An Manila North Cemetery (Spanish: Cementerio del Norte) saro sa pinakagurang na sementeryo sa Metro Manila, Filipinas. An sementeryo pagsasadiri asin namumugtak sa Ciudad nin Manila, an kabesera nasyonal, asin saro sa pinakadakula sa metropolis sa 54 hectares (130 na ektarya). 4.54 hectares (130 na ektarya) Sarong tamboan an artikulong ini. Yaon ini kaiba si Andrés Bonifacio Avenue asin kadolon an duwa pang importanteng sementeryo: the La Loma Cemetery asin the Manila Chinese Cemetery. La Loma Cemetery. Kadakol na pamilyang pobre an nag - iistar sa nagkapirang mausoleums.[1]
An pagmansay ni Cerio del Norte (1928)
Dati an Manila North Cemetery parte kan La Loma Cemetery, alagad pigsuway bilang sarong solong pampublikong lubungan.[2] An sementeryo na dati inaapod na Cerio del Norte ikinaag kan 1904. [3][4]
Dati an sementeryo sa kabilogan kaini inapod na Paang Bundok, an lugar na National Hero Jose Rizal pinili bilang ultimong pahingaloan niya. An presenteng Paang Bundok saro nang barangay ngonyan na yaon sa atubangan kan mga natad na sementeryo.[5]
Durante kan pananakop kan mga Hapon sa Pilipinas kan Guerra Mundial II an sementeryo nagin lugar nin mga kabikoan, na may mga kasaysayan na an mga hukbong Imperial na Hapones pinangengenotan ni Heneral Tomoyuki Yamashita maringis na guminadan nin labing 2,000 na dai naano sa sementeryo poon Oktubre sagkod Nobyembre 1944.[6]
An sementeryo iyo an saro sa pinakagurang na sementeryo sa metropolis na risang gayo sa iba-ibang desenyo kan mga mauseleum na nagpapahiling kan lakop na istilong arkitektura sa Filipinas durante kan panahon na nahaman an mga ini. An mga estilo poon pa sa simple, malinaw an pagkahunat nin berdeng mga disenyo, sagkod sa komplikadong marhay na mga disenyo na igwa nin mga ayuda na depisil isakay mantang igwa man nin laen - laen na kolor.
Dakol na tawo an nag - iistar na sa laog kan sementeryo kaiba an nagkapira sa sainda na naglilingkod bilang mga nangangataman sa mga masuseleum kun saen sinda nagdadanay man tanganing mabuhay. Pag nag-abot kan mga pamilya o kagsadiri kan mga mauseleo, lalo na sa panahon asin pagkatapos kan gabos na Aldaw kan Kabikolan, naglipat an mga pamilya sa ibang lugar. Dugang pa, an impormal na mga dayo parateng naglilingkod bilang impormal na mga parapasyar, na dinadara an mga bisita sa mga lolobngan nin bantog na mga tawo asin pinag - oolayan an berbal na kasaysayan kan lugar.[7] An iba inaaprobetsaran an kadakolan nin bisita durante kan kapiyestahan nin Altaltode, na nagbubugtak nin mga estampilya tanganing ipabakal an mga inomon asin sinasawa, asin tinatawan an mga bisita nin ibang serbisyo na siring sa pag - arkila kan saindang mga kasilyasan.[8]
An mga operasyon na ginibo kan 2019 rinaot an mga syudad asin iba pang mga obhetibo sa laog kan sementeryo, na binabalihan an mga pamilya na nag-eerok sa mga pagigibong harong asin sa mga mauseleum.[9]
Bautista-Nakpil Pylon
An Bautista-Nakpil Pylon sa North Cemetery pigdesenyo ni Juan Nakpil bilang sarong tribu sa mga pamilyang Bautista sagkod Nakpil, kaiba an saiyang amaon asin paratabang, si Dr. Aristoton Bautista.An maogmang pylon halangkaw, kuadradong podyum na igwa nin apat na pigura nin tawo sa ibabaw na kanto na minabilog nin sarong kapahayagan nin pamibi na nakakatahob sa haralangkaw na kolumna. An parteng atubangan namumukaw nin mga burak na geometric, spirang foliage, asin nautilus balatong sa hababang-religidong mga panel na igwa nin dekorisadong gayong suwestyon sa ibabang kabtang.[10] An octagonal na lantern-like porma namomogtak sa ibabaw kan podyum na may mga kolum na minimirar an kundisyon sa gabos na lado asin kinoronahan nin estriktong dome.
Bautista-Nakpil Pylon front view.
Art Deco design on the Bautista-Nakpil pylon.
Bautista-Nakpil Pylon site.
One of the graves at the Bautista-Nakpil Pylon site.
Mauseleum kan mga Veterans kan Rebolusyon
An Mauseleum kan Veterans of the Revolution sarong girumdoman na idinusay sa mga rebolusyonaryong Filipino kan Rebolusyon Pilipino asin sa Guerrang Pilipino-Amerikano.
Risang - risa na mga paglobong
An tadang mayor na mga pigurin sa historya kan Filipinas nakalubong sa sementeryo. Kadaklan kan tawo igdi may mga lulubngan sa mayor na abenida kan sementeryo mantang an ibang mga lataw na tawo yaon harani sa mayor na tongod. An nagkapira sa sainda iyo an:[11]
Arcadio Arellano (1872–1920), architect
Iggy Arroyo (1950–2012), former congressman of Negros Occidental (2004–12)
Ladislao Bonus (1854–1908), also called Father of the Philippine Opera
José Corazón de Jesús (1896–1932), poet known as Huseng Batute. Lyricist of the famed protest anthem Bayan Ko
Tomas Cloma (1904–1996), president of the Philippine Maritime Institute (now PMI Colleges). His mausoleum is shaped like a ship, titled SS Last Voyage
Mariano Jesús Cuenco (1888–1964), 4th President of the Senate of the Philippines
Doña Narcisa Buencamino vda. de León (Doña Sisang) (1877–1966), Founder and matriarch of LVN Pictures, Inc. (The "L" of LVN)
Manuel Earnshaw (1862–1936), former resident commissioner to the US Congress
Isauro Gabaldon (1875–1942), former senator and resident commissioner to the US Congress
Pedro Guevara (1879–1938), former senator and resident commissioner to the US Congress
Pilar Hidalgo-Lim (1893–1973), one of the founders of Girl Scouts of the Philippines
Arsenio Lacson (1912–1962), former Manila mayor
Benito Legarda y Tuason (1853–1915), vice-president of the Malolos Congress and first resident commissioner of the Philippines to the US Congress
Alfredo Lim (1929–2020), former Manila mayor, NBI Director, DILG Secretary and senator[12]
Justo Lukban (1863-1927), Major of the Philippine Revolution and the Philippine–American War. Member of the Malolos Congress. Third Mayor of Manila
Tomas Morato (1887–1965), mayor of Calauag, Quezon, then first appointed mayor of Quezon City. His wife Consuelo Eclavea Morato is also buried with him
Juan Nakpil (1899–1986), National Artist for Architecture
Román Ongpin (1847–1912), businessman, philanthropist, nationalist, and civic citizen
Jose Fortich Ozamiz (1898–1944), former senator and first provincial governor of Misamis Occidental
Quintin B. Paredes (1884–1973), former House Speaker and senator
Carmen Planas (1914–1964), first elected female councilor of Manila
Claro M. Recto (1890–1960), former senator and Spanish-language author
Saturnina Rizal Mercado de Hidalgo (1850–1913), sister of Jose Rizal. Interred in the Ver-Hidalgo-Rizal Mausoleum.
Lucia Rizal (1857-1919), sister of Jose Rizal. Interred in the Herbosa Mausoleum.
Owen Robyns-Owen, Chief Officer, British Merchant Navy (died: January 9, 1945 at the age of 67), is the only British Commonwealth war grave in the cemetery[13]
José E. Romero (1897–1978), former representative of Negros Oriental, senator, first Philippine ambassador to the United Kingdom, and Secretary of Education. His second wife, Elisa Zuñiga Villanueva (1910–1999), is also buried with him
Lilian Velez (1924–1948), singer-actress of the mid and late 1940s and dubbed as the singing sweetheart of Philippine movies, who was murdered by her co-actor, Narding Anzures on June 26, 1948
Pancho Villa (1901–1925), a boxer, the first Asian Flyweight World Champion
Antonio Villegas (1928–1984), former Manila mayor. Formerly buried in Reno, Nevada
Teodoro Yangco (1861–1939), former resident commissioner to the United States Congress and businessman for whom Yangco Market is named
Joaquin "Buwaya" Fajardo (1940s–1991), actor
Rodolfo Boy Garcia (1935–1997), actor
Rod Navarro (1930–2003), actor
Asiong Salonga (1924–1951), gangster
Renato "Porky" Gomez (1948–2009), comedian
Max Alvarado (1929–1997), actor
Max Laurel (1944–2016), actor
Jose Katigbak (1879–1916), engineer and first Filipino student of the renowned Harvard University in Cambridge, Massachusetts
Patricia Mijares (1923–2012), actress
Shalala (1960–2021), comedian and tv/radio personality
Moody Diaz (1930s–1995), actress
Victor Lopez Jr. (1950–1985), barangay chairman of Tondo, Manila
Col. Joe Pring (1942–1994), police officer and biological daughter of actress Joyce Pring
Fred Elizalde (1907–1979), musician, composer, conductor, bandleader and president of the Manila Broadcasting Company
Jose Ma. Basa (1839–1907), patriot and propagandist
Metring David (1920–2010), comedian
Rudy Meyer (1937–2009), actor
Bentot Sr. (1920–1986), actor
Bentot Jr. (1970–2016), actor
Chiquito (1932–1997), actor and comedian
Dr. Alberto I. Vasquez (1962–2021), Dentist
Josefa V. Mendoza (1954–2020), Barangay Chairwoman of Malate, Manila (2007–2018)
River Nasino (2020), infant baby whose death, funeral and burial caused controversy in the Phillipines.[14]
Group and Family plots
Mausoleo de los Veteranos de la Revolución
Sarong monumentong memorial asin nasyonal na idinusay sa mga Filipinong rebolusyonaryo kan Rebolusyon Pilipino kan 1890 asin Gerang Pilipino-Amerikano. [15] Mga notableng lobong sa monumentong ini an:
Juan Arevalo, patriot, aki ni Bonifacio Flores Arevalo, asambleang myembro (Declaration of Philippine Independence, Cavite-Vijo, Province of Cavite, 12 Hunyo 1898).
Si Adriano Hernández (1870-1925), Brigadier Heneral kan Rebolusyon Pilipino asin Military Strategist asin an lokal na heroe kan Dingle, Iloilo.
Fernando Canon - Filipino rebolusyunaryong heneral, poeta, imbentor, inhenyero, musikero.
Pío del Pilar (1865-1931), Pilipinong rebolusyonaryo.
Si Adriano Hernández (1870-1925), Brigadier Heneral kan Rebolusyon Pilipino asin Military Strategist asin an lokal na heroe kan Dingle, Iloilo.
' 29 Martires kan Guerra Mundial II Memorial '
29 Mga Martir kan Guerra Mundial II Memorial
An memorial na ini nagsirbe bilang ultimong pahingaloan kan duwang polong residente sa Manila na piggadan kan Hokbong Hapon kan 30 Agosto 1944. An mga tada kan ginadan na mga indibidwal sinasabing yaon asin nabibisto kan saindang mga kompambit pakatapos kan gera, pakatapos kan opisyal nin Hapon-Amerikano (na nagtatrabaho sa Hokbong Hapon komo sarong espiya), naghayag kun ano an saiyang nahiling asin lokasyon kan lulubngan pagkatapos kan paggadan. An saindang bangkay naputol sa espesyal na mauseleum na ini kan 9 Marso 1947. Mga notableng paglobong sa loteng ini an:
Si Manuel Arguilla (1911-1944), Ilokanong parasurat sa Ingles, patriot, asin martir, midbid sa saiyang mahiwas na piglogong halipot na istorya "Kun Paano Ako Na si Tugang na Leon Browing Home a Wife."
Rafael "Liling" R. Roces Jr. (1912-1944), peryodistang Filipino, parasurat, patriot, Gerang Pankinaban II espanyol, hero, asin martir.
' Osmeña pamilya na lote '
Sergio Osmeña (1878-1961), dating ika-4 na presidente kan Pilipinas.
Esperanza Limjap-Osmeña (1894-1978), dating First Lady of the Philippines
Trinidad Roxas (1899–1995), former First Lady of the Philippines
Gerardo "Gerry" Roxas, Sr. (1924–1982), former senator
Gerardo A. Roxas, Jr. (1960–1993), former representative of Capiz, son of Gerardo Roxas Sr.
' Magsaysay pamilya na lote '
Masaysay na Memorial
Ramon Magsaysay (1907-1957), dating ika-7ng presidente kan Filipinas.
Luz Banzon Magsaysay (1914-2004), dating First Lady of the Philippines.
Genaro Magsaysay (1924-1978), dating Senador kan Filipinas asin Representante kan Zambales.
' Bautista-Nakpil pamilya na lote'
Bautista-Nakpil Pylon
Si Aristoson Bautista Lin, Pilipinong doktor, pilantropo, asin patriot.
Gregoria de Jesús-Nakpil (1875-1943), agom ni Andrés Bonifacio, kan huri agom ni Julio Nakpil.
Julio Nakpil (1867-1960), kompositor, ama ni Juan Nakpil
' Roces Family Mausoleum '
Alejandro Roces Sr. (1875-1943) - kagpublikar nin peryodiko, "Ama kan Philippine Journalism"
Joaquin "Chino" Roces (1913-1988) - nasyonalista, parapabareta sa peryodiko, asin kaglaban sa katalingkasan durante kan pagreynar kan ley Martial sa lindong ni Ferdinand Marcos.
' Poe Family Mausoleum '
Poeng Pamilya Mausoleum
Si Fernando Poe, Sr. (1916-1911), prodyuser nin pelikula, direktor, aktor.
Fernando Poe, Jr. (Ronald Allan K. Poe) (1939-2004), Artista Nasyonal para sa pelikula, asin 2004 kandidato sa pagkapresidente.
Susan Roces (Jesusa Purificacion Levy Sonora-Poe) (1941-2022), aktres asin agom ni Fernando Poe, Jr.
Si Andy Poe (1943-1995), aktor asin tugang ni Fernando Poe Jr. Conrad Poe (1948-2010), aktor asin tugang sa ama ni Fernando Poe Jr.
' An ibang mga lote asin girumdoman kan Grupo '
Nagplano an American Association
Pwersa Armada kan Pilipinas Cemetery
Boy Scout Cenotaph (sa memorya kan 24 Boy Scouts na nagadan sakay kan United Arab Airlines Flight 869 en ruta pasiring sa ika-11 World Scout Jambore). United Arab Airlines Flight 869. ika-11 World Scout Jamboree.
An pakana ni Firemen
Jewish Cemetery.
Masonikong mga lolobngan
Militar asin lote
An pakana kan mga Thomasita.
An mga grupo nin Guerra sa Ibang Nasyon nagpakana (ngonyan pinababayaan, mantang an mga paryente gabos buminalyo sa USA)
28 biktima nin Asociacion De Damas De Filipinas Nagpaputok nin trahedya kan Disyembre 3, 1998. Igdi sa mga lulubngan na mayong tanda.
Dating mga Pag - interbenir
María Agoncillo–Aguinaldo (1879–1963), wife of Emilio Aguinaldo. Her tomb once occupied the center of the Mousoleo de los Veteranos de la Revolución, but was exhumed and reburied at the Aguinaldo Shrine in Kawit, Cavite
Melchora Aquino (1812–1919), also known as Tandang Sora and Mother of Katipunan. Formerly buried at Mousoleo de los Veteranos de la Revolución, whose remains were later transferred to the Tandang Sora National Shrine in Quezon City
Francisco Rizal Mercado (1818–1898) and Teodora Alonso Realonda (1827–1911), parents of José Rizal. Remains were later transferred to Museo ni José Rizal Calamba in 4 January 1997[16]
Paciano Rizal (1852–1930), oldest brother of José Rizal. Remains were later transferred to Los Baños, Laguna in 1985
Trinidad Rizal (1868-1951) and Josefa Rizal (1865-1945), sisters of José Rizal. Remains were later transferred to Los Baños, Laguna in 1985
Narcisa Rizal (1852-1939), sister of José Rizal. Her remains and the remains of the rest of her family were exhumed and transferred to Los Baños, Laguna in 2013[17]
Marcelo H. del Pilar (1850–1896), Philippine author and propagandist. Formerly buried at the Mausoleo de los Veteranos de la Revolución under the name Plaridel, was later exhumed and reburied in his house in Marcelo H. del Pilar Shrine Bulacan, Bulacan
Manuel L. Quezon (1878–1944), former 2nd president of the Philippines Commonwealth President (1935-1944). Formerly buried at Arlington National Cemetery (buried from 1944-1946). Transferred to Quezon Memorial Circle Museum in 1979
Aurora Quezón (1888–1949), First Lady, consort of Manuel Quezon. Also transferred to Quezon Memorial Circle Museum in 2005
Pedro Paterno (1857–1911), 2nd Prime Minister of the Philippines under the First Republic. Formerly buried at the Manila North Cemetery; his remains were later transferred at San Agustin Church
Emilio Jacinto (1875–1899), patriot, the Brains of the Katipunan. Formerly buried at the Manila North Cemetery and was later exhumed and reburied in Himlayang Pilipino in 1975
Licerio Geronimo (1855–1924), Revolutionary general. Initially buried at the Mausoleo de los Veteranos de la Revolución, his remains were then reinterred in the base of the Licerio Geronimo Memorial located in Rodriguez, Rizal on February 20, 1993
Mariano Noriel (1864–1915), Filipino general who fought during the Philippine Revolution and the Philippine–American War. Formerly buried at the Mausoleo de los Veteranos de la Revolución
Dick Israel (1947–2016), movie and television actor, formerly of ABS-CBN and Viva Films; his remains along with his wife Marilyn Michaca (1947–2016) were later transferred to the Enternal Gardens Memorial Park
Lico, Gerard (2008). Arkitekturang Filipino: A History of Architecture and Urbanism in the Philippines. Quezon City: The University of the Philippines Press. pp.331–332, 339. ISBN978-971-542-579-7.