Мы ідзём шырокімі палямі

«Мы ідзём шыро́кімі паля́мі» (па-расейску: Мы идём широкими полями), «Мы ідзём» (па-расейску: Мы идем)^[1] — марш Расейскай вызваленчай арміі, якая ваявала на баку Нямеччыны за вызваленьне Расеі ад бальшавізму. Тэкст напісаў Анатоль Фляўмэ (пад псэўданімам А. Флораў) у чэрвені 1943 году, аўтар музыкі — Міхаіл Давыдаў^[2]. Песьня была запісаная на кружэлку ў Бэрліне ў аддзеле прапаганды «Вінэце» нямецкага Міністэрства прапаганды^[2]. Песьня таксама вядомая як «Марш РВА» (па-расейску: Марш РОА)^[3][4] ды «Гімн РВА» (па-расейску: Гимн РОА)^[5].

«Мы идём широкими полями»
вайсковая песьня з альбому Песенник добровольца
Мова	расейская мова
Па-беларуску	Мы ідзём шырокімі палямі
Напісаная	чэрвень 1943
Студыя	Імпэрскае міністэрства народнай асьветы і прапаганды
Жанр	вайсковы марш
Працягласьць	≈3:00—4:00 хвіліны
Аўтар(ы)	Анатоль Фляўмэ
Кампазытар(ы)	Міхаіл Давыдаў

Гісторыя

Фляўмэ, сям’я якога эмігравала з Расеі ў Латвію па Грамадзянскай вайне, навучаўся на філялягічным факультэце Латвійскага ўнівэрсытэту, быў удзельнікам студэнцкага таварыства «Рутэніі». У аснову маршу РВА ён паклаў свой верш «Той, хто верны нашаму дэвізу» (па-расейску: Тот, кто верен нашему девизу)^[6], апублікаваны ў Рызе ў 1939 годзе ў паэтычным зборніку «Сьпеўнік Рутэніі» (па-расейску: Песенник Рутении)^[7]. Паводле гісторыка Барыса Раўдзіна, песьня ў паэтычным і зьместавым пляне лепшая за больш раньнія маршы расейскіх калябарацыяністаў^[8].

Немцы распаўсюджвалі тэкст маршу на ўлётках і плякатах^[9]. У зборніку «Сьпеўніку добраахвотніка» (па-расейску: Песенник добровольца), выдадзеным у 1943 годзе ў Нарве, былі апублікаваныя ноты^[10]. Упершыню песьня прагучала 22 жніўня 1943 году на пскоўскім радыё пад час параду, у якім удзельнічала першая гвардзейская брыгада РВА^[11]. Дзяяч Народна-працоўнага зьвязу Расьціслаў Палчанінаў, які наведаў акупаваны Пскоў у 1943 годзе, успамінаў, што пасьля прыезду ў мястэчка генэрала Ўласава мясцовы радыёвузел штодзень граў марш РВА^[12].

Напрыканцы 1944 году на старонках газэты РВА «Заря» (па-беларуску: Заранак) была апублікаваная песьня пад назвай «Мы идём…» (па-беларуску: Мы ідзём…)^[13].

У 1945 годзе пад час Праскага паўстаньня Першая дывізія РВА падняла бела-сіне-чырвоны сьцяг, выступіўшы супраць Нямеччыны. У ейным маршы тады зьявіўся новы куплет:^[14]

	Мы идем, над нами флаг трехцветный, Льется песня по родным полям. Наш мотив подхватывают ветры И несут к московским куполам!

Па вайне

Песьню выконвалі хор «Валаам»^[15], расейскі РСК-гурт «М.Д.П.», гурт «Садко».

Расейскі філёзаф Ігар Чубайс у 2016 годзе казаў, што марш РВА яму «карцее слухаць яшчэ й яшчэ» (па-расейску: хочется слушать ещё и ещё)^[16][17].

Мастацкасьць

У мэлёдыі выразна адчуваецца савецкі ўплыў, акрамя таго, аўтар тэксту Анатоль Фляўмэ ўжывае слова «таварыш» (па-расейску: товарищ), зьвяртаючыся да слухача. У той жа час уласаўцы абяцаюць перамагчы «чырвоны гвалт» (па-расейску: красное насилье) і «будаваць новую Расею» (па-расейску: строить новую Россию). У тэксьце адчуваецца фаталізм — згадваюцца «сьціхнутыя пажарышчы» (па-расейску: тлеющих пажарищ), «грозныя бедзтвы» (па-расейску: грозных бедствий), «суровая вайна» (па-расейску: суровая война). Пад час напісаньня дадзенае песьні Фляўмэ перапрацаваў адзін са сваіх даваенных вершаў^[5]. Ніжэй прыведзеныя ўрыўкі зь песьні й таго даваеннага верша.

«Мы идём.» (1943) Марш вперёд, железными рядами В бой за Родину, за наш народ! Только вера двигает горами, Только смелость города берёт!

«Тот, кто верен нашему девизу» (1939) Что бы в жизни ни случилось с нами, — Будем с верою глядеть вперёд, Ибо вера двигает горами, Ибо смелость города берёт!

Аўтарам музыкі пазначаны Міхаіл Давыдаў, хаця гэта мэлёдыя папулярнае «Песьні пра Радзіму» (па-расейску: Песня о Родине) Ісака Дунаеўскага й Васілія Лебедзева-Кумача («Шырака краіна мая родная…» (па-расейску: Широка страна моя родная…), 1936). Параўнаць таксама можна зь «Песьня абаронцаў Масквы» (па-расейску: Песняй защитников Москвы; 1941), яны блізкія тэкстам:^[18]

«Мы идём.» (1943) Марш вперёд, железными рядами В бой за Родину, за наш народ! Только вера двигает горами, Только смелость города берёт!

«Песня защитников Москвы» (1941) В атаку стальными рядами Мы поступью твердой идем. Родная столица за нами, Врагам преградим путь огнем.

Тэкст

Паводле «Песенника добровольца» (1943)[19] Мы идем широкими полями На восходе утренних лучей. Мы идем на бой с большевиками За свободу Родины своей. Прыпеўка: Марш вперед, железными рядами В бой за Родину, за наш народ! Только вера двигает горами, Только смелость города берет! Мы идем вдоль тлеющих пожарищ В годы грозных бедствий и войны… Приходи и ты к нам в полк, товарищ, Если любишь Родину, как мы. Скоро сломим красное насилье, Боевой закончится поход; Будет строить новую Россию Закалённый в бедствиях народ. Мы идем… Нам дальний путь не страшен, Не страшна суровая война: Крепко верим мы в победу нашу И твою, любимая страна.

Варыянт 1944 году[20] Мы идем широкими полями На восходе утренних лучей. Мы идем на бой с большевиками За свободу Родины своей. Прыпеўка: Марш вперед, железными рядами В бой за Родину, за наш народ! Только вера двигает горами, Только смелость города берет! Мы идем вдоль тлеющих пожарищ По развалинам родной страны. Приходи и ты к нам в полк, товарищ, Если любишь Родину, как мы. Мы идем, нам дальний путь не страшен, Не страшна суровая война. Твердо верим мы в победу нашу И твою, любимая страна.

Варыянт 1945 году[21] Мы идем широкими полями, На восходе утренних лучей. Мы идем на бой с большевиками За свободу Родины своей. Прыпеўка: Марш вперед, сплочёнными рядами, В бой за Родину, за наш народ! Только вера двигает горами, Только смелость города берет! Мы идем вдоль тлеющих пожарищ, В годы тяжких бедствий и войны. Приходи и ты к нам в полк, товарищ, Если любишь Родину, как мы. Мы идем, нам дальний путь не страшен, Не страшна суровая война, Твердо верим мы в победу нашу, И твою, любимая страна! Мы идем, над нами флаг трехцветный, Льется песня по родным полям. Наш напев подхватывают ветры И несут к московским куполам.

Беларускі пераклад, паводле варыянту 1945 году Мы ідзём шырокімі палямі, На ўзыходзе раньніх прамянёў. Мы ідзём на бой з бальшавікамі, За волю Бацькаўшчыны сваёй. Прыпеўка: Марш наперад, жалезнымі радамі, На бой за Бацькаўшчыну, за наш народ! Толькі вера рухае гарамі, Толькі сьмеласьць гарады бярэ! Мы ідзём уздоўж сьціхнутых пажарышчаў У гады злыбед і вайны. Прыхадзі і ты ў полк да нас, таварыш, Калі любіш Бацькаўшчыну, як мы. Мы ідзём, нам далёкі шлях нястрашны, Ня страшная суровая вайна. Цьвёрда верым мы ў свабоду нашу Ды тваю, любімая краіна! Мы ідзём са сьцягам трохкаляровым, Льлецца песьня па родных палях. Наш напеў падхопліваюць вятры І нясуць да маскоўскіх купалоў.

Глядзіце таксама

• Сьпеўнік добраахвотніка