Вайскова-паветраныя сілы Індыі

Вайскова-паветраныя сілы Індыі (гіндзі: भारतीय वायु सेना ; Bhartiya Vāyu Senā) — адзін зь відаў Узброеных сілаў Індыі. Па колькасьці самалётаў знаходзяцца на чацьвертым месцы сярод найбуйнейшых вайскова-паветраных сілаў сьвету (пасьля ЗША, Расеі і Кітаю).

Вайскова-паветраныя сілы Індыі
гіндзі: भारतीय वायु सेना
Гады існаваньня	з 8 кастрычніка 1932 году
Краіна	Індыя
Падпарадкаваньне	Міністэрства абароны Індыі
Уваходзіць у	Узброеныя сілы Індыі
Тып	Вайскова-паветраныя сілы
Войны	Другая сусьветная вайна Першая інда-пакістанская вайна Другая інда-пакістанская вайна Трэцяя інда-пакістанская вайна Каргільскі канфлікт
Дзейны камандзір	Маршал авіяцыя Арджан Сінгх па-ангельску: Marshal of the Indian Air Force Arjan Singh[1]

Вайскова-паветраныя сілы Індыі былі створаны 8 кастрычніка 1932 году, а першая эскадрыльля зьявілася ў іх складзе 1 красавіка 1933 году. Яны згулялі важную ролю ў баявых дзеяньнях на бірманскім фронце падчас Другое сусьветнай вайны. У 1945—1950 гадах ВПС Індыі насілі прыстаўку «каралеўскія». Індыйская авіяцыя прыняла актыўны ўдзел у войнах з Пакістанам, а таксама ў шэрагу драбнейшых апэрацыяў і канфліктаў.

На 2007 год ВПС Індыі мелі больш за 1130 баявых і 1700 дапаможных самалётаў і шрубалётаў^[2]. Сур’ёзнаю праблемаю зьяўляецца высокі ўзровень аварыйнасьці. З пачатку 1970-х па пачатак 2000-х гадоў індыйскія ВПС штогод гублялі ў сярэднім 23 самалёты і шрубалёты^[3]. У 2000-х гадах сытуацыя палепшылася; па наяўнай неафіцыйнай інфармацыі, за 2009 год страчана 10 самалётаў і 1 шрубалёт. Найбольшы лік лётных здарэньняў даводзіцца на савецкія зьнішчальнікі МІГ, якія складаюць аснову авіяпарку ВПС Індыі і якія зарабілі сабе рэпутацыю «лятучых трунаў» і «ўдавадзелаў»^[4]. З 1971 па красавік 2012 году разьбіліся 482 МІГ (больш паловы з 872 атрыманых)^[4].

Тэхніка і ўзбраеньне

Дадзеныя пра тэхніку і ўзбраеньне ВПС Індыі ўзяты са старонкі часопіса Aviation Week & Space Technology.

Тып	Выява	Распрацоўнік	Колькасьць	Нататкі
Баявыя самалёты
Су-30		Расея Індыя	216	зьнішчальнік
HAL Tejas		Індыя	8	шматмэтавы зьнішчальнік
Dassault Aviation Mirage 2000H Dassault Aviation Mirage 2000TH		Францыя Францыя	47[5] 2[6]	шматмэтавы зьнішчальнік навучальны зьнішчальнік
МИГ-21УM		СССР	35	навучальны зьнішчальнік
HAL MiG-21bis HAL MiG-21MF		Індыя Індыя	112 35	шматмэтавы зьнішчальнік шматмэтавы зьнішчальнік Плянуецца сьпісаць вялікую частку парку да 2014[7], усё Миг-21 да 2017 году.[8]
HAL MiG-27M		Індыя	100+	зьнішчальнік бамбавік. Пабудаваны ў 1984—1996 гадах. Большасьць МІГ-27 плянуецца сьпісаць да 2015[8]
МІГ-29 МІГ-29УБ		СССР СССР	36 26	Мадэрнізуюцца.
HAL Su-30MKI		Індыя	159	шматмэтавы зьнішчальнік Пастаўляюцца з 2002 году.
Sepecat Jaguar S		Францыя Вялікабрытанія	24	зьнішчальнік-бамбавік
HAL Jaguar IB HAL Jaguar IM HAL Jaguar IS		Індыя Індыя Індыя	27 11 58	навучальна-баявы супрацькарабельны самалёт зьнішчальнік-бамбавік. Зьнішчальнікі зьбіраліся ў Індыі з камплектаў пастаўленых Вялікабрытаніяю ў 1981—1987 гадах.
Транспартныя самалёты
Ан-32		СССР	105	Усе 105 будуць мадэрнізаваны, з 2009 15 мадэрнізаваны[9]
Boeing 737—200 Boeing 737-700BBJ		ЗША ЗША	3 1	транспартны самалёт адміністрацыйны самалёт
British Aerospace HS.748-100		Вялікабрытанія	64	транспартны самалёт
Embraer ECJ-135 Legacy		Бразылія	5	адміністрацыйны самалёт
Gulfstream III		ЗША	3	адміністрацыйны самалёт
HAL Do 228—201		Індыя	28	агульнага прызначэньня
Іл-76		СССР	25	транспартны самалёт
Іл-78MKІ		СССР	6	самалёт-палівазапраўшчык
C-130J Super Hercules		ЗША	6	транспартны самалёт
C-17 Globemaster III		ЗША	10	транспартны самалёт
Навучальныя самалёты
BAE Systems Hawk 100		Вялікабрытанія	6	навучальна-трэніравальны
BAE Systems Hawk 132		Вялікабрытанія	2	навучальна-трэніравальны
HAL HJT-16		Індыя	85	навучальна-трэніравальны
HAL HPT-32		Індыя	82 навучальна-трэніравальны
Шрубалёты
Aerospatiale SA 316B		Францыя	32	шматмэтавы шрубалёт
Aerospatiale SA 365		Францыя	6	транспартны шрубалёт
HAL SA315B		Індыя	23	шматмэтавы шрубалёт
HAL SA316B		Індыя	60	шматмэтавы шрубалёт
HAL Dhruv		Індыя	22	шматмэтавы шрубалёт
Мі-8		СССР	14	шматмэтавы шрубалёт
Мі-17 Мі-17-1В		СССР СССР	78 48	шматмэтавы шрубалёт шматмэтавы шрубалёт
Мі-26		СССР	4	транспартны шрубалёт
Мі-35		СССР	32	транспартна-баявы шрубалёт

Стан

ВПС Індыі сутыкнуліся з высокаю аварыйнасьцю баявых зьнішчальнікаў. За ўсю гісторыю небаявыя страты склалі 1000 зьнішчальнікаў, страчана каля паловы парку МІГ-21.^[10]

Апазнавальныя знакі

• 
  Апазнавальны знак
• 
  Знак на кіль

Эвалюцыя апазнавальных знакаў

Апазнавальны знак	Знак на фюзеляж	Знак на кіль	Калі выкарыстоўваўся	Парадак нанясеньня

Знакі адрозьненьня

Ангельская мова зьяўляецца афіцыйнаю ва ўзброеных сілах Індыі. Усе вайсковыя званьні існуюць толькі на ангельскім і ніколі не перакладаюцца ні на адну зь індыйскіх моваў. Брытанская сыстэма вайсковых званьняў выкарыстоўваецца ва Ўзброеных сілах Індыі практычна без зьменаў.

Генэралы і афіцэры

Катэгорыі	Генэралы					Старэйшыя афіцэры			Малодшыя афіцэры
Індыйскае званьне	Marshal of the Indian Air Force	Air Chief Marshal	Air Marshal	Air Vice-Marshal	Air Commodore	Group Captain	Wing Commander	Squadron Leader	Flight Lieutenant	Flying Officer	Pilot Officer
Савецкая адпаведнасьць	Маршал ВПС Індыі	Генэрал войска	Генэрал-палкоўнік	Генэрал-лейтэнант	Генэрал-маёр	Палкоўнік	Падпалкоўнік	Маёр	Капітан	Лейтэнант	Малодшы лейтэнант

Сэржанты і салдаты

Катэгорыі	Подафіцэры			Сяржанты		Салдаты
Індыйскае званьне	Master Warrant Officer	Warrant Officer	Junior Warrant Officer	Sergeant	Corporal	Leading Aircraftman	Aircraftman
Савецкая адпаведнасьць	Старэйшы прапаршчык	Прапаршчык	Старшына	Сэржант	Малодшы сяржант	Яфрэйтар	Радавы

Галерэя

• 
•