Оксфард

О́ксфард (па-ангельску: Oxford) — горад у Вялікабрытаніі, сталіца графства Оксфардшыр. Вядомы дзякуючы найстарэйшай у ангельскамоўных краінах і адной з найстарэйшых у Эўропе вышэйшых навучальных установаў — Оксфардзкаму ўнівэрсытэту. Гэты ўнівэрсытэт зьяўляецца другім у рэйтынгу (пасьля Кембрыджу) у Вялікай Брытаніі. У ім навучаліся больш за 50 Нобэлеўскіх ляўратаў. Оксфард месьціцца на беразе Тэмзы. Участак ракі, якая працякае праз горад (10 міль) называюць The Isis. У 2014 г. у горадзе пражывала 158 000 чалавек.

Оксфард
анг. Oxford
Герб Оксфарду
Дата заснаваньня:	X стагодзьдзе
Краіна:	Вялікабрытанія
Графства:	Оксфардшыр
Плошча:	45,59 км²
Насельніцтва (2014)
колькасьць:	157 997 чал.
шчыльнасьць:	3465,61 чал./км²
Тэлефонны код:	01865
Паштовы індэкс:	OX1, OX2, OX3, OX4, OX33, OX44, OX postcode area
Геаграфічныя каардынаты:	51°45′0″ пн. ш. 1°15′0″ з. д.
Оксфард на мапе Вялікабрытаніі Оксфард
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
https://www.oxford.gov.uk/

Гісторыя

Гісторыя Оксфарду бярэ свой пачатак з часоў паселішча ў саксонскі час. Назва паходзіць ад старажытнаангельскага слова Oxenaforda, што азначае «брод для валоў», і стасуецца да неглыбокага плыткага месца ракі, дзе маглі праходзіць валы^[1]. Горад меў стратэгічнае значэньне праз брод і разьмяшчэньня гораду на рацэ Тэмзе ў месцы ейнага ўтоку ў раку Чэрўэл. Па нарманскай заваёве ў 1066 годзе нарманскі лорд Робэрт Д’Ойлі пабудаваў Оксфардзкі замак у 1071 годзе, каб забясьпечыць кантроль над рэгіёнам^[1]. Горад набыў нацыянальнае значэньне ў раньні нарманскі час.

Мэртан-каледж Оксфарду паўстаў у 1264 годзе.

Выкладаньне ў горадзе пачалося ў XI стагодзьдзі, а да канца XII стагодзьдзя ў горадзе месьціўся малады Оксфардзкі ўнівэрсытэт^[2]. Часам паміж схалястычнай супольнасьцю і горадам узьнікала напружанасьць. Гэтак у 1209 годзе, пасьля таго, як мяшчанін павесіў двух навукоўцаў за меркаванае забойства, шэраг оксфардзкіх навукоўцаў уцяклі і заснавалі Кембрыдзкі ўнівэрсытэт. Канфлікты паміж мяшчанамі і навукоўцамі цягніліся надалей, а іхняй кульмінацыяй стаў бунт у Дзень сьвятой Схалястыкі ў 1355 годзе, за час якога за некалькі дзён загінула каля 93 студэнтаў і мяшчанаў. Оксфард быў абложаны падчас бязладзьдзя ў 1142 годзе^[3]. Быўшы пераважна царкоўным горадам, Оксфард моцна пацярпеў ад зьменаў, выкліканых ангельскай Рэфармацыяй. Царкоўныя ўстановы места былі ліквідаваны, то бок гарадзкія манастыры былі зачыненыя ў 1530-х гадах^[4]. Рэлігійныя канфлікты беспасярэдне закранулі Оксфард падчас перасьледу Марыі. Тут былі судзімы Оксфардскія пакутнікі за гарэзію. Біскупы Г’ю Латымэр і Нікалас Рыдлі былі спаленыя на вогнішчы ў Оксфардзе ў кастрычніку 1555 году, а былы арцыбіскуп Томас Кранмэр быў пакараны сьмерцю ў сакавіку 1556 году. Помнік віктарыянскай эпохі, Мэмарыял пакутнікам у Сэнт-Джайлз, цяпер ушаноўвае пакутнікаў тых часоў.

Відарысы Гай-стрыт у XIX стагодзьдзі.

Оксфард атрымаў статус «сіці» ў 1542 годзе, калі была створаная Оксфардзкая дыяцэзія. У той час капліца каледжа Хрыстовай царквы была пераўтвораная ў катэдру, што афіцыйна дало Оксфарду гарадзкія прывілеі. За час грамадзянскай вайны Карл I зрабіў Оксфард сваёй фактычнай сталіцай (1642—1646), калі перанёс сюды свой двор, выкарыстоўваючы горад у якасьці сваёй рэзыдэнцыі па выгнаньні зь Лёндану^[5].

Прамысловы рост гораду пачаўся ў XIX стагодзьдзі, а ў пачатку XX стагодзьдзя ён зазнаў прамысловы бум. Традыцыйнымі галінамі прамысловасьці былі броварства і выдавецкая справа. Да XIX стагодзьдзя асноўнымі працадаўцамі сталі выдавецтва Оксфардзкага ўнівэрсытэту ды іншыя друкарні. У 1910 годзе прадпрымальнік Ўільям Морыс заснаваў аўтамабільную справу ў Оксфардзе, адкрыўшы зборачны завод у Каўлі. Насельніцтва і эканоміка гораду павялічваліся разам з гэтым прамысловым росквітам.