Альфрэд Вялікі

Альфрэд Вялікі (па-стараангельску: Ælfrēd, Ælfrǣd; 849 — 26 кастрычніка 899) — кароль Ўэсэксу, які ўладарыў у 871—899 гадох^[1]. У афіцыйных дакумэнтах выкарыстоўваў тытул: кароль Ангельшчыны. Знакаміты абаронай англа-саксонскіх каралестваў на поўдні Ангельшчыны ад вікінскай навалы, за што атрымаў мянушку «Вялікі». Адзіны ангельскі кароль з такой мянушкай. Дэталёва жыцьцё караля было апісана ўэйскім эпіскапам Асэрам. Рэфармаваў судзебную сыстэму й вайсковую структуру.

Альфрэд Вялікі Ælfrǣd
Помнік Альфрэда Вялікага ў Ўінчэстэры
Кароль Ангельшчыны
28 красавіка 871 — 26 кастрычніка 899
Наступнік	Эдўард Старэйшы
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	849, Ўонтэдж, Оксфардшыр, Ангельшчына
Памёр	26 кастрычніка 899, Ўінчэстэр, Ангельшчына
Дынастыя	Ўэсэкская дынастыя
Жонка	Элхсўіт
Бацька	Этэльўульф
Маці	Асбурга

Альфрэд пасьпяхова адбіваў напды датчанаў, якія захапілі паўночна-ўсходнюю частку Ангельшчыны. Пры ім аднаўляліся гарады, сярод іх быў Лёндан. Спрыяў разьвіцьцю гандлю, рамёстваў і адукацыі, выдаў першы зборнік законаў — «Праўда караля Альфрэда», у якую ўвайшлі як усе старыя англасаксонскія законы гэтак і новыя каралеўскія ўказы.

Альфрэд зьяўляецца каталічным і праваслаўныі сьвятыі, але таксама й шануецца як герой хрысьціянскай царквы ў англіканскай камуне. Дзень сьвятога Альфрэда адзначаецца 26 кастрычніка.

Біяграфія

Дзяцінства

Альфрэд нарадзіўся ў каралеўскім маёнтку Ванатынг (сучачны Ўонтэйдж) у Бэркшыры. Ён быў малодшым сынам Этельўульфа й Асбургі, братам Этэльбальда, Этельбэрта й Этэльрэда I. У дзяцінстве ён адрозьніваўся кволым здароўем, але ў яго быў моцны дух і неўтаймоўны характар​​. З самых малых гадоў ён гартаваў свой ​​арганізм вайсковымі практыкаваньнямі й паляваньнем. Альфрэд стараўся ні ў чым не адставаць ад сваіх старэйшых братоў і дарослых воінаў і дабіўся ў гэтым посьпеху. Ужо ў юнацкім узросьце ён заўсёды змагаўся ў першых шэрагах, і да моманту атрыманьня кароны гэта быў ужо моцны й мужны воін, які карыстаўся аўтарытэтам у войску.

Першыя гады панаваньня

Альфрэд стаў каралём Ўэсэксу пасьля сьмерці свайго старэйшага брата Этэльрэда I. Ён быў самым вучоным чалавекам паміж усімі сваімі суайчыньнікамі, бо ў 853 годзе, зьяўляючыся яшчэ дзіцем, ён па загадзе бацькі зьдзейсьніў паездку ў Рым, дзе папа рымскі Леў IV памазаў яго як будучага караля Ўэсэксу. Дзякуючы прыдворнаму выхаваньню Альфрэд ведаў мовы й працы старажытных пісьменьнікаў.

Аднак усё гэта ў пачатку панаваньня саслужылі яму дрэнную службу: калі раней ён заваяваў народны давер сваёй адвагай, то, зрабіўшыся каралём, Альфрэд неўзабаве страціў папулярнасьць. Ён мала паважаў веды й вопыт Ўітэнагемота, бо жадаў неабмежаванай улады, пра якую ён гэтак часта чытаў у рымскіх пісьменьнікаў; ён жадаў правесьці пераўтварэньні й прыдумляў новаўвядзеньні, няясныя й падазроныя для народа. Ён быў вельмі строгі, і ў гэтым саксы бачылі замах на іхныя старажытныя правы й свабоду. Пых караля, па сьведчаньні сучасьнікаў, быў такім вялікім, што ён не ганараваў просьбітаў прыёму й выслухваньня іхных скаргаў, а лічыў іх за нішто.

Папярэднік няма	Кароль Ангельшчыны 871—899	Наступнік Эдўард Старэйшы