Барыс Сьцяпанаў (фізык)

Бары́с Іва́навіч Сьцяпа́наў (28 красавіка 1913, Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя — 7 сьнежня 1987, Менск, БССР) — савецкі^[2], расейскі^[3] і беларускі^[4] фізык, акадэмік АН БССР (1953)^[5]. Доктар фізыка-матэматычных навук (1949).

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Сьцяпанаў.

Барыс Сьцяпанаў
Борис Иванович Степанов
Дата нараджэньня	28 красавіка 1913(1913-04-28)[1]
Месца нараджэньня	Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	7 сьнежня 1987(1987-12-07) (74 гады)
Месца сьмерці	Менск, БССР, СССР
Месца вучобы	фізычны факультэт Санкт-Пецярбурскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту[d] (1936)
Занятак	фізык
Навуковая сфэра	оптыка
Месца працы	Дзяржаўны аптычны інстытут[d] Інстытут фізыкі БДУ
Вядомы як	адзін з заснавальнікаў беларускай фізычнай школы
Навуковая ступень	доктар фізыка-матэматычных навук[d]
Вучні	Павел Андрэевіч Апанасевіч[d], Анатоль Мікалаевіч Рубінаў, Віктар Паўлавіч Грыбкоўскі[d], Аляксандр Сяргеевіч Рубанаў[d] і Сяргей Кілін
Узнагароды	Залаты медаль імя С. І. Вавілава[d] (1967)

Біяграфія

Бацька Барыса Сьцяпанава быў працоўным^[2]. У 1936 годзе скончыў Ленінградзкі ўнівэрсытэт^[2] (сёньняшняя назва Санкт-Пецярбурскі дзяржаўны ўнівэрсытэт). Яшчэ падчас студэнцтва ў 1934 годзе пачаў працаваць лябарантам у Дзяржаўным аптычным інстытуце (Санкт-Пецярбург)^[5]. У 1939 годзе абараніў кандыдацкую дысэртацыю^[6]. У 1939 годзе ўступіў у КПСС^{[Крыніца?]}. Удзельнічаў у Другой сусьветнай вайне^[6]. У 1953 годзе па прапанове Прэзыдыюму АН БССР Барыс Сьцяпанаў абраны акадэмікам беларускай Акадэміі навук і пераехаў у Менск^[6]. Ад 1953 да 1963 году быў загадчыкам катэдры спэктральнага аналізу БДУ^[7]. У 1971—1986 дэпутат Вярхоўнага Савету БССР^{[Крыніца?]}. Дасьледаваў спэктраскапію, люмінесцэнцыю^[6], квантавую электроніку^[5]. Разьвіў тэорыю анамалій у спэктрах двухатамных малекул (1939)^[3]. Прапанаваў зручныя набліжаныя мэтады разьліку вагальных спэктраў складаных арганічных малекул^{[Крыніца?]}. Пабудаваў квантавамэханічную тэорыю люмінесцэнцыі складаных малекул (1955)^[3]. Аўтар больш як 350 навуковых прац, у тым ліку 9 манаграфій^[5]. Падрыхтаваў 14 дактароў навук, больш за 50 кандыдатаў навук^[5]. У 1988 годзе Інстытут фізыкі НАН Беларусі названы ў гонар Барыса Сьцяпанава^[5].

Узнагароды

• Герой Сацыялістычнай Працы (1973)^[8].
• Дзяржаўная прэмія СССР (1950, за кнігу «Ваганьні малекул», напісаную сумесна з М. У. Валькенштэйнам и М. Ельяшэвічам)^[6]
• Дзяржаўная прэмія СССР (1972, сумесна з вучнямі, за фундамэнтальныя дасьледаваньні ў вобласьці генэрацыі рашчынаў арганічных злучэньняў)^[2]
• Дзяржаўная прэмія СССР (1982, за цыкль работ «Фізычныя асновы дынамічнай галяграфіі і новыя мэтады ператварэньня прасторавай структуры сьветлавых пучкоў»)
• Дзяржаўная прэмія БССР (1976, за распрацоўку мэтадаў разьліку энэргетычных і часавых характарыстык цьвёрдацельных лазэраў)
• Заслужаны дзяяч навукі БССР (1967)
• Ордэн Леніна (1973)
• Ордэн Кастрычніцкай рэвалюцыі (1971)
• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцяга СССР (1961, 1983)
• Ордэн Сяброўства народаў (1979)
• Ордэн Знак Пашаны (1952)
• Залаты мэдаль імя С. І. Вавілава Акадэміі навук СССР (1967, за выбітныя работы ў вобласьці фізыкі)^[2]