Маркіза дэ Пампадур

Жа́нна Антуанэ́та Пуасо́н, маркі́за дэ Пампаду́р (па-француску: Jeanne Antoinette Poisson, Marquise de Pompadour; 29 сьнежня 1721 году — 15 красавіка 1764 году) — француская шляхцянка і сябра францускага суду. Яна была афіцыйнай галоўнай каханкай караля Людовіка XV з 1745 па 1751 гады і заставалася ўплывовай фігурай пры каралеўскім двары па сваю сьмерць^[6]. Пампадур кіравала графікам караля і была каштоўным памочнікам і дарадцам, не зважаючы на сваё ​​​​слабое здароўе і шматлікіх палітычных ворагаў. Яна забясьпечыла дзеля сабе і сваякам шляхецкія тытулы, стварыла сетку прыхільнікаў. Яна асабліва дбала аб падтрымцы каралевы Марыі Ляшчынскай. 8 лютага 1756 году маркіза дэ Пампадур была названая трынаццатай фрэйлінай каралевы, пасада, якая лічылася самай прэстыжнай пры двары^[7]. Пампадур была галоўным заступнікам архітэктуры і дэкаратыўнага мастацтва, асабліва фарфору. Яна была заступніцай філёзафаў эпохі Асьветніцтва, у тым ліку і Вальтэра.

Маркіза дэ Пампадур
Дата нараджэньня	29 сьнежня 1721(1721-12-29)[1][2][3][…]
Месца нараджэньня	Парыж, Каралеўства Францыя[d]
Дата сьмерці	15 красавіка 1764(1764-04-15)[2][3][4][…] (42 гады)
Месца сьмерці	Вэрсаль[d], Каралеўства Францыя[d]
Прычына сьмерці	сухоты
Занятак	гаспадыня літаратурнага салёну, палітык, фрэйліна, royal mistress
Бацька	Лёнарман дэ Турнэм[d]
Маці	Мадлен дэ Ля Мот[d][5]
Дзеці	Александрына Лё Нарман д’Этуаль[d][5]
Маркіза дэ Пампадур у Вікісховішчы

Некаторыя крытыкі адзначаюць ейны дрэнны ўплыў на францускую палітыку, але гісторыкі больш прыхільныя да яе, падкрэсліваючы ейныя посьпехі як заступніцы мастацтваў і абароны францускага гонару^[8]. Гісторык мастацтва Мэліса Гайд сьцьвярджае, што крытыкі Пампадур кіраваліся страхамі з нагоды згортваньня сацыяльных і гендэрных герархіяў, бо Пампадур была жанчынай зь неарыстакратычнае сям’і^[9].