Балеслаў Прус

Бале́слаў Прус (па-польску: Bolesław Prus; сапраўднае імя і прозьвішча Аляксандар Главацкі; 20 жніўня 1847, Грубешаў каля Любліна, Царства Польскае, Расейская імпэрыя — 19 траўня 1912, Варшава, Царства Польскае, Расейская імпэрыя) — польскі пісьменьнік і журналіст.

Балеслаў Прус
Bolesław Prus
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	Аляксандар Главацкі
Псэўданімы	Bolesław Prus
Нарадзіўся	20 жніўня 1847 Грубешаў, Царства Польскае
Памёр	19 траўня 1912 (64 гады) Варшава, Царства Польскае
Пахаваны	Павонзкаўскія могілкі[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік, журналіст
Гады творчасьці	1872—1912
Кірунак	пазытывізм
Мова	польская мова[1]
Дэбют	1874
Узнагароды
Подпіс
[[::pl:s:Bolesław Prus|Творы]] ў Вікікрыніцах
Балеслаў Прус у Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў сям’і беднага шляхціча. Вучыўся ў Люблінскім ліцэі, адкуль у 1863 г. пайшоў у паўстаньне 1863—1864 гадоў. Быў паранены, пасьля арыштаваны; вярнуўся да вучобы ў Люблінскім ліцэі. Скончыўшы ліцэй Б. Прус паступіў на фізыка-матэматычнае аддзяленьне Галоўнай школы ў Варшаве, але кінуў вучобу ў 1870 г. з-за нястачы сродкаў. Працаваў хатнім настаўнікам, рабочым, дзяржаўным чыноўнікам.

З 1872 г. пачаў журналісцкую дзейнасьць у «Ніве», «Хатнім апекуне», «Кур’еры Варшаўскім». У 1874 г. дэбютаваў апавяданьнямі «Жыхар Паддашша» і «Якубаў сон», аўтар раманаў «Клопаты бабулі» (1874) і «Палац і хаціны» (1875). У пач. 1880-х напісаў свае найлепшыя кароткія апавяданьні «Антэк», «Шарманка», «Грахі маленства», «Камізэлька» (выйшлі ў зборніку «Першыя апавяданьні», 1881). У 1885 г. выйшла аповесьць Б. Пруса «Фарпост», у 1889 г. — буйны празаічны твор, раман «Лялька», у 1893 г. — раман «Эмансыпанткі». Сусьветную славу Б. Прусу зрабіў гістарычны раман «Фараон» (1896). У апошняе дзесяцігодзьдзе жыцьця Б. Прус працаваў над раманамі «Дзеці» (1909) і «Перамены» (застаўся няскончаным).

На беларускую мову творы Б. Пруса перакладалі Янка Брыль, Галіна Жарко, Мікола Хаўстовіч, Мікола Чарнецкі, Пятро Бітэль.

Беларускія пераклады

• Баляслаў Прус. Грахі маленства. Апвяданьні: На канікулах; Антэк; Грахі маленства; Шарманка; Камізэлька; Стасевы прыгоды; Цені; Жывы тэлеграф; Міхалка / укладаньне й пераклад з польскай мовы Янкі Брыля, мастак І. А. Давідовіч. — Менск: Юнацтва, 1981. — 183 с. — 12 000 ас.
• Баляслаў Прус. Лялька: раман = Lalka. Bolesław Prus. Warszawa: Książka i Wiedza, 1981 / пераклад з польскай і камэнтары Галіны Жарко, Міколы Хаўстовіча. — Менск: Уладзімір Сіўчыкаў, 2017. — 368 с. — 150 ас. — ISBN 978-985-7030-27-9