Марцінас Мажвідас
летувіскі лютэранін, першадрукар From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Марцінас Мажвідас, Марцін Мажвід[1] (лац. Martinus Mosuidius, лет. Martynas Mažvydas; к. 1510, Жамойць, Вялікае Княства Літоўскае — 21 траўня 1563, Рагніт, Прусія) — летувіскі першадрукар і пісьменьнік.
Remove ads
Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў заходняй Жамойці (Вялікае Княства Літоўскае) каля Новага Места(lt). З маладых гадоў далучыўся да Рэфармацыі. У 1539—1542 роках навучаўся ў Віленскай пратэстанцкай калегіі. Падчас перабываньня ў Вільні пазнаёміўся з Абрагамам Кульваю і Юрыем Заблоцкім(lt), творы якіх пазьней выдаваў.
З прычыны перасьледу каталіцкай царквы Мажвідас у 1546 року прыняў запрашэньне прускага герцага Альбэрта і пераехаў у Каралявец, дзе вывучаў багаслоўе ў Альбэртынскім унівэрсытэтце (1546—1548).
Дзеля пашырэньня пратэстанцкай веры ў Прусіі герцаг Альбэрт спрыяў перакладу і выданьню лютэранскіх тэкстаў па-старапруску і летувіску. У 1547 року, яшчэ падчас навучаньня, Мажвідас з калегамі выдалі першую летувіскамоўную кнігу «Катэхізісу простыя словы» (лет. Catechismusa Prasty Szadei), перакладзенай з польскамоўнага выданьня Лютэравага «Kleiner Katechismus».
У 1549 року Мажвідас быў пастаўлены сьвятаром у Рагніце. Тут ён выдаў «Песьню сьвятога Амброзія» з прадмовай па-летувіску. У 1554 року стаў архідыяканам Рагніту. У 1559 року выдаў у Кёнігзбэргу пераклад зь нямецкай мовы «Формы хрышчэньня». Сярод іншых ягоных працаў — першы летувіскі сьпеўнік «Хрысьціянскія гімны», выдадзеныя ўжо па ягонай сьмерці Барталямэўсам Вілентасам.
Памёр у Рагніце.
Remove ads
Бібліяграфія
- Catechismvsa prasty szadei, makslas skaitima raschta yr giesmes… — Königsberg: H. Weinreich, 1547. — 79 p.
- Giesme s. Ambraseijaus bey s. Augustina… — Königsberg. H. Weinreich, 1549. — 16 p.
- Forma chrikštima… — Königsberg: J. Daubman, 1559. — [42] p.
- Gesmes chriksczoniskas, gedomas bažniczosu per adventa ir kaledas ik gramniču / [išleido B.Vilentas]. — Königsberg: J. Daubman, 1566. — [94] p.
- Gesmes chrikščoniškas, gedomas bažniczosu per velikas ir sekminias ik adventa / [parengė ir išleido B.Vilentas]. — Königsberg: J. Daubman, 1570. — [350] p.
- Lietuviškos maldos. — Karaliaučius, 1574.
- Trumpas klausimas ir prieprovimas… // M.Liuteris Enchiridion: Katechismas mažas… — Königsberg: G.Osterberger, 1579, p. [67—72].
- Parafrasis permanitina poteraus malda… — Königsberg, G. Osterberger, 1589. — 14 p.
Remove ads
Ушанаваньне памяці
У 1979 року бронзавая статуя Мажвідаса пастаўленая ў Бірштанах, у 1997 року — у Клайпедзе. З 1988 року імя Марцінаса Мажвідаса носіць Нацыянальная бібліятэка Летувы.
Імя Мажвідаса носяць вуліцы ў Вільні[3], Коўне й іншых населеных пунктах Летувы.
У 1990 року ў гонар Мажвідаса выдадзеная мастацкая маркіраваная капэрта.
Заўвагі
Крыніцы
Літаратура
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads