Дом Козінай

До́м Ко́зінай, альбо Буды́нак было́й Аляксе́еўскай прыва́тнай васьмікля́снай з права́мі ўра́давай жано́чай гімна́зіі Е. Д. Рэ́йман — будынак у Менску, помнік архітэктуры ў стылі эклектыкі, пабудаваны ў канцы XIX — пачатку XX стагодзьдзя. Месьціцца па вуліцы Кірава, 5.

даходны дом
Дом Козінай
Дом Козінай да рэстаўрацыі. 2009 год
Краіна	Беларусь
Горад	Менск
Адрас	вуліца Кірава, 5
Каардынаты	53°53′37.42″ пн. ш. 27°33′06.34″ у. д.
Архітэктурны стыль	эклектыка
Дата заснаваньня	1890
Будаваньне	???—1890-я
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Дом Козінай на мапе Беларусі Дом Козінай
Дом Козінай на Вікісховішчы

Гісторыя

Гімназія Рэйман

Пабудаваны як даходны дом у 1890-я гады па адрасе Пецярбурскі завулак, 8 — рог Пецярбурскага завулку і Міхайлаўскай вуліцы, даходны дом Козінай Алены Сямёнаўны^[1][2]. У 1905 годзе на гэтым будынку былі разьмешчаныя кулямёты, зь якіх расстрэльвалі ўдзельнікаў дэманстрацыі, якія беглі з Прывакзальнай плошчы (Курлоўскі расстрэл)^[2]. Не пазьней за 1913 год — дом Эйсымонта^[3]. У 1913 годзе ў будынак пераяжджае Аляксееўская прыватная жаночая гімназія Елізаветы Дзьмітрыеўны Рэйман. Быў надбудаваны чацьверты паверх, зьмененая пляніроўка. Тут жа месьцілася ўпраўленьне чацьвертай паліцэйскай часьці гораду. У 1923 годзе ў будынку адкрылася сярэдняя ўзорная чыгуначная школа № 25. Пазьней ёй было прысвоенае імя Аляксандра Чарвякова^[4]. Пазьней у будынку быў разьмешчаны камітэт па адукацыі Менгарвыканкаму. Цяпер у доме месьціцца Суд Эўразійскай эканамічнай супольнасьці(ru).

Архітэктура

Будынак уяўляе цагляны трапэцападобны чатырохпавярховы будынак з двума ўваходамі — з боку галоўнага і дваровага фасадаў^[5]. Галоўны фасад вылучаны цэнтральным рызалітам і бакавымі зрэзанымі кутамі з трохкутнымі атыкамі, якія маюць паўцыркульныя завяршэньні ў цэнтры. Фасады насычаныя дэкаратыўнымі дэталямі, выкананымі цаглянай муроўкай. Асобныя ляпныя элемэнты, як, напрыклад, руставаныя пілястры, капітэлі, ліштвы вокнаў, карнізы, картушы і інш. былі пакрытыя белай тынкоўкай^[5]. Уваход з боку вуліцы Кірава вылучаны трохкутным франтонам са стылізаваным арачным завяршэньнем. Па пэрымэтры будынка, паміж трэцім і чацьвертым паверхамі, праходзіць аркатурны фрыз, які быў размаляваны фрэскамі (не захаваліся)^[6].

Будынак ўзьведзены з адкрытай, неатынкаванай цэглы, таму адначасова адносіцца да так званага «цаглянага стылю», дзе кладка выкарыстоўвалася як канструкцыйны і адначасова дэкаратыўны матэрыял^[5]. Маляўнічасьць гэтаму будынку надавалі кантрасныя суадносіны колеравай гамы фасадаў: чырвоная цэгла і асобныя ляпныя дэталі, пакрытыя белай тынкоўкай (капітэлі пілястраў, карнізныя паяскі, ляпныя ўстаўкі на франтоне галоўнага ўваходу, акантаванае лісьцё на замкавых камянях акон і інш.)^[5].

Нутраная пляніроўка была зьмененая з улікам новага прызначэньня пад гімназічныя клясы. У цэнтры паміж дзьвюма лесьвіцамі знаходзіўся вэстыбюль. Пакоі клясаў месьціліся па пэрымэтры паверхаў дому^[5].