 bis 480 | C3 | 1,10 bis 1,04 |
seah woach | F4 | 490 bis 550 | – | – |
fliaßfähig | F5 | 560 bis 620 | – | – |
seah fliaßfähig | F6 | 630 bis 700 | – | – |
Sööbstvadichtenda Bedau | – | > 700 | – | – |
Da Bedau wiad in 16 Festigkeitsklassn eitäut. Wäu de Prüfvafoahn in anglikaunischn Ländan a wengl aundas ausschaun ois wia bei uns, wean zwoa Weate auge'm; da easchte is de Zylindadruckfestigkeit und da zwoate de Wiafldruckfestigkeit in N/mm², gmessn nach 28 Togn, z. B. C 25/30 (C fia concrete); des woa friacha da B 300. Da Wiafl (Kauntnläng 15 cm; is in unsan Broadn ibli) oda Zylinda (30 cm hoch, 15 cm Duachmessa) wiad via Wochn laung im Wossa glogat und nocha in gnormtn Vasuachn prüft.
Iwawochungs- klassn |
Festigkeitsklassn | charakteristische Zylinda- druckfestigkeit (N/mm²) |
Mittlweat vo da Zylinda- druckfestigkeit (N/mm²) |
Mittlare Zugfestigkeit (N/mm²) | Mittlara E-Modul (N/mm²) | Bezeichnung noch da oidn DIN 1045 |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | C8/10* | 8 | —[A 1] | —[A 1] | —[A 1] | B10 |
C12/15 | 12 | 20 | 1,6 | 27000 | B15 | |
C16/20 | 16 | 24 | 1,9 | 29000 | —[A 2] | |
C20/25 | 20 | 28 | 2,2 | 30000 | B25 | |
C25/30 | 25 | 33 | 2,6 | 31000 | —[A 2] | |
2 | C30/37 | 30 | 38 | 2,9 | 33000 | B35 |
C35/45 | 35 | 43 | 3,2 | 34000 | B45 | |
C40/50 | 40 | 48 | 3,5 | 35000 | —[A 2] | |
C45/55 | 45 | 53 | 3,8 | 36000 | B55 | |
C50/60 | 50 | 58 | 4,1 | 37000 | —[A 2] | |
3 | C55/67 | 55 | 63 | 4,2 | 38000 | B65 |
C60/75 | 60 | 68 | 4,4 | 39000 | B75 | |
C70/85 | 70 | 78 | 4,6 | 41000 | B85 | |
C80/95 | 80 | 88 | 4,8 | 42000 | B95 | |
C90/105 | 90 | 98 | 5,0 | 44000 | —[A 2] | |
C100/115 | 100 | 108 | 5,2 | 45000 | —[A 2] | |
| ||||||
Ma unterscheid no drei Iwawochungsklassn, de ge'm au, wia oft dass da Bedau iwaprüft wean muass (Eigeniwawochung vo da ausfiahrandn Firma und Fremdiwawochung vo ana aunakauntn Iwawochungsstöön).
De Expositionsklassn gibt au, wos fia Umgebungsbedingungan dass da Bedau aushoid:
Expositionsklassn noch Eurocode 2 (EN 1992) | ||
Expositionsklassn | Umgebungsbedingung | Beispü fia die Zuauadnung |
Koa Korrosiauns- oda Aungriffsrisiko | ||
---|---|---|
X0 | Koa Korrosiauns- oda Aungriffsrisiko | unbewehrte Fundamente ohne Frost, unbewehrte Innanbautäu' |
XC: Bewehrungskorrosiaun, ausglest duach Karbonatisiarung | ||
XC1 | Trocken oder ständig noss | Bautäu' in Innenraiman mit iblicha Luftfeichtn (Kuchl, Bod in Wohngebaidn o. ä.) |
XC2 | Noss, sötn trockn | Täule vo Wossabehötan, Grindungsbautäu' |
XC3 | Mäßige Feichtn | Bautäu' mit haifign oda ständign Kontakt zua Außnluft (offene Hoin), Innenraime mit hocha Luaftfeichtigkeit (gwerbliche Kuchln, Bäda, Wäschareien), in Feichtraimen vo Hoinbädan und Viechstöön |
XC4 | Wechselnd noss und trocken | Außenbautäu' mit direkta Beregnung, Bautäu' in Wossawechslzonan |
XD: Bewehrungskorrosiaun, ausgläst duach Chloride, ausgnumman Meerwossa | ||
XD1 | Mäßige Feichtn | Bautäu' im Sprühneblbereich vo Vakeahsflächn |
XD2 | Noss, sötn trockn | Schwimmbeckn, Bautäu', de chloridhoitigen Industrieobwässan ausgsetzt san |
XD3 | Wechslnd noss und trockn | Täule von Bruckn, Foahbauhndeckn, Parkdecks |
XS: Bewehrungskorrosiaun, ausgläst duach Chloride ausm Meerwasser | ||
XS1 | Soizhoitige Luft, koa unmittelboara Kontakt mit Meerwossa | Außenbautäu' in Ufanächn |
XS2 | Unta Wossa | Bautäu' in Hofnbecken, de ständig unta Wossa liagn |
XS3 | Tidebereiche, Spritzwossa- und Sprühneblbereiche | Kaimauan in Hofnaunlogn |
XF: Bedauaungriff duach Frost mit und ohne Taumittl | ||
XF1 | Mäßige Wossasättigung ohne Taumittl | Außenbautäu' |
XF2 | Mäßige Wossasättigung mit Taumittel oda Meerwossa | Bedaubautäu' im Sprühneblbereich vo taumittlbehaundlten Vakeahsflächn, Bedaubautäu' im Sprühnebl vo Meerwossa |
XF3 | Hohe Wossasättigung ohne Taumittl | offane Wossabehötna, Bautäu' in da Wossawechlzonan vo Siaßwossa |
XF4 | Hoche Wossasättigung mit Taumittl oda Meeawossa | Stroßnbeläg', de mit Taumittln behaundelt wean, Bautäu' im Spritzwossabereich vo taumittlbehaundltn
Vakeahsflächn, Raimalaufbauhnan von Kläraunlagen, Meerwossabautäu' in d Wossawechslzonan |
XA: Bedauaungriff duach chemischen Aungriff vo da Umgebung | ||
XA1 | Chemisch schwoch aungreifande Umgebung | Behöta vo Kläraunlagn, Mistbehöta (Gülle) |
XA2 | Chemisch mäßig aungreifande Umgebung und Meeresbauweake | Bedaubautäu', de mit Meerwasser in Berührung kumman, Bautäu' in stoak bedauaungreifandn Bodn |
XA3 | Chemisch stoak aungreifande Umgebung | Industrieobwossaaunlogn mit chemisch seah stoak aungreifanden Ohwässan |
Zuasätzliche Expositionsklassn noch da ÖNORM B 4710-1 | ||
XM: Bedauaugriff duach Vaschleißbeaunspruchung | ||
XM1 | Mäßige Vaschleißbeaunspruchung | Stroßnbeläge in Wohngebietn |
XM2 | Schwaare Vaschleißbeaunspruchung | Stroßnbeläge vo Hauptvakeahsstroßn, Vakeahsflächn mit schwaan Goblstaplavakeah |
XM3 | Extreme Vaschleißbeaunspruchung | Beläge vo Flächn, de haifig mit Kettnfoarzeign befoahn wean (Kasernenhof), Wossabauweak' in geschiabebelostatn Gwässan (Obalauf vo Flissn, Tosbeckn) |
Z. B. C 25/30/XC4/XD2/XF1/XA1 is a wossaundurchlässiga Bedau bis zua an Wossadruck vo 10 m. Wäu des do a ziemliche Wuascht is, gibt's aa a Kuazschreibweis fia haifig vawendte Kombinatiaunan:
Wosd genau fia Zuasotzmittl in an Bedau einege'm muasst, dass a in a gewisse Expositiansklassn eine foit, domit bschäftign se de Bedauspezialistn.
Beispü: UB2 is fia Bohrpfähle im Wossa oda in oana Stitzflissigkeit, W45 haßt mäßige Wärmeentwicklung (zua erwoatende Bautäutemperatua unta 45°), EM haßt mittlare Festigkeitsentwicklung.
Schoistoana bstengan aus Schwaa- oda Eikoanbedau. Se erspoan da de Schoioawad und wean fia Köllamauaweak, Schochtmauaweak, Sockl- und Stitzmauan etc. vawendt. De Stoana wean fugnlos im Vabaund gsetzt, eigricht, aungfeicht und vagossn.
Mauntlstoana san Scholungskeapa aus wärmedämmendn Stoffn, in da Regl aus Huizspaunbedau, owa aa aus Blahton-, Perlit- oda Hittnbimsbedau. Se san fia trogands Mauaweak eascht ob ana Keanbedaudickn vo 12 cm zualässig und wean trockn iwaranaundgschlicht und nocha ausbedauniat. Es gibt a wöchane, wo scho a Dämmung drin is, z. B. Durisol (Beispü: DSs 30/14 haßt 30 cm Stoadickn, 14 cm Bedaukerndickn, da san 8 cm Polystyrol drin).
Pornbedau- oda Gasbedaustoana bestehngan aus Zement und Quarzsaund, des mit an Treibmittl (Aluminiumpulva) vasetzt wuan is. Des wiad gmischt, in Fuamen gossn, aufghoazt und in an Härtekessl bei 180 °C und 10 bar Druck bochn, z. B. Ytong. Damid kaunst gaunze Haisa baun (und da Eibrecha kau se mim Leffl eine grobm ...). Se san ned so fest wia aundare Bedaustoana, haum owa a guade Wärmedämmung.
Da Freifoimischa hod a draaboare Trumml mit aun da Seitn befestigtn Schaufln. Vuatäu san de niadrign Auschoffungskostn, a niadrige Kroftstrombedoaf und a gringe Woatung und Vaschleiß. Nochtäu san, dassd in Mischvurgaung schwaa kontrollian kaunst und dassd koa guade Duachmengung vom Mischguat hosd.
Da Zwaungsmischa hod a feststehende Trumml, in dea a Riahweak des Mischguat duachknedn duad. So kriagst in ana kuazn Mischzeit a guade Bedauqualität, owa da Mischa wiad vo de Keana innan stoak beausprucht. Da Zwaungsmischa is teia und braucht aa meah Strom.
Bei an Traunspuatmischa wiad da Bedau entweda im Foahzeig oda scho im Weak gmischt und duachs laungsame Rotian vo da Trummle es Entmischn vahindat.
Zua Bstimmung vawendst an 8 l-Luftpornprüftopf. In Topf füist den Bedau eine, vadichst eahm (Rüttltisch), ziagst obm mim Lineal oh und wiagst eahm auf Graum genau. Berechnung vo da Rohdichtn: de Rohdichtn = (Massn mit Bedau - Massn vom laan Topf)/Topfvolumen.
Nocha setzt in Deckl auffe und zahst de Schraufn au. Bei an vo de beidn Hauhn füist so laung Wossa eine, bis beim aundan aa Wossa ausse kummt, daun drahst beide Hauhn zua. Hiaz pumpst Luft in Deckl und mochst des Ausgleichventüü auf. Da Luftghoid im Bedau kau am Manometa ohglesn wean.
Du brauchst an normgemäßn Ausbroadtisch (70 x 70 cm), an keglstumpffeamign Trichta und an Staumpfa mit 4 x 4 cm Staumpfflächn. Den Trichta stööst aufn Ausbroadtisch, steigst mit de Haxn auf de Hoiteeisn, dass da Bedau ned untn ausse rinnt, und füist in Bedau in zwoa gleich hochn Schichtn in Trichta eine, noch jeda Schicht wiad a mit 10 Stess mim Staumpfa vadicht. Eppa 30 Sekundn nochm Füin ziagst in Trichta senkrecht noch auffezua weg. Da Ausbroadtisch wiad 15-moi im Ohstaund vo 2 bis 5 s zan Auschlog (4 cm) hochzogn und foin glossn. Nocha misst in zwoa aufanaund normäun Richtungan (normäulaweis duach de Diagonaln) den Durchmessa vom Ausbroadkuachn. Da Mittlwert, auf 1 cm genau, is des Ausbroadmoß a.
Da Wossaghoid wiad durch Drickan vo ana Frischbedauprobn bstimmt, z. B. in da Mikrowöön oda duach Auzindn. Du griagst eahm duach Ohwiegn vurha und nocha.
De Koanzaumsetzung wiad mit an Siebtuam bstimmt. Ma untascheidt Noss- und Trocknsiebung. Des Ergebnis san de Sieblinian (schau obm).
Da Bedau wiad laungsam duach Sairen- oda Basnaugriff aufglest.
Wäu da Bedau alkalisch is, is a nie sairefest. Stoake Minaräusairn (Soizsaire, Soipetasaire, Schweflsaire) läsn sämtliche Hydratphasn aun oda auf und büdn läsliche Ca-, Al- und Fe-Soize, de ausgwoschn wean, und gallertoatige Kieselsaire. Des kau duach Industrieohwässa, aggresive Reinigungsmittl und Unfälle passian. Organische Sairen (Müli-, Aumeisn-, Essig-, Fruchtsaire) reagian mim Ca(OH)2 im Bedau, z. B. in da Lebmsmittlindustrie oda in Gerbarein. CO2-hoitigs Wossa reagiat zeascht mim Ca(OH)2 im Bedau, dabei büdts schwaaläslichn Koich.
Da Koich reagiat weida zua Kalziumhydrogencarbonat, des ausgwoschn wiad.
Bei hoartm Wossa is da Aungriff weniga stoak, wäu scho vü Ca2+ im Wossa vuahaundn is.
Laugn san nua in konzentriata Fuam augreifend. Soizläsungan (saua reagiarande Soize, z. B. AlCl3, FeCl3, NH4Cl) wiakn wia organische Sairn. Tierische und pflaunzliche Fettn oda Öle (Triglyceride - Ester aus Glycerin (dreiweatiga Oikohoi) und drei Fettsairn) kennan duach Ca(OH)2 vasoaft wean. Außadem enthoidns täuweis freie Fettsairn, des haßt, de Owesetzung vo da Festigkeit is megli:
Mineräuöle san ned vasoafboa, dohea hosd i. A. koa Augriff (waun koane Glycerinester zuagsetzt san), owa bei Duachtränkung hosd Festigkeitsvalust bis zua 25 % duach de Schmiarung vom Gfüg. Woachs Wossa (Wossa mit geringa Härtn) kau Kalzium und Magnesium aus da Bedaunowaflächn auslaugn. Je woacha dass des Wossa is und je efta da Austausch (Fliaßwossa) stottfindt, desto stärka is da Aungriff. Wossahärtn wiad durch gleste Eadalkalisoize vauasacht.
De Reaktiaun vom Bedau mit an Treibmittl fiaht zua ana Volumszuanaume und damit zua Sprengung vom Bedau.
Chloride wean vom Bedau entweda iwa Tausoize oda Brandgasen vo z. B. Polyvinylchlorid (PVC) aufgnumman. Besundas gfährdet san Verkehrsbauweake und Socklbereiche.
De Reaktion vom Koindioxid in da Luaft mim Kalziumhydroxid im Bedau nennt ma Karbonatisiarung.
Dabei wiad da pH-Weat vom Bedau stoak owe gsenkt, so dass da Stoi nimma vuam Rostn gschitzt is. Im frischn Bedau hosd an pH-Weat vo 11,5 bis 13,8, wäu bei da Hydratation OH- freigsetzt wiad.
Des valaift normäulaweis nua gaunz laungsam, owa waun de Iwadeckung vo da Bewehrung z'gring is, oda waunst Risse drinad hosd, kauns a Problem wean. De Tiafn vo da Karbonatisiarungsfront, wia weit dass scho eidrungan is, kaunst durch Aufstemmen und Besprühn mit an Indikator (z. B. Phenolphthalein) sichtboa mochn, do wo da Bedau no in Uadnung is (pH-Wert iwa 8,2), wiad a rosa.
Dea Artike is ois zimfti in de Hall of Fame (Ruhmeshoin) aufgnumma worn.
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.