Балтыйскі тыгр

Балты́йскія ты́гры — умоўная назва Балтыйскіх дзяржаваў (Эстонія, Латвія і Летува) у пэрыяд іхняга эканамічнага буму (2000—2006/2007). Тэрмін створаны па аналёгіі з Чатырма азіяцкімі тыграмі і Кельцкім тыграм, як у пэрыяды іхняга эканамічнага буму называлі адпаведна краіны Ўсходняе Азіі і Ірляндыю.

Будынак банку SEB — сымбаль эканамічнага буму ў Эстоніі

Характарыстыка

Пасьля 2000 року ў эканоміках Балтыйскіх тыграў былі распачатыя грунтоўныя рэформы і лібэралізацыя. Разам з параўнальна таннай і эфэктыўнай працоўнай сілай гэта прыцягнула вялікія аб’ёмы замежных інвэстыцыяў і выклікала эканамічны рост. У 2006—2007 роках Балтыйскія тыгры мелі найбольшыя аб’ёмы росту ў Эўропе. Прыкладам, у 2006 Эстонія павялічыла свой сукупны ўнутраны прадукт на 11,2%, Латвія — на 11,9%, Летува — на 7,5%. Усе тры краіны мелі ўзровень беспрацоўя меншы, чым у сярэднім па ЭЗ. У той самы час адной з нэгатыўных характарыстык эканамічнага росту прыбалтыйскіх дзяржаваў зьяўляўся ўзрослы дэфіцыт па бягучых апэрацыях і зьнешні дысбалянс.

У траўні 2004 гэтыя тры краіны далучыліся да Эўразьвязу. На момант іх далучэньня сярэднедушавы даход быў значна ніжэйшы, чымся ў сярэднім па ЭЗ (у Летуве — 47% ад сярэдняга ўзроўню ЭЗ), аднак былі вялікія спадзевы, што прытрыманьне абранае палітыкі дазволіць наблізіцца да гэтага ўзроўню. На 2010 рок быў заплянаваны пераход усіх трох дзяржаваў на эўра.

Аднак у 2008 року з прычыны фінансавага крызісу наступавала значнае падзеньне эканамічнага росту трох дзяржаваў. Гадавыя тэмпы росту ў Летуве ўпалі да 3%, у Латвіі да −4,6%, у Эстоніі да −3,6%. Найбольш адчувальна гэта адбілася на СУП, які ў Латвіі зьменшыўся ў параўнаньні зь мінулым годам на 19,6%, у Летуве — на 16,8% і ў Эстоніі — на 16,2%^[1]. Па выніках 2009 року ўсе тры дзяржавы апынуліся ў пяцёрцы найгоршых краінаў сьвету па дынаміцы СУП^[2] (Латвія на апошнім месцы, Летува — на другім ад канца, Эстонія — на пятым).

Узровень беспрацоўя перавысіў сярэдні па ЕЗ — у Латві да канца 2008 вырас у параўнаньні зь мінулым годам з 5,7% да 10,4%, у Эстоніі — з 4,1% да 9,2%, у Летуве — з 4,3% да 8%^[3]. Улетку 2009 найвышэйшы ўзровень беспрацоўя быў зафіксаваны ў Латвіі (17,2%) і Эстоніі (17%).

У 2010 эканамічная сытуацыя стабілізавалася, і ў 2011 тройка дзяржаваў ізноў мела найбольшыя тэмпы эканамічнага росту ў Эўрапейскім Зьвязе: латвійскі СУП павялічыўся на 5,5%, летувіскі на 5,9%, а эстонскі — на 7,6% (найвялікшае значэньне ў ЭЗ)^[4].

Статыстыка

Тэмпы росту СУП

	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Латвія	6,1%	7,3%	7,2%	7,6%	8,9%	10,1%	11,2%	9,6%	−3,3%	−17,7%	−0,3%	5,5%	2,1%	4,0%
Летува	12,3%	6,7%	6,8%	10,3%	7,4%	7,8%	7,8%	9,8%	2,9%	−14,8%	1,4%	5,9%	2,3%	3,8%
Эстонія	9,7%	6,3%	6,6%	7,8%	6,3%	8,9%	10,1%	7,5%	−3,7%	−14,3%	2,3%	7,6%	1,2%	4,0%
Зьвесткі паводле Эўрастату (зьвесткі за 2012—2013 рокі прагнозныя)

СУП на душу насельніцтва

У табліцы прыведзеныя значэньні па парытэце пакупніцкае здольнасьці (ППЗ) у міжнародных далярах. У дужках пазначаныя СУП на душу насельніцтва ў адсотках ад сярэдняга па Эўразоне (таксама ў ППЗ).

	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012
Латвія	7688 (31,1%)	8542 (33,3%)	9315 (35,6%)	10 262 (38,3%)	11 506 (41,2%)	13 181 (45,3%)	15 350 (48,3%)	17 437 (52,4%)	17 071 (50,1%)	15 218 (46,6%)	15 026 (46,4%)	15 367	16 102
Летува	8437 (34,1%)	9257 (36,1%)	10 088 (38,5%)	11 410 (42,6%)	12 622 (45,2%)	14 218 (48,8%)	15 922 (50,1%)	17 907 (53,8%)	18 946 (55,6%)	17 315 (53,0%)	16 973 (52,4%)	17 669	19 008
Эстонія	9909 (40,0%)	10 935 (42,6%)	12 044 (46,0%)	13 284 (49,6%)	14 882 (53,3%)	16 618 (57,1%)	18 819 (59,3%)	20 584 (61,8%)	20 259 (59,4%)	18 386 (56,3%)	18 266 (56,4%)	18 790	19 811
Зьвесткі паводле Міжнароднага валютнага фонду

Глядзіце таксама

• Эканоміка Латвіі
• Эканоміка Летувы
• Эканоміка Эстоніі
• Эканамічны крызіс у Латвіі
• Эканамічны крызіс у Эстоніі
• Кельцкі тыгр
• Чатыры азіяцкія тыгры
• Татранскі тыгр