Амок (Янка Маўр)

«Амо́к» — раман беларускага пісьменьніка Янкі Маўра, выдадзены ў 1930 року. Першы прыгодніцкі раман у беларускай літаратуры^[1].

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Амок (неадназначнасьць).

Амок
Амок
Жанр:	прыгоды[d]
Аўтар:	Янка Маўр
Мова арыгіналу:	беларуская
Публікацыя:	1930
Электронная вэрсія

Зьмест

Раман заснаваны на рэальных падзеях — камуністычным(en) паўстаньні на інданэзійскім востраве Ява ў 1926 року. Да напісаньня рамана аўтара падштурхнулі прачытаныя ім мэмуары расейскага консула на Яве Мадэста Бакуніна(ru), а матэрыял для свайго твору Янка Маўр зьбіраў у тым ліку непасрэдна зь Явы і Нідэрляндаў дзякуючы сувязі з тамтэйшымі эспэрантыстамі. Каб паказаць драматызм народна-вызваленчай барацьбы яванцаў, аўтар мае ў сваім арсэнале такія клясычныя атрыбуты прыгодніцтва, як таямнічасьць, парушэньне храналёгіі дзеяньня, пераваўвасабленьне і памылковая ідэнтыфікацыя, паляваньне і пагоня, здрадніцтва і цуды^[1]. Заўважнае месца ў рамане займае пазнавальны матэрыял пра прыродныя асаблівасьці вострава, падрабязнасьці побыту, традыцыі народу.

Назва паходзіць з аднайменнага апавяданьня(d) Штэфана Цвайга, што ў сваю чаргу ўзята ад псыхічнага разладу(en), уласьцівага жыхарам Паўднёва-Ўсходняй Азіі^[1].

Значнасьць

Энцыкляпэдычныя веды і грунтоўнае знаёмства з дакумэнтамі, памножаныя на творчае ўяўленьне і пісьменьніцкі талент, дазволілі Янку Маўру стварыць надзвычай цікавае і адметнае мастацкае палатно. Значнасьць твору заключаецца ў тым, што ён стаў першым прыгодніцкім раманам у беларускай літаратуры^[1].

У тым ліку за раман «Амок» Янка Маўр узнагароджаны ў 1972 року (пасьмяротна) Дзяржаўнай прэміяй БССР.