Мікалай Шкялёнак

Мікала́й Во́сіпавіч Шкялё́нак (1889—1946) — беларускі палітычны й грамадзкі дзяяч, юрыст, публіцыст, гісторык, намесьнік старшыні БЦР.

Мікалай Шкялёнак лац. Mikałaj Škialonak
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	1899[1] Пякоціна[d], Дзісенскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	1946[1] Менск, СССР
Партыя	Беларуская незалежніцкая партыя
Адукацыя	Віленскі ўнівэрсытэт

Біяграфія

Скончыў Віленскі ўнівэрсытэт (1932 год). Адзін з заснавальнікаў студэнцкай карпарацыі «Скарынія» пры Віленскім унівэрсытэце.

З 1934 году сябра праўленьня Беларускага інстытуту гаспадаркі й культуры, з 1935 году — прэзыдыюму Беларускага нацыянальнага камітэту ў Вільні. У 1936 годзе адзін з заснавальнікаў арганізацыі Беларускі нацыянальны фронт, сябра рэдакцыйнай калегіі яе органу — газэты «Беларускі фронт».

Аўтар артыкулу «Да мэтадалёгіі гісторыі Беларусі», надрукаванага прыкладна да 1938 году ў «Запісках Беларускага Навуковага Таварыства», у якім прапанаваў беларускім гісторыкам арыгінальную мэтадалёгію да разгляду гісторыі Беларусі — гісторыю стварэньня і функцыянаваньня беларускай дзяржавы Вялікага Княства Літоўскага.

З 1940 году ў Бэрліне, уваходзіў у склад кіраўніцтва Беларускага нацыянальнага цэнтру, рэдагаваў газэту «Раніца».

З 1943 году займаў пасаду 1-га віцэ-прэзыдэнта Беларускай цэнтральнай рады (БЦР), быў рэдактарам «Беларускай газэты», бюлетэню «Беларуская карэспандэнцыя». Удзельнік Другога Ўсебеларускага кангрэсу ў Менску (чэрвень 1944 году). Зь ліпеня 1944 году ў Бэрліне, быў 2-м сакратаром БЦР.

З сакавіка 1945 году ў Польшчы, дзе арыштаваны савецкімі органамі дзяржаўнай бясьпекі. У пачатку 1946 году савецкія карнікі прысудзілі яго да сьмерці.

Літва і ліцьвіны

Асноўныя артыкулы: Літва і Ліцьвіны

У 1933 годзе зазначаў у Гадавіку Беларускага навуковага таварыства: «Як ведама, г. зв. „руская“ мова Літоўскіх Статутаў ёсьць мовай беларускай, Літоўскія Статуты былі пісаны пабеларуску. Гэткім парадкам Сапега лічыў уласнай мовай — і пры гэтым ня толькі сваей, але і ўсяго грамадзянства Вялікага Князьства, — мову Трэцяга Статуту, значыць — беларускую. А калі ўзяць пад увагу, што аб нацыянальнай прыналежнасьці гэтак высака культурнае адзінкі, як Сапега, перадусім дэцыдавала і дэцыдуе тая мова, каторую ён сьведама, з пашанаю і любоўю называў уласнаю і правоў каторае гэтак старэнна бараніў, — дык трэба прыйсьці да вываду, што Сапега, паводле цяперашняе тэрмінолёгіі, залічаў сябе сам да беларускае нацыянальнасьці. З другога боку ведама, што Сапега — за прыкладам сваіх сучасьнікаў — называў сябе „ліцьвіном“, а народ свой, які гутарыў мовай беларускай, „літоўскім“. Дык з гэтага сам сабой выплывае лёгічна бясспрэчны вывад, што назовы „ліцьвін“, „літоўскі“ былі нічым іншым, як гістарычнымі назовамі беларускага народу»^[2].

Творчасьць

• 400-лецьце Літоўскага Статуту. // Студэнская думка : часопіс. — 1930. — № 1 (11). — С. 13—17.
• Проба аналізу народнае гаспадаркі Беларусі з пункту гледжаньня яе эканамічнае самавыстарчальнасьці. // Студэнская думка : часопіс. — 1930. — № 2 (13). — С. 15—23.
• Leŭ Sapieha — Vialiki kancler Litoŭski.  (бел.) // Novaja varta : часопіс. — listapad 1931. — № 1. — С. 5—10.
• Leŭ Sapieha — Vialiki kancler Litoŭski  (бел.) // Novaja varta : часопіс. — krasavik 1932. — № 2. — С. 4—5.
• У трохсотыя ўгодкі сьмерці Вялікага канцлера Льва Сапегі (1933)
• Інтэлігэнцыя ў культурна-грамадзкім жыцьці. // Маладая Беларусь : часопіс. — 1936. — № 1. — С. 30—34.
• Падзел гісторыі Беларусі на пэрыяды (1938)
• Тэрыторыя Беларусі і яе дагістарычнае насельніцтва (1938)
• Уводзіны да вывучэння гісторыі Беларусі (1938)
• Сынтэз беларускай гісторыі (1938)
• Аб «тутэйшых» (1939)
• Культурнае рабства (1939)
• Эканамічны нарыс Беларусі (1940)
• Беларускі народ уневажняе бяспраўныя пастановы (1945)