Аральскае мора

From Wikipedia, the free encyclopedia

Аральскае мора
Remove ads

Ара́льскае мо́ра — вялікае невыточнае салёнае возера ў Казахстане і Ўзбэкістане.

Возера
Аральскае мора
Thumb
Панарама Аральскага мора
Аральскае мора ў 2002 годзе
КраіныКазахстан, Узбэкістан
Плошча13 900
Плошча вадазбору1 549 000
Максымальная глыбіня42 м і 8,7 м
Найбольшая даўжыня
  • 428 км
Найбольшая шырыня284 км
Вышыня над узроўнем мора31 м
Аб’ём вады27 км³
Каардынаты45° пн. ш. 60° у. д.
Аральскае мора на мапе Казахстану
Thumb
Аральскае мора
Аральскае мора
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Thumb

З 1960-х гадоў бесьперапынна зьмяншаецца праз адвод вады для ірыгацыі з рэк Амудар’і і Сырдар’і. Ужо з 1918 году ўлада ўзьніклага СССР, пастанавіла, што на сухіх раўнінах Казаскай ССР, Узбэцкай ССР і Туркмэнскай ССР, уздоўж Амудар’і і Сырдар’і будуць вырошчваць бавоўну, якая павінна была стаць «белым золатам», асновай эканомікі гэтых рэспублік. У выніку гэтых дзеяньняў Узбэкістан і ў наш час зьяўляецца асноўным экспартэрам бавоўны ў сьвеце.

Будоўля каналаў, якія перасякаюць пустэльню Каракум, была ў асноўным праведзеная ў 1930-х гадах з парушэньнем правілаў гідралёгіі. У выніку ад 30% да 70% вады, якая выбіралася з Амудар’і і Сырдар’і, незваваротна зьнікала ў глебе ці выпарвалася, не дасягаючы ні плянтацыяў бавоўны, ні мора. Лічыцца што да 1960 году ад 20 да 50 км³ вады трапляла ня ў мора, а ў глебу. Нават цяпер толькі 12% даўжыні ірыгацыйных каналаў забясьпечана ад страт вады. Частка вады Амудар’і трапляе ў Сарыкамскую нізіну і ва ўзьніклае ў ХХ стагодзьдзі Сарыкамскае возера. У 1960-х гадоў узровень вады падаў з хуткасьцю 20 см у год, у наступных дзесяцігодзьдзях ўжо 50—60 см у год, а цяпер складае 80—90 см. На месцы былога дна Аральскага мора паўстае новая пустэльня Аралкум, плошча якой расьце са зьмяншэньнем колькасьці вады ў возеры.

Больш інфармацыі Паказчыкі, 1960 г. ...

На сёньняшні дзень плошча паверхні мора зьменшылася напалову, у будучыні яно паводле пэсымістычных прагнозаў павінна зьнікнуць. Памяншэньне плошчы Аральскага мора прывяло да адной з найвялікшых экалягічных катастроф плянэты.

У 2003 годзе пачаў працу амбіцыйны праект Сусьветнага банка па ўзнаўленьні ўзроўню вады ў Аральскім моры.

Remove ads

Вонкавыя спасылкі

Аральскае морасховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads