Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Радашкавічы)

Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы — помнік архітэктуры XIX стагодзьдзя ў Радашкавічах. Знаходзіцца ў паўднёва-ўсходняй частцы мястэчка, на гістарычнай Менскай вуліцы. Дзее. Твор архітэктуры клясыцызму.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы.

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Краіна	Беларусь
Мястэчка	Радашкавічы
Каардынаты	54°09′18″ пн. ш. 27°14′26″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Будаваньне	1855—1859 гады
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы на мапе Беларусі Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы на Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы драўляны касьцёл у Радакашвічах у 1447 годзе фундавалі намесьнік смаленскі і кашталян віленскі Пётар Гедыгольдавіч з жонкай Багумілай.

У 1734—1736 гадох замест старога збудавалі новы драўляны касьцёл, кансэкраваны ў 1740 годзе пад тытулам Найсьвяцейшай Тройцы і Стэфана Мучаніка. Пры касьцёле дзеялі школа і шпіталь, існавалі тры брацтвы — Сьвятой Ганны з 1703 году, Найсьвяцейшай Тройцы з 1738 году і Імя Найсьвяцейшай Марыі Панны з 1750 году. Радашкаўскую парафію, у якой на канец XVІІІ ст. налічвалася больш за 2300 чалавек, абслугоўвалі таксама дзьве капліцы — у Новым Двары і Сычавічах.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Касьцёл, 1918 г.

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Радашкавічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. У сярэдзіне XIX ст. драўляны касьцёл згарэў у пажары. У 1855 годзе на сродкі парафіянаў, ахвяраваньні зямянаў Валадковічаў і руплівасьцю пробашча і дэкана кс. Пятра Жылінскага пачалося будаваньне мураванага касьцёла, скончанае ў 1859 годзе. 3 верасьня 1860 году касьцёл кансэкравалі пад гістарычным тытулам Найсьвяцейшай Тройцы. 12 ліпеня 1882 году ў касьцёле ахрысьцілі Яна Луцэвіча (Янку Купалу).

У канцы XIX ст., апроч могілкавай капліцы Сьвятога Яна Непамука Радашкаўскую парафію абслугоўвалі філія ў Будзьках і капліца ў Крамянцы. Да 1864 году прыпісваўся таксама філіяльны касьцёл у Батурыне з капліцамі ў Лукаўцы і Карпавічах. Колькасьць парафіянаў перавышала 2600 чалавек^[1].

Найноўшы час

Касьцёл, 1941—1944 гг.

Па Другой сусьветнай вайне ў 1946 годзе савецкія ўлады зачынілі касьцёл, будынак якога прыстасавалі пад цэх заводу «Беларуская кераміка». Неўзабаве будынак касьцёла давялі да аварыйнага стану.

У 1990 годзе будынак касьцёла вярнулі каталікам, якія яго адрэстаўравалі.

Архітэктура

Драўляны касьцёл

Драўляны касьцёл — помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. Гэта была крыжова-купальная базыліка пад гонтавым дахам, якая мела купал над сяродкрыжжам, 2 вялікія вежы пры ўваходным фасадзе, 2 меншыя вежы каля купала (магчыма, над крыламі трансэпта), а таксама вежу-сыгнатурку над прэзьбітэрыюмам. Уваход вылучаўся гранёным тамбурам-барбаканам. Абапал прэзьбітэрыюму месьціліся 2 закрысьціі.

Агулам у касьцёле было 7 алтароў. Пяць зь іх, 2-ярусных і разьбяных, упрыгожвалі асноўны аб’ём. Галоўны алтар Найсьвяцейшай Тройцы меў выгляд 6-калённая барокавай кампазыцыі зь фігурамі апосталаў Пятра і Паўла, Яна і Тадэвуша. Бакавыя алтары — Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Марыі Панны і Сьвятой Ганны. Асабліва прыгожымі лічыліся алтары ў капліцах (у крылах трансэпта паміж вокнамі), упрыгожаныя залатымі і срэбнымі дэталямі — Сьвятога Тадэвуша і Сьвятога Антонія. Яшчэ 2 алтары знаходзіліся ў капліцах, зробленых «пры дзьвярах бабінца» (магчыма, у першым ярусе вежаў пры галоўным фасадзе) — Езуса Назарэтаніна і Сьвятога Яна Непамука. Партрэты фундатараў — Пятра і Багумілы Гедыголдавічаў — віселі ў прэзьбітэрыюме каля дзьвярэй у закрысьцію. На хорах месьціліся арганы на 10 галасоў. Пад касьцёлам былі 2 мураваныя крыпты. Купал і сьцены аздабляліся росьпісамі на бібліныя сюжэты.

Побач з касьцёлам стаяла драўляная званіца.

Мураваны касьцёл

Мураваны касьцёл — помнік архітэктуры позьняга клясыцызму. Гэта 3-нэфавая 2-вежавая базыліка з паўцыркульнай апсыдай і дзьвюма закрысьціямі абапал яе. Асноўны прастакутны ў пляне аб’ём накрываецца 2-схільным дахам, апсыда — больш нізкім. Галоўны фасад вылучаецца ў цэнтры глыбокім рызалітам і завяршаецца 2-схільным шчытом. Квадратныя 4-ярусныя вежы праразаюцца скразнымі аркавымі праёмамі, круглымі люкарнамі і завяршаюцца шлемападобнымі купаламі. Бакавыя фасады рытмічна падзяляюцца высокімі аркавымі аконнымі праёмамі і шырокімі пілястрамі ў прасьценках.

Унутраная прастора падзяляецца 2 радамі квадратных у сечыве слупоў на 3 нэфы, перакрытыя скляпеньнямі (конхавым у цэнтральным і крыжовымі ў бакавых нэфах). Сьцены падзяляюцца пілястрамі, буйнымі карнізамі. Скляпеньні на падпружных арках. У нартэксе галерэя хораў. Часткова захавалася керамічная арнамэнтаваная падлога ў апсыднай частцы.

Перад касьцёлам разьмяшчаецца 3-аркавая брама з лучковым франтонам і паўкалёнамі на фасадзе^[2].

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1900 г.
• 
  1909 г.
• 
  14 жніўня 1928 г.
• 
  1930-я гг.

• 
  1930-я гг.
• 
  чэрвень 1941 г.
• 
  ліпень 1941 г.
• 
  1941—1944 гг.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  Вежы
• 
  Інтэр’ер