Hiranyagarbha

An Hiranyagarbha (Sanskrito: हिरण्यगर्भ;literal na 'bulawan na matris', poetikong tinatradusir na 'unibersal na matris') iyo an ginikanan kan paglalang kan uniberso o an nahayag na uniberso sa pilosopiyang Vedic.^[1] Nasambit ini sa sarong himno kan Rigveda (RV 10.121), na midbid sa apod na Hiraṇyagarbha Sūkta, na nagsusuherir nin sarong dios na kaglalang (bersikulo 8: yo deveṣv ādhi devā eka āsīt, Griffith: "Siya an Dios nin mga dios, asin mayo sa kataed niya."), na binibisto sa himno na Prajāpati. An konsepto kan "bulawan na matris" enot na nasambitan sa Vishvakarma Sūkta (RV 10.82.5,6) na naglaag kan "primeval na matris" na ibinugtak sa pusod kan Vishvakarman. An imahen na ini kan huri ibinalyo sa Vishnu asin Surya.

Pintang pahari kan Siyudad nin Bulawan na kosmikong sugok na Hiranyagarbha ni Manaku, c. 1740

An Upanishad inaapod iyan na Kalag kan Uniberso o Brahman, asin dinitalye an mga paglaladawan na an Hiraṇyagarbha naglalataw sa kawaran asin kadikloman kan dai pag-eksister sa laog nin mga sarong taon, dangan buminaba sa duwang kabanga na nagporma kan Svarga asin kan Pṛthvi.^[2] Sa modernong siyensiya an parateng ikomparar kaiyan sa prinsipyo nin dakulang teoriya nin big bang, kun saen an kinokonsiderar kaiyan na an kinaban naggikan sa saro sanang punto.

Sa klasikal na Purāṇic Hinduismo, an Hiraṇyagrabha iyo an termino na piggagamit sa Vedanta para sa "kaglalang". Si Hiraṇyagarbha iyo man an Brahmā, kaya inapod na huli ta sinasabi na siya namundag sa sarong sugok na bulawan (Manu Smṛti 1.9), mantang an Mahābhārata inaapod ini na Manifest.^[3][4]

Pigkokonsiderar kan nagkapirang klasikong tradisyon nin yoga an sarong tawo na an pangaran Hiraṇyagarbha bilang kagmukna kan yoga, minsan ngani ini pwede man na pangaran para ki Rishi Kapila.^[5][6]

Toltolan

1. Ved aur SwasamVed, Ch 14 Atharv Veda, Dr. Buddhi Prakash Bajpayi, Diamond Books, India
2. The Philosophy of the Upanishads, by Paul Deussen, Alfred Shenington Geden. Published by T. & T. Clark, 1906. Page 198.
3. Bühler, G. (1886). "Ch. 1, The Creation". In Müller, F. Max. The Laws of Manu: translated with extracts from seven commentaries. Sacred Books of the East. XXV. Oxford University Press. p. 5 (1.9). 9. That (seed) became a golden egg, in brillance equal to the sun; in that (egg) he himself was born as Brahman [(Brahma)], the progenitor of the whole world.
   
   
   
   Olivelle, Patrick (2005). Manu's Code of Law. Oxford University Press. p. 87 (1.9). ISBN 0-19-517146-2. 9. That became a golden egg, as bright as the sun; and in it he himself took birth as Brahma, the grandfather of all the worlds.
4. The Mahābhārata, Book 12: Santi Parva. Kisari Mohan Ganguli, tr. Section CCCIII The Mahabharata.
5. Feuerstein, Georg (2001). The Yoga Tradition: Its History, Literature, Philosophy and Practice. Arizona, USA: Hohm Press. p. Kindle Locations 7299–7300. ISBN 978-1890772185.
6. Aranya, Swami Hariharananda (2000). "Introduction". Yoga Philosophy of Patanjali with Bhasvati. Calcutta, India: University of Calcutta. p. xxiii-xxiv. ISBN 81-87594-00-4.