Марцінас Мажвідас

летувіскі лютэранін, першадрукар From Wikipedia, the free encyclopedia

Марцінас Мажвідас
Remove ads

Марцінас Мажвідас, Марцін Мажвід[1] (лац. Martinus Mosuidius, лет. Martynas Mažvydas; к. 1510, Жамойць, Вялікае Княства Літоўскае — 21 траўня 1563, Рагніт, Прусія) — летувіскі першадрукар і пісьменьнік.

Хуткія факты Род дзейнасьці, Дата нараджэньня ...
Remove ads

Жыцьцяпіс

Thumb
Кніга «Катэхізісу простыя словы» (1547 р.) лічыцца першай друкаванай летувіскай кнігай, тым часам яе першае азначэньне па-беларуску — «катэхізм па-жамойцку друкаваны»[a] (1580 р.)[2]

Нарадзіўся ў заходняй Жамойці (Вялікае Княства Літоўскае) каля Новага Места(lt). З маладых гадоў далучыўся да Рэфармацыі. У 1539—1542 роках навучаўся ў Віленскай пратэстанцкай калегіі. Падчас перабываньня ў Вільні пазнаёміўся з Абрагамам Кульваю і Юрыем Заблоцкім(lt), творы якіх пазьней выдаваў.

З прычыны перасьледу каталіцкай царквы Мажвідас у 1546 року прыняў запрашэньне прускага герцага Альбэрта і пераехаў у Каралявец, дзе вывучаў багаслоўе ў Альбэртынскім унівэрсытэтце (1546—1548).

Дзеля пашырэньня пратэстанцкай веры ў Прусіі герцаг Альбэрт спрыяў перакладу і выданьню лютэранскіх тэкстаў па-старапруску і летувіску. У 1547 року, яшчэ падчас навучаньня, Мажвідас з калегамі выдалі першую летувіскамоўную кнігу «Катэхізісу простыя словы» (лет. Catechismusa Prasty Szadei), перакладзенай з польскамоўнага выданьня Лютэравага «Kleiner Katechismus».

У 1549 року Мажвідас быў пастаўлены сьвятаром у Рагніце. Тут ён выдаў «Песьню сьвятога Амброзія» з прадмовай па-летувіску. У 1554 року стаў архідыяканам Рагніту. У 1559 року выдаў у Кёнігзбэргу пераклад зь нямецкай мовы «Формы хрышчэньня». Сярод іншых ягоных працаў — першы летувіскі сьпеўнік «Хрысьціянскія гімны», выдадзеныя ўжо па ягонай сьмерці Барталямэўсам Вілентасам.

Памёр у Рагніце.

Remove ads

Бібліяграфія

  • Catechismvsa prasty szadei, makslas skaitima raschta yr giesmes… — Königsberg: H. Weinreich, 1547. — 79 p.
  • Giesme s. Ambraseijaus bey s. Augustina… — Königsberg. H. Weinreich, 1549. — 16 p.
  • Forma chrikštima… — Königsberg: J. Daubman, 1559. — [42] p.
  • Gesmes chriksczoniskas, gedomas bažniczosu per adventa ir kaledas ik gramniču / [išleido B.Vilentas]. — Königsberg: J. Daubman, 1566. — [94] p.
  • Gesmes chrikščoniškas, gedomas bažniczosu per velikas ir sekminias ik adventa / [parengė ir išleido B.Vilentas]. — Königsberg: J. Daubman, 1570. — [350] p.
  • Lietuviškos maldos. — Karaliaučius, 1574.
  • Trumpas klausimas ir prieprovimas… // M.Liuteris Enchiridion: Katechismas mažas… — Königsberg: G.Osterberger, 1579, p. [67—72].
  • Parafrasis permanitina poteraus malda… — Königsberg, G. Osterberger, 1589. — 14 p.
Remove ads

Ушанаваньне памяці

У 1979 року бронзавая статуя Мажвідаса пастаўленая ў Бірштанах, у 1997 року — у Клайпедзе. З 1988 року імя Марцінаса Мажвідаса носіць Нацыянальная бібліятэка Летувы.

Імя Мажвідаса носяць вуліцы ў Вільні[3], Коўне й іншых населеных пунктах Летувы.

У 1990 року ў гонар Мажвідаса выдадзеная мастацкая маркіраваная капэрта.

Заўвагі

  1. «катехизмъ по жомоитьску друкованыи»

Крыніцы

Літаратура

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads