Італьянская мова

Запыт «Італійская мова» перанакіроўваецца сюды. Пра галіну моваў у складзе індаэўрапейскае сям'і глядзіце артыкул «Італійскія мовы».

Італья́нская мова — адна з раманскіх моваў індаэўрапейскай моўнай сям’і. Афіцыйная мова Італіі, Сан-Марына, Ватыкану (побач з лацінскай), Швайцарыі (побач зь нямецкай, францускай і рэтараманскай), а таксама некаторых прылеглых рэгіёнаў Славеніі і Харватыі, дзе ёсьць італьянскія мяншыні. Карыстаецца лацінскім пісьмом.

Італьянская
Italiano
Ужываецца ў	Італіі і 29 іншых краінах
Рэгіён	Заходняя Эўропа
Колькасьць карыстальнікаў	70 млн.
Клясыфікацыя	Індаэўрапейская  Раманскія   Заходнераманскія      Італьянская
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў	Італіі, Швайцарыі, Сан-Марына, Ватыкане, Эўрапейскім Зьвязе, рэгіёнах Славеніі і Харватыі
Рэгулюецца	Accademia della Crusca
Статус:	1 дзяржаўная[d]
Пісьмо	італьянскі альфабэт[d] і лацінскае пісьмо[d]
Коды мовы
ISO 639-1	it
ISO 639-2(Б)	ita
ISO 639-2(Т)	ita
ISO 639-3	ita
SIL	ITA

На італьянскай мове гаворыць каля 70 млн чалавек, большасьць якіх жыве ў Італіі. Літаратурная мова заснаваная галоўным чынам на тасканскіх дыялектах і ўяўляе сабой нешта паміж паўднёвымі дыялектамі і паўночнымі галісыйска-раманскімі.

Дыялекты

Да прызнаных дыялектаў італьянскай мовы належаць тасканскі, п’емонцкі, сардынскі, абруцкі, апульскі, ляцыйскі, умбрыйскі, маркіджанскі, чыкалянска-рыятонска-акуальскі, маліскі і іншыя. Акрамя гэтага, можна казаць пра дыялект у дачыненьні да гаворкі кожнага гораду.

Гісторыя

Італьянская мова ўзьнікла ў працэсе паступовага разьвіцьця гутарковай (вульгарнай) лаціны. Першыя тэксты, якія былі названыя італьянскамоўнымі, адносяцца да 9 стагодзьдзя. Упершыню італьянская мова была фармалізаваная ў 14 стагодзьдзі ў працах Дантэ Аліг'еры, які зьмяшаў паўднёваітальянскія дыялекты з сваёй роднай тасканскай гаворкай.

Італьянскі альфабэт

Скорапісны почырк, які выкладаўся ў італьянскіх школах (XX–XXI стст.).

A	a	/a/
B	bi	/б/
C	ci (/чы/)	/к/ ці /ч/
D	di	/д/
E	è,é	/э/
F	effe	/ф/
G	gi (/джы/)	/ґ/ ці /дж/
H	acca	не вымаўляецца
I	i	/i/ ці /й/
J	i lunga	выкарыстоўваецца толькі ў запазычаньнях
K	kappa	выкарыстоўваецца толькі ў запазычаньнях
L	elle	/л/
M	emme	/м/
N	enne	/н/
O	ò,ó	/o/
P	pi	/п/
Q	qu	/к/
R	erre	/р/
S	esse	/с/ ці /з/
T	ti	/т/
U	u	/у/
V	vu (vi)	/в/
W	doppia vu	выкарыстоўваецца толькі ў запазычаньнях
X	ics	/кс/
Y	ipsilon	выкарыстоўваецца толькі ў запазычаньнях
Z	zeta	/ц/ ці /дз/

Глядзіце таксама

• Граматыка італьянскай мовы